Η "συγνώμη", που ζήτησε ο υπουργός Υγείας Λ. Παπαδήμας (27.1.1999) για την άσχημη κατάσταση στα δημόσια νοσοκομεία, όχι μόνο δε συνοδεύτηκε από διορθωτικές κινήσεις - ή έστω δεσμεύσεις - αλλά αντίθετα: Η κυβέρνηση κινήθηκε σε αντίθετη εντελώς κατεύθυνση, ενώ πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι θα εισαγάγει περισσότερα στοιχεία αγοράς στο υγειονομικό - ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Η κυβέρνηση προσπαθεί να υπερκεράσει αυτή την αρνητική εικόνα με κινήσεις εντυπωσιασμού, όπως τα εγκαίνια κάποιων μονάδων σε νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης απ' τον πρωθυπουργό Κ. Σημίτη και τον Λ. Παπαδήμα ή στην Πάτρα απ' τον υφυπουργό Υγείας Ν. Φαρμάκη.

Ακόμα και σε αυτές τις επιδείξεις παρέμβασης στην "καθημερινότητα για τον πολίτη" - όπως αρέσκονται να λένε οι επικοινωνιολόγοι του "εκσυγχρονισμού" - οι εργαζόμενοι αντιδρούν και αξιώνουν τη λήψη ουσιαστικών μέτρων.

Ιδού τι έγινε στο διάστημα αυτό:

• Ο υπουργός Υγείας Λ. Παπαδήμας ανακοίνωσε (27.1.1999) το πιλοτικό πρόγραμμα βελτίωσης της ξενοδοχειακής υποδομής πέντε νοσοκομείων (ΚΑΤ, "Σωτηρία", Ερυθρός Σταυρός, "Ευαγγελισμός", Κρατικό Αθήνας) ύψους δύο δισ. δραχμών.

Την επόμενη κιόλας μέρα η ΠΟΕΔΗΝ κατήγγειλε ότι η ηγεσία του υπουργείου Υγείας το μόνο που επιθυμεί είναι να δημιουργήσει εντυπώσεις, τονίζοντας ότι για τη βελτίωση των νοσοκομείων της Αττικής απαιτούνται, τουλάχιστον, τουλάχιστον 30 δισ. δραχμές (με περσινές τιμές).

• Στις 11.2.1999 ο υφυπουργός Οικονομικών Ν. Χριστοδουλάκης και ο υπουργός Υγείας Λ. Παπαδήμας υπέγραψαν Κοινή Υπουργική Απόφαση για τις "εφημερίες των γιατρών", με την οποία ενέκριναν κονδύλια και όχι προγράμματα εφημεριών. Βέβαια, τα κονδύλια για τις εφημερίες είναι αυξημένα κατά 10% όσον αφορά την Α Ζώνη, αλλά ο υπουργός δεν έχει ξεκαθαρίσει από πού θα προέλθει αυτή η αύξηση.
• Ηδη η κυβέρνηση ετοιμάζεται να θεσμοθετήσει με τροπολογία την ενδιάμεση εφημερία - το μόνο στοιχείο που κράτησε απ' το πόρισμα της Επιτροπής Ορισμού Προτύπων Εφημεριών - όταν οι νοσοκομειακοί γιατροί ζητούν το πόρισμα να αποτελέσει - εν τω συνόλω - βάση για ασφαλή προγράμματα εφημεριών.
• Στις 12.2.1999 σε μια συνάντηση της ΕΙΝΑΠ με τον υπουργό οι γιατροί ζήτησαν - τουλάχιστον - δέσμευση για τις προσλήψεις νοσηλευτικού προσωπικού, τον εξοπλισμό των νοσοκομείων της Αττικής με 5 αξονικούς τομογράφους, 2 μαγνητικούς και 2 αγγειογράφους. Το κόστος για τον εξοπλισμό αυτό φτάνει το 1,5 δισ. αλλά θα αποσβεστεί πολύ γρήγορα από τις δαπάνες που τώρα γίνονται σε ιδιωτικές κλινικές.

Στη συνάντηση με την ΕΙΝΑΠ δεν υπήρξαν απαντήσεις, ενώ στη συνάντηση με την ΠΟΕΔΗΝ (25.2.1999) ο υπουργός παρέπεμψε την αναβάθμιση του δημόσιου τομέα υγείας και των νοσοκομείων στη χρηματοδότηση από το 3ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.

Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση προωθεί με τροπολογία στη Βουλή την κατάργηση των ήδη επιλεγμένων 29 μάνατζερ με ταυτόχρονη συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων σε ένα πρόσωπο, του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου και του μάνατζερ για τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας.

Η κίνηση αυτή αποτελεί μέρος του ευρύτερου σχεδίου, που διακηρύσσει σανντελάλης ο νέος διοικητής του ΙΚΑ, Μ. Νεκτάριος: Τη μετατροπή των νοσοκομείων σε Ανώνυμες Εταιρίες και την ταχεία προώθηση πακέτων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τους ασφαλισμένους στις ασφαλιστικές εταιρίες.

Ηδη οι ασφαλιστικές εταιρίες έχουν ετοιμάσει "πακέτα προσφορών" για τους πελάτες και με διαφημιστικά μέσα διακηρύσσουν απροκάλυπτα ότι "δυνατότερα χτυπά η... καρδιά των ασφαλιστικών στο χώρο της Υγείας". Μάλιστα την περασμένη Πέμπτη (25.2.1999) οι ασφαλιστικές εταιρίες είχαν την παρότρυνση του Μ. Νεκτάριου να μπουν δυναμικά στο χώρο της Υγείας και των συντάξεων, συμπληρωτικά προς το ρόλο του κράτους.

