Εχετε πάει στην Κάλυμνο; Οχι; Προλαβαίνετε να το προγραμματίσετε ακόμη και αν δεν ήταν στα σχέδιά σας αυτό το καλοκαίρι. Ε, δεν τελείωσε τουλάχιστον η καλοκαιρία. Δε θα χρειαστεί να προσπαθήσουμε να σας πείσουμε ότι αξίζει τον κόπο, ασφαλώς θα σας το έχουν πει και άλλοι πριν από εμάς.

Η Κάλυμνος, το νησί των σφουγγαράδων, με πρωτεύουσα την Ποθαία ή Πόθια, αριθμεί 17.000 κατοίκους. Το νησί έχει μια μακραίωνη και πλούσια ιστορία, ορατή στο διάβα του επισκέπτη: κάστρα, μοναστήρια, λείψανα αρχαίων ιερών, σπήλαια με ευρήματα προϊστορικής κατοίκησης και λατρείας.

Πρώτοι κάτοικοι του νησιού οι Λέλεγες και οι Πελασγοί, ενώ αργότερα εγκαταστάθηκαν στο νησί Δωριείς από την Πελοπόννησο. Στα Προϊστορικά Χρόνια το νησί ήταν χωρισμένο σε 7 δήμους, ενώ αργότερα στην αρχαϊκή εποχή (7ος αι. π.χ.) εντάχθηκε στη δωρική εξάπολη. Ο Πτολεμαίος απελευθερώνει το νησί από τους Πέρσες το 333 π.χ., ενώ από το 309 ως το 262 υπαγόταν στην Κω, για να γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη, γεγονός που αποδεικνύεται από την κοπή ασημένιων νομισμάτων.

Το 144 π.χ. υποτάχθηκε στου Ρωμαίους, ενώ κατά τη βυζαντινή περίοδο το νησί το καταλαμβάνουν οι Ιππότες του Αγ. Ιωάννη, γνωρίζοντας μεγάλες καταστροφές, αβάσταχτη φορολογία, συνεχείς πειρατικές επιδρομές, που συνεχίστηκαν και στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Το γεγονός αυτό ανάγκασε τους Καλύμνιους να εξοπλιστούν, για να αντιμετωπίσουν τις επιδρομές. Το νησί, όμως, απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό μόλις το 1912. Σκληρά ήταν και τα χρόνια της ιταλικής κατοχής για το νησί. Η Κάλυμνος ενσωματώθηκε με την Ελλάδα το 1948. Στη διάρκεια των χρόνων, οι κάτοικοι του νησιού συνδέθηκαν στενά με τη θάλασσα, ενώ η ενασχόληση των Καλύμνιων με τη σπογγαλιεία συνέβαλε στην ανάπτυξη του τόπου.

Φτάνοντας, μετά από 12ωρο ταξίδι με το πλοίο της γραμμής στην Κάλυμνο στο λιμάνι, νιώθεις πραγματικά ένα δέος αγαλλίασης, από τη γραφικότητα και την ομορφιά που αντικρίζεις μετά από το πολύωρο ταξίδι. Το μόνο που σκέφτεσαι είναι το πότε θα δέσει το πλοίο για να ξεκινήσεις την περιήγηση του νησιού.

Αφού τακτοποιηθήκαμε στα δωμάτια, πήραμε τον παραλιακό δρόμο, που είναι συγκεντρωμένα όλα τα μαγαζιά. Τα σφουγγάρια, είναι αυτά που μας τραβούν την προσοχή. Κατεργασμένα με το χρυσοκίτρινο χρώμα, ή ακατέργαστα στο φυσικό τους καφέ χρώμα, σε όλα τα μεγέθη, για το μπάνιο σας, αλλά και με διάφορα σχήματα όπως τα έπλασε η φύση για διακοσμητική χρήση. Ο μαγαζάτορας, που είναι συγχρόνως και σφουγγαράς, μας είπε, ότι το σφουγγάρι αν το βρέξεις και το αφήσεις στο σαλόνι ας πούμε, απορροφά τις μυρωδιές του τσιγάρου. Αγοράστε ανεπιφύλακτα, είναι γνήσια, προτιμήστε τα ακατέργαστα. Είναι τα καλύτερα. Τα κοχύλια, που εκτείθενται στους πάγκους, τα περισσότερα είναι από το βυθό της Καλύμνου και των γύρω νησιών.

