Αρχές του 1942, στο σκαμμένο υπόγειο της οδού Σκρα, αρ. 31, ο Βαγγέλης Μενεμενής, ο Γιώργος Ελληνούδης και η γυναίκα του Καλλιόπη, ο Χρήστος Τζίμης και η γυναίκα του Ελένη, ο Νίκος Καλατζόπουλος και ο Τάκης Χατζής, στοιχειοθετούσαν και τύπωναν την εφημερίδα του ΕΑΜ «Ελεύθερη Ελλάδα», προκηρύξεις, κουπόνια κλπ.

Η ύπαρξη του Τυπογραφείου αυτού, γνωστού πια ως Τυπογραφείου του EAM, κρατήθηκε μυστική ακόμη και τον Οκτώβριο του '44 που έφυγαν οι Γερμανοί, για να αποκαλυφθεί σαράντα χρόνια μετά. Το πιεστήριο, κασέλες με τα στοιχεία, χαρτιά, αποτελούν το όλο σκηνικό του ιστορικού Τυπογραφείου αυτού.

Ο Βαγγέλης Μενεμενής ήταν ο πιεστής, ο Κώστας Βιδάλης ο προμηθευτής των υλικών, ο Νίκος Καλατζόπουλος ο τυπογράφος και ο Τάκης Χατζής επιμελητής κειμένων.

Σε έγγραφο του υπουργείου Πολιτισμού, στις 15 Μάρτη 1994, διαβάζουμε την απόφαση για το χαρακτηρισμό ως ιστορικού διατηρητέου μνημείου: «ολόκληρο το κτίριο της οδού Σκρα 31 στην Καλλιθέα μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο στα όρια του οικοπέδου, ιδιοκτησίας Φωτίου, Ευαγγέλου και Νικολάου Μενεμένη»... Στη συνέχεια, σε έγγραφο του ίδιου υπουργείου, στις 27/05/1998, η 1ηΕφορεία Νεοτέρων Μνημείων, προτείνει στη Δ/νση Διοικητικού (Τμήμα Α' Προσωπικού) τη συγκρότηση Ομάδας Εργασίας, «με σκοπό την αποκατάσταση του παράνομου Τυπογραφείου του ΕΑΜ στην Καλλιθέα και τη λειτουργία του ως Μουσείου του Αντιστασιακού Τύπου».

Μεταφέρω ένα απόσπασμα από τα λόγια του Βαγγέλη Μενεμενή από τη συνομιλία του με τους φοιτητές μου, στο σπίτι της οδού Σκρα:

«Ο Ελληνούδης με προέτρεψε να γίνω βοηθός του. Ο Κώστας Βιδάλης προμήθευσε τα υλικά. Ο Κώστας ήταν δημοσιογράφος στον "Ριζοσπάστη". Φορτώσαμε τα κιβώτια σε ένα τετράτροχο κάρο, τα μεταφέραμε εδώ, τα κλειδώσαμε και μετά από λίγες μέρες ξαναμπήκαμε μέσα - παρακολουθούσαμε στενά, γιατί υπήρχε ο φόβος των Γερμανών - και αρχίσαμε τη δουλιά. Ο Γιώργος Ελληνούδης και η γυναίκα του Καλλιόπη κόψανε το πάτωμα, σκάψαμε το χώμα για να χωρούν δύο άνθρωποι. Το χώμα το ρίξαμε στο διπλανό δωμάτιο. Βάλαμε τις κάσες με τα στοιχεία, αλλά είχαμε πρόβλημα με το πιεστήριο. Δεν μπορούσαμε να σκάψουμε άλλο, γιατί δεν μπορούσαμε να βγάλουμε πολύ χώμα. Μετά σκεφτήκαμε να κατεβάσουμε το πιεστήριο κοντά στα θεμέλια του σπιτιού, σε σκαμμένη τρύπα, με λοστούς και σχοινιά - πολύ βαρύ..! Μετά εγώ ασχολήθηκα με τη συναρμολόγηση και ο Ελληνούδης φρόντισε να χτίσει τον τοίχο.

Σε δέκα μέρες ήταν έτοιμο να λειτουργήσει το Τυπογραφείο. Ο Ελληνούδης έφερε δυο στοιχειοθέτες, τον Χρήστο Τζίμη και τον Τάκη Χατζή, ο οποίος έκανε και τις διορθώσεις.

Υπεύθυνος για την ομάδα του Τυπογραφείου ήταν ο Νίκος Πλουμπίδης... Αρχισε η στοιχειοθεσία και έτσι ξεκίνησε να δουλεύει το Τυπογραφείο. Το πρόβλημα ήταν ότι το πιεστήριο έκανε μεγάλο θόρυβο. Ετσι τα κουζινέτα του πιεστηρίου τα αντικαταστήσαμε με ρουλεμάν και τύλιξα τα σίδερα με λάστιχο ποδηλάτου και έτσι έγινε το πιεστήριο σχεδόν αθόρυβο και ευκολότερο.

Με το φόβο να μην εντοπιστεί το επάνω μέρος της καταπακτής και άρα και το πιεστήριο, καθότι ήταν ο φόβος των γερμανοτσολιάδων που έψαχναν τα σπίτια, αποφασίσαμε να το καμουφλάρουμε. Ο Ελληνούδης έφερε με δεμένα μάτια για το παρκέ ένα φίλο. Ηταν ο Χρήστος Τζίμης. Εκείνη την εποχή, γίνονταν εντατικές προσπάθειες για τον εντοπισμό του Τυπογραφείου από τους Γερμανούς, αλλά λόγω του καμουφλάζ και των συνωμοτικών σχεδίων, του Ελληνούδη, δεν μπορούσαν να το εντοπίσουν.

Εβγαιναν τεσσεράμισι με πέντε χιλιάδες φύλλα, τρεις φορές τον μήνα. Δουλεύαμε από το πρωί ως το βράδυ συνέχεια. Η επαφή με το Κομμουνιστικό Κόμμα γινόταν με τον Βιδάλη και τον Πλουμπίδη. Το Τυπογραφείο δούλευε συνέχεια από την άνοιξη του '42 έως τον Οκτώβρη του '44, που έφυγαν οι Γερμανοί...».

Στη μνήμη του Βαγγέλη Μενεμενή και του Τάκη Χατζή, των δυο αυτών συντρόφων της μαύρης γερμανικής Κατοχής στον τόπο μας, αφιερώνω τα παραπάνω στοιχεία.