Εμείς λέμε στους εργαζόμενους ότι έχουν ανάγκη από άλλο κράτος, το δικό τους κράτος, αλλά δεν μπορούν να κάτσουν σήμερα με σταυρωμένα χέρια. Ομως, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε πανάκεια κάποια μέτρα κρατικού ελέγχου που προτείνονται ή κάτι επιτροπές διαφάνειας και ανταγωνιστικότητας. Αυτά είναι για να περνάει η ώρα. Εμείς δεν προτείνουμε μέτρα απάτης και αυταπάτης - ας το πω έτσι - για το ότι μπορεί τώρα η κυβέρνηση να τα βγάλει πέρα με τις επιτροπές ανταγωνισμού. Προτείνουμε εκείνα τα οποία μπορεί να επιβάλει ο λαός, αν παλέψει αποφασιστικά και μαχητικά.

Αυτά τόνισε προχτές στη Βουλή η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλ. Παπαρήγα, μιλώντας στη συζήτηση σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών για το πρόβλημα της ακρίβειας.

Σχολιάζοντας τις τοποθετήσεις του πρωθυπουργού, Κ. Καραμανλή, και του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Γ. Παπανδρέου, τόνισε ότι και οι δύο βρήκαν την εύκολη λύση πως για την ακρίβεια φταίει η ραγδαία επιδείνωση «του διεθνούς περιβάλλοντος» και, ταυτόχρονα, αθώωσαν την Ευρωπαϊκή Ενωση, για να υπογραμμίσει:

«Τι είναι αυτό το διεθνές περιβάλλον; Είναι ένα άθροισμα κρατών που, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, ακολουθούν την ίδια πολιτική - απελευθέρωση αγοράς, ιδιωτικοποιήσεις κλπ. - σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης. Να μην πούμε ότι υπάρχει πρόβλημα γιατί, συγκυριακά, το Βιετνάμ είχε καταστροφές στο ρύζι. Δε δικαιολογούνται η παγκόσμια ύφεση και οι τρανταγμοί, γιατί σε μία περιοχή της Γης υπάρχουν προβλήματα. Και εν πάση περιπτώσει, δεν είναι το ρύζι εκείνο που θα ρίξει όλη τη Γη και τους λαούς όλης της Γης στη φτώχεια. Υπάρχουν και άλλα προϊόντα σε αντικατάσταση του ρυζιού στο κάτω κάτω.

Ανεβαίνουν οι τιμές του πετρελαίου. Μάλιστα, δεν είναι και κανένα καινούριο φαινόμενο. Χρόνια γίνεται αυτό. Βεβαίως, η συγκυρία επιβαρύνει τις τιμές. Δεν το συζητάμε. Ομως, η αιτία της αύξησης των τιμών δεν είναι η συγκυρία.

Με την ευκαιρία, θα ήθελα να πω ότι μιλάμε γενικά για ακρίβεια και κόστος ζωής, που περιλαμβάνει τα πάντα, που περιλαμβάνει και τα είδη καθημερινής κατανάλωσης και τα είδη πιο μακρόχρονης κατανάλωσης, δηλαδή και τη στέγη και την Παιδεία και την Υγεία, συνολικά τις ανάγκες των εργαζομένων. Και αυτά όλα έχουν ακριβύνει. Και αυτά όλα δεν έχουν σχέση με την τιμή του πετρελαίου, ούτε με το ρύζι στη Νοτιοανατολική Ασία, που την περασμένη χρονιά είχε λιγότερη παραγωγή και δεν μπόρεσε να κάνει εξαγωγές σε μια σειρά από χώρες, όπως είχαν κανονίσει.

