Μνημείο της φύσης, μνημείο της Ιστορίας, παλαιότερης και σύγχρονης. Ο Γράμμος. Ηταν πάντα το βουνό των κυνηγημένων, των κατατρεγμένων, των «κατσαούνηδων» που βρήκαν καταφύγιο στα υψώματα και στις χαράδρες του, στα οροπέδιά του. Εζησαν και ζουν από τα λιβάδια του, που έθρεψαν τα ζώα τους, από τα δάση και την υλοτόμησή τους.

Σ' αυτό το βουνό, μέσα στις οξιές, τα έλατα και τα πεύκα, δίπλα στα ποτάμια, τον Σαραντάπορο και τον Αλιάκμονα, πάνω στις γυμνές κορφές του, έστησαν το ορμητήριό τους οι επαναστάτες, οι κομμουνιστές που μετά την απελευθέρωση του τόπου από τους Γερμανούς φασίστες συνέχισαν τον αγώνα για την ανεξαρτησία της χώρας, για τη λαϊκή εξουσία, έχοντας πλέον απέναντι και τους νέους προστάτες, τους Αγγλοαμερικανούς ιμπεριαλιστές. Εδώ πολέμησαν οι μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας για να περάσει η εξουσία στα χέρια του λαού.

Στο Γράμμο, η Ιστορία εξακολουθεί να γράφεται με το αίμα και τον ιδρώτα του λαού μας. Που σήμερα περήφανος, ανυπότακτος, παλεύει να παραμείνει στον τόπο του και να τον κρατήσει ζωντανό, να τον υπερασπιστεί από τα διάφορα αρπακτικά που θέλουν να τον βάλουν στο χέρι για να κερδοσκοπήσουν.

Αυτό το βουνό πυρπολήθηκε από άγνωστα χέρια που κινητοποιήθηκαν από γνωστά συμφέροντα, οικονομικά. Το καταγγέλλουν οι ίδιοι οι κάτοικοι, ενώ και οι εκπρόσωποι των φορέων αφήνουν αιχμές για σχέδιο καταστροφής του Γράμμου.

Σημαντικές εκτάσεις στο Δήμο Νεστορίου (Κοτύλη, Κυψέλη, Γούλιο, Λιβάδια και Κόζιακα), στο Δήμο Αρρένων, στο Δήμο Βιτσίου, έγιναν στάχτη. Η φωτιά που έκαιγε για 20 μέρες σημάδεψε βαριά ορισμένα από τα δάση και τις βουνοκορφές της Πίνδου.

Σύμφωνα με τους πρώτους υπολογισμούς της Διεύθυνσης Δασών Καστοριάς - δεν έχει γίνει ακόμη τελική εκτίμηση - στην περιοχή του Πεύκου κάηκαν περίπου 7.000 στρέμματα Δημόσια Δάση, στην περιοχή της Κοτύλης κάηκαν περίπου 13.000 στρέμματα Δημόσια και Κοινοτικά Δάση και στην περιοχή της Κρυσταλλοπηγής (Μάλι Μάδι) κάηκαν περίπου 15.000 στρέμματα με χορτολιβαδικές εκτάσεις και αγριοδάση.

Ο Δήμος Νεστορίου εκτιμά ότι οι κατεστραμμένες (ολικά και μερικά) εκτάσεις είναι περισσότερες από 50.000 στρέμματα. Αν επιλεγεί η μέθοδος της φυσικής αναδάσωσης, πεύκα θα ξαναδούν μετά από 20 χρόνια και έλατα μετά από 40 ίσως και 50 χρόνια.

Πρόσφατα περιόδευσε στην περιοχή κλιμάκιο του ΚΚΕ και κάλεσε τους κατοίκους να πάρουν την υπόθεση της υπεράσπισης του Γράμμου στα χέρια τους. Να παλέψουν και αγωνιστικά να διεκδικήσουν άμεσα να ξεκινήσουν αντιπλημμυρικά έργα, ενίσχυση του Πυροσβεστικού Σώματος και των δασικών υπηρεσιών με επαρκή σύγχρονα μέσα και εξειδικευμένο, εκπαιδευμένο προσωπικό, τη μονιμοποίηση όλων των εποχιακά απασχολούμενων, την κατάργηση όλων των δασοκτόνων νόμων και της αντιδασικής συνταγματικής αναθεώρησης, την αναδάσωση όλων των καμένων εκτάσεων. Να μπει φραγμός στην εκμετάλλευση από το ιδιωτικό κεφάλαιο και η αξιοποίηση του ορεινού όγκου να γίνεται από αποκλειστικά δημόσιο φορέα που θα σέβεται το περιβάλλον και θα εξυπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες.