Αποτελεί ειρωνεία της ιστορίας ότι η συμφωνία για το «ευρωσύνταγμα» επιτεύχθηκε προχτές το βράδυ στη Λισαβόνα, την πόλη όπου το 2000 υιοθετήθηκε η «στρατηγική της Λισαβόνας», η άλλη συνθήκη που είχε θέσει το φιλόδοξο στόχο να καταστήσει την οικονομία της ΕΕ «την πλέον ανταγωνιστική του κόσμου μέχρι το 2010». Κάμποσα χρόνια μετά, οι λαοί της ΕΕ έχουν αντιληφθεί με οδυνηρό τρόπο ότι οι τότε πανηγυρισμοί των ηγετών της ΕΕ δεν ήταν για το καλό τους, αφού η ανταγωνιστικότητα περνάει πάνω από τα ερείπια των εργασιακών δικαιωμάτων και την ολόπλευρη ενίσχυση των μονοπωλίων. Γεγονός είναι πάντως ότι οι δύο συμφωνίες που έτυχε να επιτευχθούν στην πρωτεύουσα της Πορτογαλίας αλληλοσυμπληρώνονται, προκειμένου να υπηρετήσουν τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ και των μονοπωλίων. Η ΕΕ μπορούσε τη μεταρρυθμιστική συνθήκη να την υλοποιήσει και χωρίς τη στρατηγική της Λισαβόνας (βλέπε ευελφάλεια, οδηγία Μπολκεστάιν, κ.ο.κ), αλλά τώρα θα επιχειρήσουν να το κάνουν από καλύτερες θέσεις. Η ιστορία, βέβαια, δε γράφεται από τις κυβερνήσεις αλλά από τους λαούς. Και οι λαοί έχουν αρχίσει εδώ και καιρό να αντιλαμβάνονται ότι η ΕΕ είναι των μονοπωλίων και εχθρική στα συμφέροντά τους. Και δεν έχουν πει την τελευταία λέξη τους.