Η εικόνα από τις ασφαλιστικές μεταρρυθμίσεις σε άλλες χώρες της ΕΕ καταγράφει ενίσχυση της ανασφάλειας για τους απόμαχους της δουλιάς, οι οποίοι, ενώ έχουν συμπληρώσει ολόκληρες δεκαετίες σκληρής δουλιάς, δεν μπορούν να διασφαλίσουν μια αξιοπρεπή ζωή για τα τελευταία χρόνια της ζωής τους. Το κράτος αποσύρεται σταδιακά από την υποχρέωσή του να καταβάλλει στους συνταξιούχους μια σύνταξη ικανή για την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών τους, στα πλαίσια ενός αποκλειστικά δημόσιου και καθολικού συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης. Ενώ η εξάπλωση των «επαγγελματικών ταμείων» εξαρτά σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό τη διαβίωση των συνταξιούχων από τις επενδύσεις που κάνουν από κοινού με τους εργοδότες, δηλαδή τον τζόγο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, στην Ολλανδία οι επαγγελματικές συντάξεις καλύπτουν το 91% των απασχολουμένων. Εκτιμάται ότι σήμερα οι επαγγελματικές συντάξεις καλύπτουν το 40% των εισοδημάτων των συνταξιούχων (έναντι του 50% που καλύπτει η βασική - επιδοματική σύνταξη), ενώ προβλέπεται ότι τα επόμενα χρόνια θα φτάσει στο 50% ή και στο 60%¹. Στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας περιλαμβάνεται η δημόσια σύνταξη, η επαγγελματική σύνταξη αλλά και τα έσοδα που έχει ο συνταξιούχος από ατομικά συμβόλαια με ιδιωτικές τράπεζες ή ασφαλιστικές εταιρείες.

Ενώ ο εργαζόμενος περιμένει ότι μετά από τόσα χρόνια δουλιάς θα μπορεί να έχει μια άνετη ζωή, υποχρεώνεται να ζήσει με ένα μηνιαίο ποσό αντίστοιχο του κατώτατου μισθού! Το ύψος της βασικής σύνταξης συνδέεται με το ύψος του εκάστοτε κατώτατου μισθού: «στην περίπτωση που ο συνταξιούχος είναι παντρεμένος δικαιούται το 100%, ενώ αν ζει μόνος δικαιούται το 70% του κατώτατου μισθού. Τα αντίστοιχα ποσά μεταφράζονται σε 370.000 περίπου δραχμές (περίπου 1.085 ευρώ) για το ζευγάρι κατά μήνα (12 μήνες) και σε 260.000 περίπου δραχμές (σ.σ. περίπου 763 ευρώ) κατά μήνα (επί 12 μήνες) για το μονήρη συνταξιούχο»².

Για να θεμελιώσει κανείς συνταξιοδοτικό δικαίωμα πρέπει να μένει στη χώρα από τα 15 μέχρι τα 65 του χρόνια. Για κάθε χρόνο απουσίας του, αφαιρείται από το ποσό της πλήρους βασικής σύνταξης ένα 2%.

Στη Σουηδία, δεν υπάρχει ανώτατο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Οπως δεν υπάρχει και κατώτατη σύνταξη. Καταργούνται ακόμα και οι ασφαλιστικές δικλίδες που μέχρι σήμερα ίσχυαν τυπικά για την προστασία των εργαζόμενων.

Η βασική σύνταξη είναι ρευστή, αφού υπολογίζεται με ένα σύνθετο τρόπο και σε συνάρτηση ασταθών παραγόντων, όπως ακόμα και οι δείκτες θνησιμότητας (!). Το 86,5% των συντάξιμων αποδοχών χρηματοδοτούν το «βασικό συνταξιοδοτικό όχημα» (κύρια σύνταξη) και το υπόλοιπο 13,5% χρηματοδοτούν το λεγόμενο «σχήμα κεφαλαιοποίησης των εισφορών»(επαγγελματική ασφάλιση).

Παρά το ότι οι εργαζόμενοι μπορούν - τυπικά - να συνταξιοδοτηθούν από τα 61 τους χρόνια, συνεχίζουν να δουλεύουν αφού κανείς και τίποτα δεν τους προσφέρει εγγύηση ότι θα μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα. Είναι σαν την «προαιρετική» συνταξιοδότηση στα 67 που ψηφίστηκε επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ...