Associated Press

Στρατός και παραστρατιωτικοί είναι «νύχι - κρέας» στην Κολομβία. Μια χώρα, που ο λαός της διψάει για ριζικές δημοκρατικές αλλαγές

Η «χιονοστιβάδα των αποκαλύψεων» που έχει στείλει ήδη στη φυλακή 11 γερουσιαστές και βουλευτές, όλοι από τα κόμματα που στηρίζουν τον «καλύτερο σύμμαχο των ΗΠΑ» στη Λατινική Αμερική, τον αντιδραστικό πρόεδρο Αλβαρο Ουρίμπε, οδήγησε σε παραίτηση την υπουργό Εξωτερικών Μαρία Κονσουέλο Αραούχο, ενώ 60 ακόμη μέλη του Κογκρέσου αλλά και τοπικοί κυβερνήτες βρίσκονται υπό το μικροσκόπιο της Δικαιοσύνης.

Το «σκάνδαλο» όμως πήρε νέες διαστάσεις μετά από άρθρο της «Λος Αντζελες Τάιμς» (Los Angeles Times) κατά το οποίο, βάσει εγγράφων της CIA, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Μάριο Μοντόγια συνδέεται άμεσα με τους παραστρατιωτικούς. Η κυβέρνηση έσπευσε να διαψεύσει μετά βδελυγμίας τα δημοσιεύματα για τον Μοντόγια, ο οποίος είναι από τους πλέον στενούς συνεργάτες του προέδρου στο «βρώμικο πόλεμο» εναντίον του λαϊκού κινήματος.

Η κυβέρνηση της Κολομβίας εκφράζει τις «αμφιβολίες» της για τις διαρροές, και τονίζει στο ανακοινωθέν: «Ο στρατηγός Μοντόγια υπήρξε διοικητής της 4ης Μεραρχίας του στρατού στη βάση των Τρες Εσκίνας, η οποία είναι εξέχουσας σημασίας στα στρατηγικά σχέδια της Κολομβίας στη μάχη κατά της διακίνησης ναρκωτικών και για το λόγο τούτο οι διοικητές της οφείλουν να εγκριθούν κι από τις κολομβιανές κι από τις αμερικανικές αρχές»... και ισχύει καθώς στο παρελθόν ο Μοντόγια ήταν ο εκλεκτός και των ΗΠΑ, ανώτατος εκπαιδευτής στη διαβόητη «Σχολή της Αμερικής» και με τον τότε επικεφαλής του Νότιου Αρχηγείου Πίτερ Πέις και σημερινό αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων των ΗΠΑ να του πλέκει το εγκώμιο.

Παρ' όλα αυτά διάψευση δεν υπήρξε από την πλευρά της CIA, η οποία απλώς μιλά για πληροφορίες, από δυτικές μυστικές υπηρεσίες που συνεργάζονται με τις αμερικανικές, χωρίς να επιβεβαιώνονται. Παρ' όλα αυτά οι «Λος Αντζελες Τάιμς» σημειώνουν αναφορά και του στρατιωτικού ακόλουθου της αμερικανικής πρεσβείας στην Κολομβία, συνταγματάρχη Ρέι Βέλες, όπου επιβεβαιώνει τις πληροφορίες, καθώς αναφέρει ότι είναι «από πολύ αξιόπιστες πηγές». Στην αναφορά του ο Βέλες μάλιστα συμπληρώνει ότι οι πληροφορίες αυτές ενδεχομένως «εμπλέξουν άμεσα» και τον αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγό Παντίγια ντε Λεόν.

Αραγε τι συνέβη ξαφνικά και οι Ηνωμένες Πολιτείες ή μερίδα της πραγματικής εξουσίας μέσω πλέον και των διαρροών στα ΜΜΕ έχουν θέσει ως στόχο το «ξεκαθάρισμα» του τοπίου στην Κολομβία; Μία πρώτη απάντηση από αναλυτές είναι ότι στο Κογκρέσο, όπου πλέον έχουν την πλειοψηφία οι Δημοκρατικοί, είναι προς έγκριση τόσο η ανανέωση του «Σχεδίου Κολομβία» όσο και η Διμερής Συμφωνία Εμπορίου (TLC). Ενα ακόμη μέτωπο πίεσης του Λευκού Οίκου... Εντούτοις, οι λόγοι μπορεί να είναι πιο ουσιαστικοί, αλλά προς το παρόν η υφιστάμενη κατάσταση και ειδικότερα το «υπηρετικό προσωπικό», καθώς φαίνεται, πρέπει να αλλάξει... Και μόνο ο βίος και η πολιτεία του Μοντόγια αρκεί, για να υπάρξει αυτή η αλλαγή φρουράς.

Ο Πρόεδρος Ουρίμπε διόρισε τον Μοντόγια, έναν αξιωματούχο που οι ΗΠΑ ευνοούσαν, για να βοηθήσει στη «διόρθωση της εικόνας» του στρατού μετά το ξέσπασμα απανωτών σκανδάλων. Ο Μοντόγια, όμως, έχει και ο ίδιος σκοτεινό παρελθόν: στη μακρά θητεία του, στη διάρκεια της οποίας είχε αναλάβει την ανακατάληψη περιοχών πλούσιων σε πόρους, ο στρατηγός είχε κατηγορηθεί πολλές φορές ότι συνεργαζόταν στενά με ακροδεξιούς παραστρατιωτικούς. Στη συνέντευξη Τύπου, στην οποία ανακοίνωσε την προαγωγή του Μοντόγια, το Μάρτη του 2006, ο Ουρίμπε δήλωσε ότι «τη συγκεκριμένη στιγμή της Ιστορίας του Εθνους μας, χρειαζόμαστε θριαμβευτές διοικητές. Δε χρειαζόμαστε ηττοπαθείς διοικητές που θα δικαιολογούν τις ήττες», και κάλεσε το στρατό να πετύχει «μια τελειωτική νίκη» - δίνοντας σαφέστατα στον Μοντόγια λευκή επιταγή για να συντρίψει κάθε αντίσταση, κάθε σπόρο του λαϊκού κινήματος.

Ορισμένες από τις λεπτομέρειες όσον αφορά τον στρατηγό είναι αποκαλυπτικές:

• Ο Μοντόγια πιστεύεται ευρύτατα ότι μετείχε ενεργά στην τρομοκρατική εκστρατεία, με σειρά βομβιστικών επιθέσεων, που διεξήγαγε η λεγόμενη «Αμερικανική Αντικομμουνιστική Δράση» (AAA), μια ακροδεξιά παραστρατιωτική οργάνωση, το 1978. Σύμφωνα με τον Χαβιέρ Χιράλδο, η οργάνωση, στην ηγεσία της οποίας βρίσκονταν πρώην στελέχη των μυστικών υπηρεσιών της Κολομβίας, ανατίναξε τα γραφεία του Κομμουνιστικού Κόμματος, μιας ημερήσιας εφημερίδας, ενός περιοδικού κ.ά., ενώ απήγαγε και «εξαφάνισε» αναρίθμητους διαφωνούντες. Οργανώσεις προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δημοσιοποίησαν τις κατηγορίες αυτές σε βάρος του Μοντόγια σε μια έκθεση του 1992 με τον τίτλο Κρατική Τρομοκρατία στην Κολομβία.
• Ο Μοντόγια διοικούσε την 24η Ταξιαρχία στο Πουτουμάγιο. Αποστολή του; να πάρει πίσω την επαρχία από τις «Ενοπλες Επαναστατικές Δυνάμεις Κολομβίας» (FARC), το λαϊκό κομμουνιστικό αντάρτικο. Το 2000, στη διάρκεια μιας αποστολής του στην περιοχή, ο Ρόμπερτ Κόλιερ, δημοσιογράφος της «Σαν Φρανσίσκο Κρόνικλ» (San Francisco Chronicle), παρατηρούσε ότι «από τις αρχές της προηγούμενης χρονιάς, όταν ο στρατός άρχισε μια σταδιακή αντεπίθεση για να ανακαταλάβει το κυριαρχούμενο από τους αντάρτες Πουτουμάγιο, οι παραστρατιωτικοί τους ακολουθούν κατά πόδας, συνεργαζόμενοι σιωπηρά μαζί τους». Και πρόσθετε: «Οι παραστρατιωτικοί πήγαν στη Λα Ορμίγα τον Ιανουάριο του 1999. Με το στρατό να έχει αποκλείσει τους δρόμους γύρω τους, οι οπλοφόροι διάλεξαν 26 άτομα, κυρίως νέους, και τους εκτέλεσαν, διότι υποψιάζονταν ότι ήταν αντάρτες. Το Νοέμβριο του 1999, τα τάγματα θανάτου σφαγίασαν άλλους 12 ανθρώπους στο Ελ Πλάσερ. Την προηγούμενη χρονιά, έως και 100 άνθρωποι είχαν δολοφονηθεί στην επαρχία, συνήθως κατά μόνας».
• Στην 24η Ταξιαρχία απαγορεύτηκε η παροχή οικονομικής βοήθειας από τις ΗΠΑ λόγω των σωρευμένων αποδεικτικών στοιχείων για τη στενή συνεργασία μεταξύ στρατού και παραστρατιωτικών στη σφαγή της Λα Ορμίγα. Παρ' όλ' αυτά, ο Μοντόγια τοποθετήθηκε επικεφαλής δύο ταγμάτων, με την αποστολή να «καταπολεμήσουν το λαθρεμπόριο ναρκωτικών», που εκπαιδεύονταν, χρηματοδοτούνταν και εξοπλίζονταν εξ ολοκλήρου από τις ΗΠΑ, ενώ διατηρούσε, ταυτόχρονα, το πόστο του διοικητή της 24ης Ταξιαρχίας. Η πρεσβεία των ΗΠΑ φυσικά γνώριζε πολύ καλά ότι η 1η ταξιαρχία, με αποστολή την «καταπολέμηση των ναρκωτικών», έδρευε στο ίδιο στρατόπεδο και μοιραζόταν τους ίδιους πόρους, με την 24η.
• Ο Μοντόγια μετατέθηκε αργότερα στην 4η Ταξιαρχία, με έδρα το Μεντεγίν, που εξαπέλυσε επιχειρήσεις στις επαρχίες Αντιόκια και Τσοκό. Το Μάη του 2002, ο Μοντόγια διέταξε την έναρξη μιας μαζικής επίθεσης στη φτωχοσυνοικία Κομούνα 13 στο Μεντεγίν, όπου 3.000 στρατιώτες, μυστικοί πράκτορες και αστυνομία, υπό την κάλυψη επιθετικών ελικοπτέρων και τεθωρακισμένων, εισέβαλαν στην παραγκούπολη. Αποτέλεσμα της «επιχείρησης Ορίον», 14 νεκροί και 46 «εξαφανισμένοι»... Το βασικό όμως είναι ότι σύμφωνα με τις πληροφορίες υπήρξε συμφωνία ανάμεσα στον Μοντόγια και τους παραστρατιωτικούς, τις λεγόμενες «Ενωμένες Αυτοάμυνες Κολομβίας» (AUC) και τον επικεφαλής τους στην περιοχή, Ντιέγκο Φερνάντο Μουρίγιο, για «στήριξη» της επιχείρησης με αντάλλαγμα τον έλεγχό της...
• Ο δημοσιογράφος Φόρεστ Χίλτον περιέγραφε τι είχε συμβεί: «τις πρώτες πρωινές ώρες της 21ης του Μάη 2002, 700 στρατιώτες, με την υποστήριξη αρμάτων μάχης, εισέβαλαν στην περιοχή, ενώ ένοπλες ομάδες επιχείρησαν να σταματήσουν την προέλασή τους με πολυβόλα. Ελικόπτερα "Blackhawk" άνοιξαν πυρ αδιακρίτως στις γειτονιές - στόχους. Στρατιώτες έκαναν "έρευνες" πόρτα πόρτα χωρίς κανένα ένταλμα, που κλιμακώθηκαν σε πλιάτσικο. Οι στρατιώτες έμπαιναν πυροβολώντας, έσερναν νεαρούς άνδρες δεμένους στο δρόμο, τους χτυπούσαν ανελέητα, τους δολοφονούσαν μπροστά στα μάτια των παιδιών τους»... και συνέχιζε ο Χίλτον...«Ο στρατηγός Μάριο Μοντόγια, επικεφαλής της 4ης Ταξιαρχίας και επικεφαλής των εκστρατειών "καμένης γης" στο Πουτουμάγιο την περίοδο 2000-2001, χαρακτήρισε την επιχείρηση στην Κομούνα 13 την 21η Μάη ως απαράμιλλη επιτυχία: "είχαμε εξαίρετα αποτελέσματα εναντίον των διάφορων ομάδων εγκληματιών που δρουν στην πόλη. Δε θα σταματήσουμε"». Ο Μοντόγια μετατέθηκε στη διοίκηση της 1ης Ταξιαρχίας, η οποία επί των ημερών του ενεπλάκη στην απαγωγή ενός δασκάλου, μέλους του αριστερού κινήματος από τη Βενεζουέλα.

Πριν από χρόνια, ένας Κολομβιανός δημοσιογράφος είχε πει σαρκαστικά πως οι Βορειοαμερικανοί που κατηγορούν το στρατό της Κολομβίας ότι διοικεί τις ακροδεξιές παραστρατιωτικές ομάδες έκαναν ένα θεμελιώδες λάθος, περιέγραφαν την πραγματικότητα ανάποδα - ήταν οι παραστρατιωτικοί και η άκρα Δεξιά, εξηγούσε, που ελέγχουν το στρατό. Ο διορισμός του Μοντόγια ίσως επιβεβαιώνει τη θεωρία του...