Βέβαια, η συμπληρωματικότητα προς το δημόσιο τομέα είναι το πρόσχημα των κρατούντων, καθώς θα έχουν το εξουθενώσει μέσα απ' την υποβάθμιση και θα αφήσουν ελεύθερο το πεδίο για τους ιδιώτες. Τυπικά τα νοσοκομεία και τα ασφαλιστικά ταμεία μπορεί να διατηρήσουν τη δημόσια ταυτότητα. Ουσιαστικά όμως και αυτά θα μπουν στο παιχνίδι της αγοράς μέσα από συμβάσεις ή συμπράξεις και θα περιορίζονται συνεχώς σε ένα ρόλο προσφοράς των ελάχιστων υπηρεσιών για τους εντελώς αδύναμους. Θα περιοριστούν, δηλαδή, σε υπηρεσίες πρόνοιας, όπως έλεγε το Νοέμβρη του 1998 σύμβουλος του πρωθυπουργού στο συνέδριο του "Εκόνομιστ".

Ενα απ' τα βασικά προβλήματα στη λειτουργία των νοσοκομείων είναι η στελέχωσή τους με νοσηλευτικό προσωπικό.

Τα στοιχεία που συγκέντρωσε και επεξεργάστηκε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ) (Βλέπε τον πίνακα που δημοσιεύει ο "Ρ"), είναι αποκαλυπτικά: Σε 61 νοσοκομεία οι κενές οργανικές θέσεις των νοσηλευτών είναι 35%. Δηλαδή μία στις τρεις οργανικές θέσεις είναι κενή.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαφοροποίηση αυτών των στοιχείων: Δηλαδή στα 34 νοσοκομεία του Λεκανοπεδίου Αττικής οι κενές οργανικές θέσεις του νοσηλευτικού προσωπικού είναι 24,3%. Δηλαδή είναι κενή μία στις τέσσερις θέσεις.

Ομως υπάρχει και η άλλη διαφοροποίηση: Οι θέσεις πανεπιστημιακού επιπέδου είναι ακάλυπτες σε ποσοστά από 73 έως 97% για όλη την Ελλάδα, ενώ οι θέσεις τεχνικής εκπαίδευσης είναι κενές σε ποσοστά από 41 έως 97%.

Αντίθετα, οι ακάλυπτες θέσεις δευτεροβάθμιες εκπαίδευσης κυμαίνονται από 10 έως 59%.

Τα πιο μεγάλα κενά παρουσιάζουν τα νησιά του Αιγαίου, καθώς σε όλες τις κατηγορίες του προσωπικού είναι μεγαλύτερα του 60%.

Στις 25.2.1999 ο υπουργός Υγείας Λ. Παπαδήμας σε μια συνάντησή του με την ΠΟΕΔΗΝ παραδέχτηκε ότι οι κενές θέσεις του νοσηλευτικού προσωπικού εγγίζουν τις 20.000. Ομως, η προοπτική της κάλυψης αυτών των κενών παραπέμφθηκε στην επόμενη... χιλιετία, καθώς ο υπουργός μίλησε για ένα πενταετές πρόγραμμα που θα αρχίσει με τον προϋπολογισμό του 2000. Δηλαδή θα γίνονται προσλήψεις 4.000 - 5.000 νοσηλευτών κάθε χρόνο την επόμενη πενταετία.

Ακόμα και αυτή η προοπτική να υλοποιηθεί, πάλι τα κενά θα παραμείνουν τεράστια, καθώς το τελευταίο διάστημα υπάρχουν πολλές συνταξιοδοτήσεις και παραιτήσεις αφού πολλοί εργαζόμενοι εμπίπτουν στις αντιασφαλιστικές διατάξεις των νόμων της ΝΔ, που διατήρησε ως κορωνίδα το ΠΑΣΟΚ.

Ηδη εκκρεμούν 700 προσλήψεις απ' το 1997, ενώ απ' τις 2.000 θέσεις που προβλέφτηκαν για το 1998 έχουν επιλεγεί 500 για το Νοσοκομείο "Παπαγεωργίου", αλλά και αυτές βρίσκονται στη διαδικασία των ενστάσεων. Απ' τις υπόλοιπες 1.500 θέσεις για το 1998 προκηρύχτηκαν πριν ένα μήνα οι 400 θέσεις για το προσωπικό Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης και τις τελευταίες μέρες προκηρύχτηκαν οι 1.100 θέσεις των υπολοίπων κατηγοριών. Μ' άλλα λόγια, είναι απίθανο αν - με τους ρυθμούς που προχωρούν οι διαδικασίες - κάποιος απ' τις προκηρύξεις του 1998 πιάσει δουλιά μέσα στο 1999!

Οσον αφορά τις προκηρύξεις για το 1999, δε συνήλθε ακόμα η Επιτροπή των αρμοδίων υπουργών για να εγκρίνει τη διάθεση του ποσού που έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό για τις προσλήψεις. Στον προϋπολογισμό του '99 έχουν εγγραφεί μόλις 2 δισ. δραχμές που επαρκούν το πολύ για 1.200 προσλήψεις. Μάλιστα το κονδύλι αυτό ήταν μειωμένο κατά 33% σε σχέση με το αντίστοιχο του 1998.