Οχι, δεν είναι γράμμα από το μέτωπο της Αλβανίας, αλλά από το μέτωπο στην Κριμαία, από έναν Ελληνα αξιωματικό, μέλος της στρατιωτικής αποστολής στην επέμβαση των δυτικών χωρών ενάντια στη Σοβιετική Ενωση.

Μας είπανε πως εκεί άθλιοι και βρωμεροί ληστές καταλύσανε τη δημοκρατία, τους νόμους της και το δίκιο των νοικοκυραίων, αρπάζοντας, λεηλατώντας και καταληστεύοντας τις περιουσίες τους, σκορπώντας τη βία και το θάνατο. Αλλα μας είπαν στις διαλέξεις και μαζώξεις τους, άλλα στα μυστικά συμβούλια, εκμεταλλευόμενοι την άγνοιά μας. Μας διάβασαν την Ημερήσια Διάταξη του αρχηγού μας, στρατηγού Λεων. Παρασκευόπουλου.

Ξυπόλυτα παιδιά με σκούφους μέχρι τ' αυτιά ή γούνινα κασκέτα με ένα σφυροδρέπανο ανάμεσα στις κόγχες των ματιών τους, νιώθοντας δική τους την Επανάσταση, μας στέλνουν στ' ανάθεμα πετροβολώντας μας ή κι εκλιπαρώντας ταυτόχρονα για μια φλούδα πατάτας. Δε μας φταίνε σε τίποτα αυτά τα παιδιά, όμως μερικοί από μας για να κάνουνε κέφι ή να κερδίσουν κάποιο στοίχημα, τα βάλανε στο στόχο, μακρινό ή κοντινό κι ό,τι πετύχουν... Πολλές φορές το αίμα τους πιτσίλιζε τις αρβύλες και τις γκέτες μας, με την ψευδαίσθηση πως χτυπάμε τον εχθρό, μιλώντας για θρίαμβο των ικανοτήτων μας.

Πέρασα κάποια δοκιμασία συνείδησης και προβληματισμού. Ομως, τώρα είμαι καλά. Τώρα το «είμαι καλά» έχει μιαν άλλη έννοια. Δεν είναι σημειολογική έκφραση συνήθειας. Είναι πραγματικότητα. Είμαι καλά γιατί άνοιξαν τα μάτια μου και είδα. Αγγισα την αλήθεια και μπολιάστηκα. Είμαι σε ξένον τόπο που με έστειλαν να πολεμήσω ανύπαρκτο εχθρό. Μα βρήκα κάτι άλλο, πιο ουσιαστικό κι ανθρώπινο, βρήκα τον εαυτόν μου που είχα χάσει, επηρεασμένος από στρεβλώσεις, ψέματα και προπαγάνδα... Εδώ κάτω, στα υγρά λαγούμια, στα σκοτεινά αμπριά που δεν έχει νύχτα και μέρα, μήτε γιορτές και σχόλες, σ' αμάχη βρίσκομαι διαρκώς με τις σκέψεις μου και όχι μόνο ύπνος μα αναπαμός και ησυχία δε με πιάνει.

Γίνομαι ένας άλλος άνθρωπος, μετατρεπόμενος από βολεμένο πνεύμα σε ανήσυχη και δημιουργική ύλη και είναι η αλήθεια, η εμπειρία και η γνώση που το κάνω. Η αντιμετώπιση και το μέγεθος ενός μεγαλείου. Ακουσα λέξεις πονεμένες, μεστές, γιομάτες νόημα... Προλετάριος, μουζίκος, μπολσεβίκος, Σοβιέτ, επανάσταση, τυραννία, εκμετάλλευση, αδικία, ονόματα από ήχους μακρινούς που στ' άκουσμά τους τώρα πίνουνε νερό, Λένιν, Στάλιν... Αναπλάθομαι και συνειδητοποιούμαι διαφορετικά κι έτσι η αυτοκριτική μου είναι σκληρή κι αδυσώπητη...!