Τόσο το κείμενο της πλειοψηφίας όσο και αυτό της μειοψηφίας καθώς και η Πολιτική Απόφαση πλειοδοτούν σε αντικαπιταλιστική και υπερεπαναστατική ρητορεία κλίνοντας σε όλες τις πτώσεις την ανάγκη της σύνδεσης της σημερινής πάλης με την πάλη ενάντια στον καπιταλισμό. Μάλιστα σπεύδουν να διαχωρίσουν τη θέση τους από το «αντιμονοπωλιακό αντιιμπεριαλιστικό μέτωπο του ΚΚΕ», επαναλαμβάνοντας την άποψη ότι αυτό δεν ανταποκρίνεται στην επαναστατική στρατηγική, ότι οδηγεί σε συμμαχίες με μη μονοπωλιακά τμήματα της αστικής τάξης κ.λπ.

Επισημαίνουμε ορισμένα ζητήματα που «χαρακτηρίζουν» τη στρατηγική του ΝΑΡ.

Πρώτο: Σε μια έκφραση κλασικής «αριστερής» οπορτουνιστικής άποψης, πλειοδοτώντας σε υπερεπαναστατική φρασεολογία, το ΝΑΡ «αγνοεί» την ύπαρξη αντικειμενικών συνθηκών για τη διαμόρφωση επαναστατικής κατάστασης. Ετσι αναφέρει: «Σκοπός του (σ.σ. Αντικαπιταλιστικού Εργατικού Μετώπου) είναι ...η πρόκληση επαναστατικής κρίσης και νικηφόρα έκβαση της επανάστασης»³⁹. Και σε άλλο σημείο: «Μια τέτοια στροφή ...μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για μια βαθύτερη αλλαγή των συσχετισμών δυνάμεων, που θα φέρει πιο κοντά την αντικαπιταλιστική επανάσταση»⁴⁰.

Η επαναστατική κατάσταση όμως είναι αντικειμενικός παράγοντας και δεν προκαλείται από τη δράση των κομμουνιστών. Οπως άλλωστε αναφέρει και ο Β. Ι. Λένιν στο έργο του: «Η χρεοκοπία της Β΄ Διεθνούς»: «Για έναν μαρξιστή δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επανάσταση είναι αδύνατο να γίνει χωρίς επαναστατική κατάσταση, μα κάθε επαναστατική κατάσταση δεν οδηγεί σε επανάσταση. Ποια είναι - μιλώντας γενικά - τα γνωρίσματα μιας επαναστατικής κατάστασης; (...). 1) Η αδυναμία των κυρίαρχων δυνάμεων να διατηρήσουν σε αναλλοίωτη μορφή την κυριαρχία τους (...) 2) Επιδείνωση, μεγαλύτερη από τη συνηθισμένη, της ανέχειας και της αθλιότητας των καταπιεζόμενων τάξεων. 3) Σημαντικό ανέβασμα για τους παραπάνω λόγους της δραστηριότητας των μαζών, (...). Χωρίς αυτές τις αντικειμενικές αλλαγές, που δεν εξαρτώνται ούτε από τη θέληση ορισμένων χωριστών ομάδων και κομμάτων αλλά ούτε από τη θέληση ορισμένων χωριστών τάξεων η επανάσταση, κατά γενικό κανόνα, δεν μπορεί να γίνει. Το σύνολο αυτών των αντικειμενικών αλλαγών είναι εκείνο που ονομάζεται επαναστατική κατάσταση»⁴¹.

Κατά συνέπεια, όλα τα σχέδια πρόκλησης επαναστατικής κρίσης είναι «αριστερίστικα» σχέδια επί χάρτου και τυχοδιωκτισμοί.

Δεύτερο: Από την Πολιτική Απόφαση γίνεται φανερό ότι το ΝΑΡ απορρίπτει τη λενινιστική θεωρία για το Κόμμα νέου Τύπου και ουσιαστικά υιοθετεί μικροαστικές ελευθεριακές απόψεις για την οργάνωση: «Ως NAP έχουμε υιοθετήσει μια νέα αντίληψη για το επαναστατικό υποκείμενο, στο οποίο θεωρούμε ότι συνεισφέρουν η κομμουνιστική οργάνωση, το αντικαπιταλιστικό μέτωπο και η ριζοσπαστική πτέρυγα του κινήματος της εργατικής τάξης»⁴².