Μη θέλοντας να ξεκολλήσουμε από τα πανέμορφα κοχύλια και τα χιλιάδες είδη των σφουγγαριών που είδαμε, κατευθυνόμαστε προς το Μουσείο των Σφουγγαράδων που βρίσκεται στην παραλία, πίσω από την Εκκλησία του Σωτήρα. Εκεί εκτείθενται οι στολές και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν οι παλιοί δύτες, για να βγάλουν στην επιφάνεια τα σφουγγάρια, η μηχανή που ήταν πάνω στο καΐκι και προμήθευε το δύτη με αέρα, βαρίδια, αξίνες, δίχτυα και φυσικά χιλιάδες σφουγγάρια, σε διάφορα μεγέθη και σχέδια, που είναι αδύνατο να σας τα περιγράψω. Στο Μουσείο θα δείτε ακόμα αμφορείς, κοχύλια, κομμάτια από παλιά ναυάγια, κ.ά.

Αξίζει, επίσης, να επισκεφτείτε το Λαογραφικό Μουσείο, τα Κάστρο της Χρυσοχεριάς, φρούριο που το έχτισαν οι Ιππότες της Ρόδου πάνω στα αρχαία και βυζαντινά ερείπια, το σπήλαιο στον Κεφαλά, τις θαλάσσιες σπηλιές.

Στα Βλυχάδια, που σίγουρα θα πάτε για μπάνιο, μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε το Μουσείο με τα κοχύλια. Είναι σκέτη μαγεία.

Ο δρόμος ανατολικά από το λιμάνι στο Βαθύ, με τον καταπράσινο κάμπο του και το σπήλαιο στο Δασκαλειό, στην είσοδο του όρμου. Λίγο πριν το Βαθύ σε ένα μικρότερο όρμο, υπάρχει κάτι μοναδικό στο νησί. Οι Καλύμνιοι, χτυπημένοι οι περισσότεροι από τη "νόσο" των δυτών, φρόντισαν να διαφυλάξουν αυτό το πολύτιμο για τον τόπο αγαθό: το σφουγγάρι. Ετσι δημιούργησαν καλλιέργειες σφουγγαριών για την προστασία και τη συνέχιση της παράδοσης της σπογγαλιείας.

Πώς γίνεται η καλλιέργεια; Παίρνουν το σφουγγάρι, που αλιεύουν τα καΐκια, το κόβουν σε μικρά κομμάτια, τα οποία στη συνέχεια δένουν σε σχοινί, το βυθίζουν στη θάλασσα και το αφήνουν να αναπτυχθεί, στο φυσικό του περιβάλλον. Για να γίνουμε ακόμα πιο κατανοητή, κάτι σαν τις μυδοκαλλιέργειες, που κρέμονται από πασσάλους μέσα στη θάλασσα. Αξίζει βέβαια να σημειώσουμε, ότι δε γίνεται καμία απολύτως παρέμβαση, με χημικά ή οτιδήποτε όσον αφορά τη διαδικασία αυτή, μέχρι δηλαδή το σφουγγάρι να πάρει το κανονικό του μέγεθος.

Αξίζει, επίσης, να δείτε και τις πίσω παραλίες του νησιού, Πάνορμο, Καμάρι, Μυρτιές, Μασούρι. Από εκεί, μπορείτε να πάρετε το καΐκι και να περάσετε απέναντι στο νησάκι Τέλενδο. Η διαδρομή είναι ευχάριστη και ξεκούραστη, μέσα από καταπράσινες δεντροστοιχίες. Επίσης στο Εμπορείο, μπορείτε να επισκεφτείτε τις θαλάσσιες σπηλιές, να κολυμπήσετε στην παραλία του χωριού, αλλά και στον κόλπο του Αργινώντα. Η Κάλυμνος διαθέτει πολλούς μικρούς όρμους για κολύμπι, αν έχετε σκάφος ακόμα καλύτερα, ενώ ο βυθός στο νησί προσφέρεται για καταδύσεις. Καλά να περάσετε..