Τα παιδιά αυτά δε διάλεξαν να ζουν στους δρόμους. Απλά βρήκαν ένα "σπίτι" κάτω από μια γέφυρα ή στα ερείπια, επειδή απλώς δεν είχαν. Η πλειονότητα αυτών των ξυπόλυτων και πεινασμένων παιδιών αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους ή κάλλιστα ποτέ δεν είχαν σπίτια και οικογένεια. Δεν είναι τυχαίο που το φαινόμενο αυτό των παιδιών των δρόμων, αποτελεί "προνόμιο" κυρίως του Τρίτου Κόσμου. Αν και πλέον συναντάται παντού σχεδόν και στην πολιτισμένη Ευρώπη ή τις ΗΠΑ...

Το δυστύχημα είναι ότι τα περισσότερα από αυτά δεν είναι ορφανά, αλλά πολλά αναγκάστηκαν και εξακολουθούν να αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις οικογένειές τους, εξαιτίας της ζοφερής κατάστασης που επικρατούσε στις οικογένειές τους, όπως φυσική ή σεξουαλική κακοποίηση. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών - όπως υποστηρίζουν πρόσφατες εκθέσεις της "Κάζα Αλιάνσα" και της UNICEF - είναι παιδιά ανύπαντρων ή χωρισμένων μητέρων που έχουν ακόμα αρκετά παιδιά, που μπορεί να ζουν και οικογενειακώς στο δρόμο. Να κατηγορεί κανείς έτσι εύκολα ή να προσδίδει την ευθύνη στην οικογένεια είναι πολύ εύκολο, έως και αφελές, αν όχι βολικό.

Επί της ουσίας είναι ο συνδυασμός πολλών κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων, που έχουν άμεση επίδραση στη διαμόρφωση αυτών των τραγικών καταστάσεων και αποτέλεσμα την παντελή εγκατάλειψη στην τύχη και τις καιρικές συνθήκες. Αν κανείς προστρέξει - όχι πολύ βαθιά μέσα στο χρόνο, ώστε να θυμηθεί το κυριολεκτικό βιασμό και τις γενοκτονίες από τους Ισπανούς αποικιοκράτες - θα θυμηθεί ότι όλες σχεδόν οι χώρες της Κεντρικής Αμερικής είχαν μέχρι και τη δεκαετία του '80 αυταρχικές κυβερνήσεις ακραιφνώς φασίζουσες, ανδρείκελα του στρατού και των ΗΠΑ, που τις έκανε γνωστές και ως"Δημοκρατίες της Μπανανίας".

Η εξέγερση και η επανάσταση των Σαντινίστας το 1979, αλλά και τα απελευθερωτικά κινήματα του Ελ Σαλβαδόρ και της Γουατεμάλας είναι σαφέστατα παραδείγματα της τάσης που επικράτησε κατά τη δεκαετία του '70 γεγονός που τάραξε την ηρεμία των Αμερικανών που έβλεπαν τον κίνδυνο να χάσουν τις "μπανανίες τους". Ετσι άρχισαν οι επιχειρήσεις "εκδημοκρατισμού" της δεκαετίας του '80. Φυσικά, ήταν απλώς μια αλλαγή στις ηγεσίες των χωρών αυτών, για να μπορέσουν να "ανοίξουν" και αφ' ενός να αποτρέψουν οριστικά ή να περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο κάποιες εξεγερσιακές καταστάσεις, που θα "έθεταν σε κίνδυνο τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή" και θα αποτελούσαν"εθνική απειλή" και αφ' ετέρου να προετοιμαστούν αυτές οι κοινωνίες να εισέλθουν σιγά σιγά στο στρατόπεδο των αναπτυσσόμενων χωρών, όπου θα μπορούσαν πιο εύκολα να λειτουργήσουν μέσα στην οικονομία της αγοράς. Οι"ειρηνευτικές συμφωνίες" - Γουατεμάλα 1996 - η αντικατάσταση των ανδρείκελων με "νομίμως και δημοκρατικώς εκλεγμένων κυβερνήσεων" ή "νόμιμη αντεπίθεση" με την προσφορά δανείων και κατά συνέπεια την οικονομική ευμάρεια - Νικαράγουα - οδήγησε στην κυριολεκτική αποσύνθεση όλων των κοινωνικών ιστών, ενώ οι οικονομίες της αγοράς οδήγησαν μόνο στις κοινωνίες της φτώχειας. Ενδεικτικές περιπτώσεις: Η Γουατεμάλα όπου το 70% του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια φτώχειας, της Ονδούρας το 80% ενώ στα ίδια επίπεδα κινείται πλέον και η Νικαράγουα, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη προνομιούχα θέση της πιο φτωχής χώρας της περιοχής μετά την Αϊτή, επιστρέφοντας στις "δόξες" της εποχής του δικτάτορα Σομόζα. Η έκθεση του Οκτωβρίου της Παγκόσμιου Οργανισμού Γεωργίας(FAO) και των Ηνωμένων Εθνών έδειξε ότι σχεδόν το 25% των παιδιών στη χώρα υποφέρουν από σοβαρό υποσιτισμό, ενώ το ποσοστό διογκώνεται όσο μικραίνει και η ηλικία.

Πάντως, η τελευταία έκθεση της "Κάζα Αλιάνσα" αναφέρει στην περίπτωση της Κεντρικής Αμερικής ότι το 44% των παιδιών που γεννιούνται σε αυτές τις χώρες γεννιούνται από ανύπαντρες μητέρες, που έχουν να αντιμετωπίσουν ένα τεράστιο κόστος, οικονομικό και προσωπικό, για να μπορέσουν να μεγαλώσουν αυτά τα παιδιά εντελώς μόνες τους. Οι αποδοχές αυτών των μητέρων, όταν φυσικά έχουν την πολυτέλεια να έχουν εργασία, είναι μηδαμινές και σαφώς αναποτελεσματικές ακόμα για την εξασφάλιση της καθημερινής τροφής. Για το λόγο αυτό, ο μεγαλύτερος συνήθως σε ηλικία γιος είναι υποχρεωμένος να εγκαταλείπει το σπίτι προς αναζήτηση μιας καλύτερης τύχης και δουλιάς, ώστε να μπορέσει να θρέψει την οικογένεια. Η ηλικία που συνήθως γίνεται αυτή η έξοδος; Το αργότερο μέχρι 12 ή 13 ετών...

Σε πολλές περιπτώσεις η μητέρα αναζητεί ένα "αρσενικό" για να παίξει το ρόλο της "πατρικής φιγούρας" στην οικογένεια, αλλά συνήθως και η οικονομική κατάσταση του πατέρα δεν επιτρέπει την οικονομική ηρεμία, όπου σε συνδυασμό με τη συχνή κακοποίηση των παιδιών - σεξουαλική και φυσική - οδηγούν τις μητέρες στη λιγότερο οδυνηρή λύση. Αποφασίζουν μεταξύ των παιδιών και του οικονομικού στηρίγματος και είτε αποδέχονται την κακοποίηση, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωση είτε στηρίζουν τα παιδιά. Με γεωμετρική πρόοδο και οι μόνες δύο υπάρχουσες λύσεις οδηγούν σε μία και μόνο διέξοδο: το πεζοδρόμιο. Αφού στη μεν πρώτη περίπτωση - και δυστυχώς σύμφωνα με τα υπάρχοντα μέχρι στιγμής στοιχεία, η πλειοψηφία των μητέρων αυτών διαλέγει την οικονομική επιβίωση παρά τα ίδια τους τα σπλάχνα - τα παιδιά μην αντέχοντας την κακοποίηση τότε... "η πόρτα είναι ανοιχτή και οι δρόμοι αδηφάγοι". Στη δεύτερη περίπτωση, οι απάνθρωπες οικονομικές συνθήκες και η μη δυνατότητα επιλογών οδηγεί και αυτή αναγκαστικά κάποια στιγμή στο δρόμο μπορεί πολύ πιο σύντομα.

Στην αρχή αυτά τα παιδιά ζητιανεύουν ή προσπαθούν να βρουν δουλιά. Αλλά, εξαιτίας της πολύ μεγάλης ανεργίας, οι "παραδοσιακές" εργασίες, όπου θα μπορούσαν να κερδίζουν ελάχιστα χρήματα - όπως πουλώντας τσίχλες και μπανάνες στα φανάρια ή κάνοντας τους κλόουν, δίνοντας παραστάσεις για τους περαστικούς - έχουν καταληφθεί από ενήλικους, που είναι "ανίκανοι" πλέον να βρουν δουλιά. Αυτό που απομένει είναι οι πιο επικίνδυνοι δρόμοι: συμμορίες για μικροκλοπές, "διακομιστές πακέτων" που συνήθως περιέχουν ναρκωτικά, ή μπαίνοντας στο σκοτεινό κόσμο της παιδικής πορνείας...