Ετσι λοιπόν σύμφωνα με το ΝΑΡ «η κομμουνιστική οργάνωση» εξισώνεται με κινηματικές οργανώσεις, οι οποίες «συνεισφέρουν» εξίσου στην επαναστατικοποίηση της συνείδησης της εργατικής τάξης. Για να ενισχύσει ακόμα περισσότερο αυτή την άποψη το ΝΑΡ υποστηρίζει το αυθόρμητο της διαμόρφωσης αντικαπιταλιστικής συνείδησης και δράσης της εργατικής τάξης: «Η αντικαπιταλιστική τάση - δράση της τάξης είναι το έδαφος στο οποίο δίνεται η μάχη για τη συγκρότηση του επαναστατικού πολιτικού υποκειμένου. Στρέφεται "αυθόρμητα" αλλά αντικειμενικά κατά του συστήματος. Είναι ο κρίκος σύνδεσης των κομμουνιστών με την πλειοψηφία της τάξης... Με το δικό της τρόπο παράγει πολιτική και ιδεολογία, ενισχύει την ανάπτυξη της ταξικής συνείδησης»⁴³.

Ομως η ιστορία του εργατικού κινήματος δεν επιβεβαιώνει την αυθόρμητη απόκτηση αντικαπιταλιστικής συνείδησης ούτε το ενιαίο του βαθμού συνειδητοποίησης μεταξύ των τμημάτων της εργατικής τάξης.

«Η οργάνωση του επαναστατικού αγώνα σε όλα τα επίπεδα εκφράζεται με τη μετατροπή του επιμέρους και συγκυριακού αγώνα σε συνολικό πολιτικό αναπτυσσόμενο αγώνα»⁴⁴.

Το ΝΑΡ αρνείται το ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος ως πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, δηλαδή ως οργάνωσης που αποτελείται από τα πιο πρωτοπόρα στοιχεία της τάξης, ως φορέα συνένωσης της επαναστατικής θεωρίας με το εργατικό κίνημα που έχει καθήκον τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Αυτό το καθήκον ανήκει μόνο στο ΚΚ γιατί η επαναστατική, ταξική συνείδηση δεν αναπτύσσεται ούτε ενιαία ούτε αυθόρμητα. Αυθόρμητα η εργατική τάξη δε φτάνει στον αντικαπιταλιστικό αλλά μόνο στον οικονομικό αγώνα, δηλαδή στη διεκδίκηση καλύτερων όρων πώλησης της εργατικής δύναμης, διεκδίκηση καλύτερων όρων εκμετάλλευσης. Η συνειδητά σχεδιασμένη πάλη για την απαλλαγή από την εκμετάλλευση είναι το καθήκον που εκπληρώνει μόνο το Κομμουνιστικό Κόμμα γι' αυτό διαφέρει από όλες τις άλλες οργανώσεις της εργατικής τάξης (συνδικάτα κ.λπ.). Απαιτεί ειδικού τύπου λειτουργία και επαναστατικά χαρακτηριστικά (κόμμα νέου τύπου) για να ανταποκριθεί σε αυτό το καθήκον.

Φυσικό επακόλουθο της άρνησης του ΝΑΡ για το κομμουνιστικό κόμμα ως ιδεολογική, πολιτική, οργανωμένη πρωτοπορία της εργατικής τάξης είναι η πολεμική του στη συγκρότηση του Κόμματος Νέου Τύπου που αποτελεί το ΚΚΕ: «Το "κόμμα φρούριο" που υλοποιεί το ΚΚΕ όχι μόνο δεν μπορεί να αναπτύξει τις επαναστατικές δυνατότητες της εργατικής τάξης, αλλά δεν έχει καν την ίδια ελκτικότητα με παλιότερα».⁴⁵

Τρίτο: Παρ' όλο που το ΝΑΡ ουσιαστικά αξιοποιεί τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις για να στοιχειοθετήσει την άποψή του για νέο καπιταλιστικό στάδιο για τον «ολοκληρωτικό καπιταλισμό» πρέπει να παρατηρήσουμε ότι το ζήτημα της αντιπαράθεσης με τις αναδιαρθρώσεις αποσυνδέεται από το ζήτημα της πάλης για την εξουσία. Ετσι αναφέρεται: «Το ΑΕΜ εμπεριέχει όλους τους αμυντικούς αγώνες και στόχους που είναι αναγκαίοι για την αποτροπή της φυσικής και ηθικής φθοράς της εργατικής τάξης που επιφέρουν η αστική επίθεση και γενικότερα η αντιδραστική ανάπτυξη του ολοκληρωτικού καπιταλισμού»⁴⁶.

