Ποιος σοσιαλδημοκρατικός καβγάς; | ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΑΡΑΙΤΗΣΗ Ο. ΛΑΦΟΝΤΕΝ

Ποιος σοσιαλδημοκρατικός καβγάς;

Η παραίτηση του Ο. Λαφοντέν από την προεδρία του SPD (Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος) και την καρέκλα του υπουργού Οικονομικών ερμηνεύτηκε από διάφορους αναλυτές σαν το αποτέλεσμα της "σύγκρουσης" του υπουργού με τα συμφέροντα του κεφαλαίου και πράσινο φως για "δεξιά" στροφή της γερμανικής κυβέρνησης. Αυτή η "σύγκρουση" βρίσκεται μόνο στο μυαλό όσων αρέσκονται να ανακαλύπτουν τη "δεξιά" και την "αριστερά" στις διάφορες εκδοχές της κρατικομονοπωλιακής ρύθμισης. Πολύ περισσότερο που στην προκειμένη περίπτωση, δεν πρόκειται καν για τις διαφορές της κλασικής σοσιαλδημοκρατικής "ρύθμισης" με τη νεοφιλελεύθερη κρατικομονοπωλιακή συνταγή. Ο καβγάς σήμερα γίνεται ανάμεσα σε επιλογές κι αποχρώσεις της νεοφιλελεύθερης συνταγής της ΟΝΕ και του Συμφώνου Σταθερότητας, αφού η "παλιά" σοσιαλδημοκρατία έφαγε τα ψωμιά της. Με άλλα λόγια, το ζωνάρι πάντα σφίγγει για τους εκμεταλλευόμενους τον καιρό της κρίσης, η εποχή των κοινωνικών ελιγμών έχει παρέλθει, οι δυνατότητες για το καρότο της ενσωμάτωσης έχουν σχεδόν εκμηδενιστεί και οι 13 "σοσιαλιστικές" ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποδείχνονται άξιοι στρατηγοί του κεφαλαίου στην επίθεση κατά της εργασίας.

Ομως, είναι φυσικό, στους δύσκολους καιρούς, οι καθαρά τακτικού χαρακτήρα διαφοροποιήσεις μέσα στις αστικές πολιτικές δυνάμεις να οξύνονται σαν αντανάκλαση της πίεσης από τη δυσαρέσκεια των μαζών, έστω κι αν αυτή δεν εκφράζεται με ανάλογους αγώνες. Οι αστικές δυνάμεις έχουνσε όλο και πιο δύσκολες συνθήκες, να "ενώσουν τις δυο άκρες": διαφύλαξη κι ενδυνάμωση της κερδοφορίας του κεφαλαίου, διαφύλαξη της "κοινωνικής συνοχής". Η περίπτωση Λαφοντέν δεν εκφράζει τοποθέτηση υπέρ συμφερόντων, έστω κι επιμέρους, της εργατικής τάξης. Εκφράζει επιλογές μέσα στη στρατηγική της ΟΝΕ και θα γίνει προσπάθεια να αξιοποιηθεί στο παιχνίδι ενσωμάτωσης της εργατικής τάξης.

* * *

Η παραίτηση Λαφοντέν έγινε σε μια εποχή που τα νέα για τη γερμανική οικονομία δεν είναι καλά. Αυτές τις μέρες καταγράφτηκαν στον Τύπο μια σειρά στοιχεία καθόλου ενθαρρυντικά για την άμεση προοπτική, που στηρίζουν την εκτίμηση ότι η ύφεση της γερμανικής οικονομίας θα βαθύνει. Σημειώθηκε πτωτική πορεία των γερμανικών εξαγωγών τον Γενάρη του '99 κατά 5,6%, τον Δεκέμβρη του '98 κατά 2,9%, τον Νοέμβρη του '98 κατά 4%. Συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 0,4% το τέταρτο τρίμηνο του '98 με πρόβλεψη η πτώση να συνεχιστεί (Καθημερινή, 11/3/99). Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Εργασίας Γερμανίας ανακοίνωσε αύξηση της ανεργίας το Φλεβάρη του '99 από 11,5% τον προηγούμενο μήνα σε 11,6%. Ο αριθμός των ανέργων έχει φτάσει στα 4,46 εκατομ. Οι υποσχέσεις της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας για αντιμετώπιση του προβλήματος αποδείχνονται λόγια του αέρα.