Επομένως, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ τι λέει; Μιλάει για κερδοφορία των μεσαζόντων. Αφήνεται συνειδητά απέξω ότι το κέρδος διαμορφώνεται στην παραγωγή. Και από εκεί και πέρα, βεβαίως, ένα μέρος του μεγάλου κέρδους διοχετεύεται παραπέρα και φτάνει μέχρι την κατανάλωση. Και με την ευκαιρία, λέτε ότι κάποιες τιμές πέφτουν. Ναι, αλλά πού πέφτουν οι τιμές; Στα είδη μακράς διάρκειας, όχι στα είδη της καθημερινής κατανάλωσης, δηλαδή, τηλεοράσεις, ψυγεία. Εχουν πέσει οι τιμές πολύ λιγότερο απ' όσο έπρεπε να πέσουν, γιατί η παραγωγικότητα είναι πολύ μεγάλη. Διότι, με τη σύγχρονη τεχνολογία σήμερα, μέσα σε ένα χρόνο καλύπτονται όλα τα έξοδα που έχουν γίνει στα διάφορα gadgets.

Σε αυτά τα είδη μάλιστα. Πέφτουν οι τιμές. Ομως, σε όλα τα άλλα είδη ανεβαίνουν οι τιμές. Μπορεί να βρεις μειωμένες τιμές, σε είδη, όμως, που η ποιότητά τους είναι απαράδεκτη, είτε είναι ρούχα είτε ό,τι άλλο. Ετσι γίνεται. Επομένως, η τάση είναι η αύξηση των τιμών. Και μένουν απέξω τα μονοπώλια, μένει απέξω το καπιταλιστικό κέρδος, μένει απέξω ο ανταγωνισμός. Μόνο οι μίζες για τον ανταγωνισμό βλέπετε πόσο επιβαρύνουν, για να μην πω για τις διαφημίσεις, κλπ.».

Αναφερόμενη στην κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα, η Αλ. Παπαρήγα τόνισε: «Από τα μέσα της δεκαετίας του '80 και τα δύο κόμματα - και το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία - προσπαθούσαν να μας πείσουν ότι, όταν διαμορφώνονται ελεύθερα οι τιμές, υπάρχει η πρόοδος γιατί υπάρχει ανταγωνισμός, η τάση είναι να πέφτουν οι τιμές και δίνεται στον καταναλωτή δυνατότητα επιλογής.

Το αποτέλεσμα αυτό δεν ισχύει. Και λέτε σήμερα για τα ινστιτούτα καταναλωτών - δε λέω για ένα συγκεκριμένο - για τις καταναλωτικές οργανώσεις. Με συγχωρείτε πάρα πολύ, αλλά αυτές δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τίποτα, πολύ περισσότερο που η λογική τους είναι να βοηθήσουν τον καταναλωτή να διαλέγει. Δηλαδή, οι καταναλωτικές οργανώσεις καταρχήν, αναφερόμενες στους καταναλωτές, μιλάνε για έντεκα εκατομμύρια Ελληνες κατοίκους και τετρακόσια ενενήντα τρία εκατομμύρια Ευρωπαίους. Ολοι είμαστε το ίδιο καταναλωτές, η γνωστή πλουτοκρατία της χώρας και ο απλός εργαζόμενος... Εδώ είναι ζήτημα ταξικής πάλης, ταξικής κατεύθυνσης του κινήματος και δε μας χρειάζονται οι καταναλωτικές οργανώσεις. Είναι δικαίωμά τους να υπάρχουν, αλλά αυτές - με συγχωρείτε - πέρα από το να κάνουν μια ορισμένη δουλειά, δεν κάνουν τίποτα άλλο. Χρηματοδοτούνται κιόλας ορισμένες, άλλες ανήκουν και στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Δε λέω ότι ξεκινούν όλες με ποταπά ή πονηρά, ας πούμε, σχέδια. Ομως, εν πάση περιπτώσει, το καταναλωτικό κίνημα δε λέει τίποτα. Υπάρχουν οργανωμένες δυνάμεις κατά κλάδο, ομοσπονδίες. Αυτές πρέπει να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους.

Για να δούμε τώρα τι γίνεται στην Ελλάδα. Η διακίνηση του μεγαλύτερου μέρους των ειδών πρώτης ανάγκης διεξάγεται από δύο-τρεις έως τέσσερις, το πολύ, επιχειρήσεις κατά κλάδο. Κλάδοι όπως το γάλα, τα γαλακτοκομικά, τα αναψυκτικά, οι μπίρες, τα αλκοολούχα, τα εμφιαλωμένα κρασιά, τα είδη καθαριότητας, οι παιδικές τροφές και τα παιδικά παιχνίδια, οι σοκολάτες, τα διάφορα σνακ, τα καύσιμα, μπορεί να μην ελέγχονται από έναν όμιλο, ελέγχονται όμως από δυο, τρεις, τέσσερις ομίλους. Και αυτή είναι μονοπώληση. Οι ανατιμήσεις δε σταματάνε ποτέ. Κατά περιόδους έχουμε έξαρση και, σε συνδυασμό με τους χαμηλότατους μισθούς, συντάξεις, μεροκάματα, η ακρίβεια φαίνεται τεράστια. Και 10% και 20% και 30% να είναι η ανατίμηση σε ένα είδος φαίνεται φοβερή. Και εδώ υπάρχει και δυσκολία να παρακολουθήσει κανείς τις ανατιμήσεις, καθώς οι επιχειρήσεις ακολουθούν την τακτική των συνεχών αλλαγών στη συσκευασία των προϊόντων.

Αποτελεί κοροϊδία η τακτική της κυβέρνησης - το λέμε καθαρά - και των επιχειρηματιών που μιλούν για πάγωμα και μείωση των τιμών. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις αποκαλύπτεται ότι οι όμιλοι που ανακοίνωσαν ότι μειώνουν τιμές σε κάποιο προϊόν, ανατίμησαν τις τιμές άλλων ειδών που προωθούν στην αγορά. Και μάλιστα θα φέρω ένα παράδειγμα. Η "Coca Cola" πρώτα προγραμμάτισε και έκανε τις ανατιμήσεις και μετά ανακοίνωσε ότι μείωσε τις τιμές. Και μάλιστα, με βάση στοιχεία συγκεκριμένης αλυσίδας, του Βερόπουλου, μόνο μέσα στον Ιούνη και ενώ υποτίθεται ότι επήλθε συμφωνία για τη συγκράτηση και τη μείωση των τιμών, έχουν επέλθει ανατιμήσεις σε πάρα πολλά είδη, από φιάλες πετρογκάζ, μέχρι αφρόλουτρα, σαπούνια κλπ.

Το ειδικό βάρος, όμως, της αφαίμαξης είναι και σε άλλους τομείς. Είναι στο ψωμί, στα διόδια, στα τιμολόγια της ΔΕΗ, στα ακτοπλοϊκά εισιτήρια, στα τροφεία για τους παιδικούς σταθμούς. Από το 2002 έχουν υπερδιπλασιαστεί οι τιμές.

Να το πούμε καθαρά. Να θυμηθούμε εν πάση περιπτώσει κάποια πράγματα, γιατί ακούμε και άλλα κόμματα, όπως το Συνασπισμό, το ΛΑ.Ο.Σ., να λένε να γίνει έλεγχος στις τιμές, να υπάρχει παρέμβαση, να υπάρχει ένα πλαφόν στις τιμές και διάφορα άλλα τέτοια, αν σωστά έχω καταλάβει. Οταν ακόμα ετοιμαζόταν η ενιαία αγορά, ενόψει του Μάαστριχτ, ολοκληρώθηκε το έργο της κατάργησης των αγορανομικών διατάξεων, βάσει των οποίων μπορούσε να υπάρξει τυπικός έλεγχος για τη διαμόρφωση των τιμών. Και λέω τυπικός, διότι δεν μπορούσε ο απλός άνθρωπος να βγάλει το ποσοστό κέρδους και το βαθμό της κερδοφορίας. Απλώς μπορούσε να κάνει μια τυπική σύγκριση».