Φυσικά, και θα πρέπει το κίνημα να διεκδικεί την υπεράσπιση κατακτήσεων, δικαιωμάτων ακόμα και προσωρινά μέτρα βελτίωσης της ζωής των εργαζομένων. Ομως αν αυτή η «άμυνα» δε συνδέεται με στόχους - κρίκους σε μια ενιαία γραμμή ταξικής πάλης σε αντίθεση με κάθε μορφή αστικής διαχείρισης, στην προοπτική της εξουσίας, τότε οδηγεί στην ενσωμάτωση. Βέβαια, το ΝΑΡ στα λόγια διαπιστώνει ότι: «Αν οι εργαζόμενοι παλεύουν αποκλειστικά για ρεφορμιστικά αιτήματα, με περιεχόμενο και με μορφές πάλης που εγκλωβίζονται στα ολοένα και πιο ασφυκτικά πλαίσια της αστικής νομιμότητας, ο αγώνας τους γίνεται ενσωματώσιμος και η συνείδησή τους ρεφορμιστική»⁴⁷.

Η σωστή διαπίστωση ότι στις σημερινές συνθήκες η πάλη για οικονομικές διεκδικήσεις πιο εύκολα φέρνει στο προσκήνιο το ζήτημα της κυρίαρχης πολιτικής και της εξουσίας «εκφυλίζεται» στο επίπεδο ότι κάθε οικονομική πάλη παίρνει «αυθόρμητα» αντικαπιταλιστικά χαρακτηριστικά.

Στην πράξη, δε συγκροτούν κανένα πλαίσιο στόχων πάλης και διεκδικήσεων που να αναδεικνύει την αναγκαιότητα για μια άλλη εξουσία, προφανώς όμως η επαναστατικοποίηση της συνείδησης δεν έρχεται ούτε με την επαναστατική λογοκοπία, ούτε μόνο με την προβολή ανεβασμένων μορφών πάλης. Η αντίληψη του ΝΑΡ «ανοίγει το παράθυρο» στην ουτοπική αποπροσανατολιστική άποψη ότι υπάρχει δυνατότητα απόκρουσης της στρατηγικής του κεφαλαίου χωρίς να τίθεται ζήτημα εξουσίας. Ετσι, η πολιτική του κυριαρχείται από το μικροαστικό πανικό μπροστά στις αναδιαρθρώσεις και επικεντρώνεται στην απόκρουσή τους, ως προϋπόθεση για τη συγκρότηση του αντικαπιταλιστικού κινήματος «γιατί η διαμόρφωση μιας αντικαπιταλιστικής Αριστεράς και η κομμουνιστική επαναθεμελίωση δεν μπορεί να γεννηθεί αν ο οδοστρωτήρας της αστικής επίθεσης ισοπεδώσει κάθε ίχνος δικαιώματος, κατακτήσεων, συλλογικότητας, αμφισβήτησης κι αντίστασης»⁴⁹.

Οι παραπάνω αντιλήψεις αποτελούν τη βάση της επίθεσης στο ΚΚΕ ότι αρνείται τη δυνατότητα νίκης στο σήμερα. Παρόμοιες, άλλωστε, απόψεις εκφράζονται και από τις ομάδες των Συσπειρώσεων. Η πολιτική αυτή αντίληψη που χαρακτηρίζει την τακτική αυτών των δυνάμεων οδηγεί στην υιοθέτηση «στενών» και ορισμένες φορές συντεχνιακών στόχων πάλης, αλλά και στόχων πάλης που ενώ εμφανίζονται ως «επαναστατικές», επί της ουσίας χωράνε στα πλαίσια της αντιλαϊκής διαχείρισης π.χ. η απάντηση στους ταξικούς φραγμούς δε συνδέεται με το ζήτημα της ανατροπής της εξουσίας της αστικής τάξης των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής αλλά με την ελεύθερη πρόσβαση σε ΑΕΙ - ΤΕΙ, αίτημα υλοποιήσιμο στα πλαίσια των κατευθύνσεων της ΕΕ. Σε αυτά τα πλαίσια, αυτές οι δυνάμεις δε δίστασαν να στηρίξουν καθαρά αντιδραστικές αλλαγές. Για παράδειγμα, στις σχολές του Πολυτεχνείου υποστήριξαν αλλαγές σε προγράμματα σπουδών που κινούνται στα πλαίσια των αλλαγών στη δομή και το περιεχόμενο σπουδών που βάζουν οι κατευθύνσεις της Μπολόνια. Αυτές οι δυνάμεις ουσιαστικά με την τακτική τους - παρά όποιες επαναστατικές διακηρύξεις τους - βάζουν από την πίσω πόρτα την αντίληψη των «ρεαλιστικών στόχων πάλης» στο όνομα της ενότητας, της λεγόμενης «νικηφόρας τακτικής», κ.λπ., σπέρνοντας αυταπάτες για εύκολες νίκες του κινήματος και ήττες της κυβέρνησης, υπονομεύοντας τη συνέχεια και τη διάρκεια του κινήματος.

