Στις 28 Ιουνίου 1942 οι Γερμανοί πέρασαν στην επίθεση και ύστερα από σφοδρές μάχες ο σοβιετικός στρατός κατάφερε να τους σταματήσει στο Βορονέζ. Ετσι το κύριο βάρος του πολέμου μεταφέρθηκε νοτιότερα προς την κατεύθυνση του Στάλιγκραντ. Η μάχη για την πόλη άρχισε στις 17 Ιουλίου του 1942 στον ποταμό Τσιρ. Το αμυντικό στάδιο της Μάχης του Στάλιγκραντ κράτησε έως τις 18 Νοέμβρη 1942. Μάλιστα το Σεπτέμβρη η πόλη κινδύνεψε να κυριευτεί από τον εχθρό, αφού αυτός κατάφερε να περάσει στο εσωτερικό της και να φτάσει ως το κέντρο της. Σε κείνες τις συνθήκες το ραδιόφωνο του Βερολίνου, προδικάζοντας το αποτέλεσμα, έσπευσε να ανακοινώσει πως το Στάλιγκραντ έπεσε. Παρόμοιες ανακοινώσεις βγήκαν και στις κατεχόμενες χώρες, όπως και στην Ελλάδα, όπου μεταξύ άλλων κυκλοφόρησε πλατιά μία προκήρυξη των κατοχικών δυνάμεων με τίτλο "ΕΠΕΣΕ ΤΟ ΣΤΑΛΙΓΚΡΑΝΤ". Στην προκήρυξη αυτή οι δυνάμεις κατοχής εξηγούσαν τη στρατηγική σημασία της δήθεν νίκης των δυνάμεων του άξονα στο σοβιετικό νότο.

Στις 19 Νοέμβρη του 1942 ο σοβιετικός στρατός πέρασε στην αντεπίθεση και ως τις αρχές του Γενάρη είχε καταφέρει να αντιστρέψει πλήρως την κατάσταση, θέτοντας σε κλοιό τα εχθρικά στρατεύματα, τα οποία και κάλεσε να παραδοθούν με τελεσίγραφο που απέστειλε στις 8 Γενάρη 1943. Η απόρριψη του τελεσιγράφου από τη γερμανική διοίκηση σήμανε και την τελευταία φάση της μάχης του Στάλινγκραντ, όπου οι σοβιετικές στρατιωτικές δυνάμεις άρχισαν την επίθεση για την ολοκληρωτική συντριβή του εχθρού. Η επιχείρηση ολοκληρώθηκε στις 2 Φλεβάρη. Η νίκη ήταν μεγάλη και για πολλούς ανέλπιστη. Εγινε όμως κατορθωτή, γιατί όπως έγραφε κι ένας Γερμανός συνταγματάρχης, που έλαβε μέρος στις μάχες μέσα στην πόλη, "ο πληθυσμός πήρε τα όπλα. Στο πεδίο της μάχης κείτονται εργάτες με τις φόρμες τους, σφίγγοντας συχνά το ντουφέκι ή το πιστόλι στα ξυλιασμένα χέρια. Οι νεκροί με εργατική φόρμα είχαν κοκαλώσει πεσμένοι πάνω στους μοχλούς χτυπημένου τανκ. Δεν είδαμε ποτέ κάτι παρόμοιο". Να πού χρωστάει η ανθρωπότητα την Αντιφασιστική Νίκη. Σε κείνους τους ξυλιασμένους από το θάνατο εργάτες του Στάλιγκραντ και στους μαχητές του κόκκινου στρατού, που δείξανε εμπράκτως τι σημαίνει αγώνας για την ελευθερία και την υπεράσπιση και τη σωτηρία της σοσιαλιστικής πατρίδας.

Γ. Π.