Ποιες ήταν οι ρηξικέλευθες προτάσεις του πρώην ηγέτη του SPD που, όπως λέγεται, ξεσήκωσαν εναντίον του σύσσωμη τη γερμανική κεφαλαιοκρατία και ανάγκασαν τον καγκελάριο Σρέντερ να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι;

Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, και με την επιφύλαξη της ακρίβειάς τους, πέτρα του σκανδάλου ήταν η πρόθεσή του υπουργού οικονομικών να προχωρήσει σε ορισμένες φορολογικές αλλαγές, πιο συγκεκριμένα στην εισαγωγή ενός φόρου επί της ενέργειας που κρίθηκε ότι θα έπληττε τις επιχειρήσεις. Το περίεργο είναι ότι στη "Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς των Οικονομικών Πολιτικών των κρατών - μελών και της Κοινότητας" (COM, 1998, 279) συμπεριλαμβάνεται ως κατεύθυνση η επιβολή ενός ανάλογου φόρου: "Για να καταστεί το φορολογικό σύστημα περισσότερο φιλικό για την απασχόληση πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα μετατόπισης, με τρόπο που να μην έχει επίπτωση στο εισόδημα, μέρους της φορολογικής επιβάρυνσης από την εργασία στους τομείς της ενέργειας και της περιβαλλοντικής ρύπανσης και, όπου είναι εφικτό, να εφαρμοστεί αποφασιστικά".

Ακόμη πιο περίεργη γίνεται η υπόθεση γιατί, όπως γράφτηκε στον Τύπο, τον Δεκέμβρη του '98 με δραστήρια ανάμειξη του Λαφοντέν επιτεύχτηκε "συναίνεση" κυβέρνησης, εργοδοσίας και εργαζομένων επί σχεδίου ενίσχυσης της απασχόλησης η οποία έτυχε θερμής υποδοχής από τους επιχειρηματικούς κύκλους, εφόσον προέβλεπε μείωση της φορολογίας των κερδών από 48% στο 35% (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 3/1/99) και μείωση της φορολογίας εισοδήματος από 25,9% σε 23,9% (ΕΘΝΟΣ, 5/12/98).

* * *

Ο Ο. Λαφοντέν, ως ηγετικός παράγοντας μιας μεγάλης δύναμης, είχε την ευκαιρία να τοποθετηθεί σε σοβαρά ζητήματα της πολιτικής της ΕΕ και της διεθνούς πολιτικής και το έκανε με πολύ θόρυβο. Είναι γνωστή η τοποθέτησή του για την ανάγκη να μειώσει η ΕΚΤ τα επιτόκια, προκειμένου να δοθεί ώθηση στην "ανάπτυξη". Η τοποθέτηση αυτή, στην οποία αντέδρασε η ΕΚΤ, δεν υιοθετήθηκε από τους κυρίαρχους κύκλους της ΕΕ σαν επιλογή που μπορεί να βοηθήσει στις δυσκολίες της ύφεσης στην παρούσα φάση. Ο πρώην ηγέτης του SPD έχει ακόμη εκφράσει τη συμφωνία του με πρόταση των Ιαπώνων για σταθερές ζώνες διακύμανσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών ευρώ - δολαρίου - γιεν, η οποία απορρίφθηκε κατηγορηματικά τόσο από τις ΗΠΑ, όσο και από την ΕΚΤ. Η θέση αυτή βρίσκεται στα πλαίσια των προβληματισμών της διεθνούς ολιγαρχίας για μια ρύθμιση του διεθνούς νομισματικού συστήματος εν μέσω κρίσης και η τύχη της φυσικά εξαρτάται από τις οξυνόμενες αντιπαραθέσεις και ανταγωνισμούς των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Ακόμη γνωστός είναι ο καβγάς του Λαφοντέν με τον Βρετανό ομόλογό του Γκ. Μπράουν, εξαιτίας της γερμανικής άποψης για τη φορολογική "εναρμόνιση", που μετονόμασε σε φορολογικό "συντονισμό" μετά τη σφοδρή αντίδραση των Βρετανών. Ο καβγάς αυτός, και η εν γένει προτίμηση του Λαφοντέν στον άξονα Γερμανίας - Γαλλίας, που ως τώρα αποτέλεσε τον κινητήρα της ΕΕ, φαίνεται ότι δυσκόλεψε την επιδίωξη του καγκελάριου Γκ. Σρέντερ για μια πιο ισχυρή προσέγγιση με τη Μ. Βρετανία.

Οταν θα υπάρχουν περισσότερα στοιχεία οι εκτιμήσεις θα είναι πιο έγκυρες. Με τα μέχρι τώρα γνωστά, ίσως θα πρέπει τα πιο συγκεκριμένα αίτια του "αιφνιδιασμού" Λαφοντέν να αναζητηθούν στις διαφοροποιήσεις των επιλογών του, όσον αφορά τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων στα πλαίσια της ΕΕ κι εκτός αυτής, παρά στις επιλογές γύρω από τη φορολογία.

Ε. Κ.

Δεν πρόκειται καν για τις διαφορές της κλασικής σοσιαλδημοκρατικής "ρύθμισης" με τη νεοφιλελεύθερη κρατικομονοπωλιακή συνταγή. Ο καβγάς σήμερα γίνεται ανάμεσα σε επιλογές κι αποχρώσεις της νεοφιλελεύθερης συνταγής της ΟΝΕ και του Συμφώνου Σταθερότητας.