Οι προαναφερόμενες απόψεις οδηγούν στην πράξη σε λογικές ενσωμάτωσης στα πλαίσια του «μπλοκ» των δυνάμεων του «αντινεοφιλελεύθερου μετώπου» και στη γειτνίαση με δυνάμεις του σύγχρονου δεξιού οπορτουνισμού και της σοσιαλδημοκρατίας.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Το άρθρο αναδημοσιεύεται από την «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» τεύχος 1 2007

Σημειώσεις:

37. Αρθρο του Π. Παπακωνσταντίνου, μέλους της ΠΕ που ανήκει στη μειοψηφία με τίτλο: «Για την ουσία των πολιτικών μας διαφωνιών» στον προσυνεδριακό διάλογο του «ΠΡΙΝ». (αναδημοσιεύεται στην ηλεκτρονική σελίδα «Πολιτικό Καφενείο»).

38. «Το περιεχόμενο του Αντικαπιταλιστικού Εργατικού Μετώπου έχει στον πυρήνα του τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και δυνατότητες και την πάλη για ριζική βελτίωση και αλλαγή της θέσης των εργαζομένων και αναπτύσσεται - μέσα από τις καμπές και τη διαλεκτική της ταξικής πάλης - ως την αντικαπιταλιστική επανάσταση, που ανοίγει το δρόμο για την κατάργηση του συστήματος της μισθωτής εκμετάλλευσης. Το περιεχόμενο αυτό «συγκεντρώνεται» σε βασικούς πολιτικούς κρίκους και ταυτόχρονα συγκεκριμενοποιείται με τα αριστερά προγράμματα πάλης στους χώρους ή τα μέτωπα. Αν λείψει μία από τις δύο πλευρές, γίνεται αναποτελεσματικό». (Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ κεφάλαιο: «Το Αντικαπιταλιστικό Εργατικό Μέτωπο»).

39. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ κεφάλαιο: «Το Αντικαπιταλιστικό Εργατικό Μέτωπο».

40. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ κεφάλαιο: «Το ζήτημα της εξουσίας, η αντικαπιταλιστική επανάσταση και οι στόχοι του Αντικαπιταλιστικού Εργατικού Μετώπου».

41. Β. Ι. Λένιν: «Η χρεοκοπία της ΙΙης Διεθνούς». «Απαντα», τόμος 26, σελ. 220.

42. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ κεφάλαιο: «Το επαναστατικό υποκείμενο, το ΝΑΡ, η νΚΑ (σ.σ. Νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση η νεολαία του ΝΑΡ)».

43. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ, κεφάλαιο: «Το επαναστατικό υποκείμενο, το ΝΑΡ, η νΚΑ».

44. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ, κεφάλαιο: «Το επαναστατικό υποκείμενο, το ΝΑΡ, η νΚΑ».

45. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ, κεφάλαιο: «Το επαναστατικό υποκείμενο, το ΝΑΡ, η νΚΑ»

46. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ, κεφάλαιο: «Το ζήτημα της εξουσίας, η αντικαπιταλιστική επανάσταση και οι στόχοι του Αντικαπιταλιστικού Εργατικού Μετώπου».

47. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ, κεφάλαιο: «Το ζήτημα της εξουσίας, η αντικαπιταλιστική επανάσταση και οι στόχοι του Αντικαπιταλιστικού Εργατικού Μετώπου».

48. «Πρόκειται για μια εποχή αντιφατική και συναρπαστική ...(όπου)... η αναμέτρηση για το πιο "μικρό" πρόβλημα πολιτικοποιείται και μετατρέπεται σε αναμέτρηση για το σύνολο της κυβερνητικής πολιτικής, για τους πυλώνες της αστικής πολιτικής, ακόμη και τις βασικές σταθερές του συστήματος». Πολιτική Απόφαση του 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ κεφάλαιο: «Ενας κόσμος νέων δυνατοτήτων και πρωτόγνωρων δυσκολιών».

49. Απόφαση 2ου Συνεδρίου του ΝΑΡ, κεφάλαιο: «Το ζήτημα της εξουσίας, η αντικαπιταλιστική επανάσταση και οι στόχοι του Αντικαπιταλιστικού Εργατικού Μετώπου».