«Από τα μέσα της δεκαετίας του '90, επισήμως από την Ευρωπαϊκή Ενωση - που εδώ η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ο απών σ' αυτή τη συζήτηση, γιατί στη θέλησή της κάθε κυβέρνηση και τα κόμματα του ευρωμονόδρομου προσαρμόζονται - οι τιμές επαφίενται στις επιχειρήσεις και μετά λέμε, "έλα να σας κάνουμε και έλεγχο". Το μόνο που υποτίθεται ότι υπάρχει είναι η έννοια του ανώτατου ποσοστού κέρδους που ισχύει στα οπωροκηπευτικά. Και εδώ έχουμε το εξής με τα οπωροκηπευτικά. Οι μεγαλέμποροι - και αυτό το ξέρουμε όλοι - για να ορίζουν τις επιθυμητές τιμές, άρα να έχουν το επιθυμητό κέρδος, πιάνουν τους αγρότες και τους λένε για πλαστά τιμολόγια. Τι να κάνει ο αγρότης; Δηλαδή, οι αυξήσεις των τιμών δεν έχουν καμιά σχέση σε συγκεκριμένους κλάδους με την παρουσία της "Καρφούρ", του "Πράκτικερ" κλπ.; Είκοσι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι κάνουν σχεδόν τις μισές πωλήσεις ολόκληρου του εμπορίου. Κάτι τέτοιο το παραδέχτηκε και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Ναι, αλλά πώς εμφανίστηκαν αυτά; Ετσι ξαφνικά έγιναν αυτοί οι γίγαντες; Πώς έγιναν;

Ολα αυτά τα οποία ακούμε χρόνια τώρα - και για να το πω καθαρά, απ' όλα τα άλλα κόμματα - είναι ότι πρέπει να επιστρέψει η πολιτική στην οικονομία και να παρέμβει στον έλεγχο της αγοράς. Η πολιτική και η κρατική παρέμβαση είναι παρούσες στην οικονομία. Αλλωστε, δεν μπορούσαν να γίνουν όλα αυτά αν δεν υπήρχε πολιτική παρέμβαση. Υπάρχει περίπτωση η πολιτική να είναι έξω από την οικονομία ή υπάρχει περίπτωση να έχουμε θετική κρατική παρέμβαση του αστικού κράτους; Είναι άλλο πράγμα αν η πάλη του λαού μπορεί να αμβλύνει ορισμένα ζητήματα.

Εδώ θα μπορούσα να αναφερθώ σε όλα εκείνα τα μέσα και τους τρόπους, με τους οποίους βοηθήθηκε η γιγάντωση των μονοπωλίων. Θεαματική μείωση των συντελεστών φορολόγησης για τις μεγάλες επιχειρήσεις απ' όλες τις κυβερνήσεις. Επενδυτικοί και αναπτυξιακοί νόμοι με συνεχή διεύρυνση κινήτρων και παροχών προς το μεγάλο κεφάλαιο. Οι Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα, οι ΣΔΙΤ. Εδώ και αν είναι έτσι τα πράγματα. Φάτε μάτια ψάρια... Εδώ θα φάνε και οι μεσαίοι, γιατί τα ενδιάμεσα στρώματα ενδιαφέρουν τα κόμματα για εκλογικούς λόγους. Δε μιλάμε για τους αυτοαπασχολούμενους, το κομμάτι εκείνο των μεσαίων στρωμάτων που υποφέρει κυριολεκτικά. Απελευθέρωση αγορών στις τηλεπικοινωνίες, στην ενέργεια, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με αρνητική συνέπεια και στο ζήτημα της ακρίβειας. Απελευθέρωση αγοράς εργασίας, μείωση φορολογικών συντελεστών, κατάργηση του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας - τα έκανε η Νέα Δημοκρατία με την εισαγωγή του ενιαίου φόρου ακινήτων -, αύξηση κατά 50% των αντικειμενικών αξιών των εκτός σχεδίου πόλεως ακινήτων. Ολα αυτά έχουν σχέση και αυξάνουν το κόστος ζωής, όπως και η αύξηση του ΦΠΑ από το 18% στο 19%. Και, βεβαίως, εμφανίζονται τώρα στο χώρο της ενέργειας ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, ο ΡΟΚΑΣ, ο ΚΟΠΕΛΟΥΖΟΣ. Στις τηλεπικοινωνίες φιγουράρουν δεκάδες εταιρείες, όπως η VODAFONE, η TELECOM, η TELLAS, η ALTEC, η VIVODI, η FORTHNET, κλπ. Τώρα, αυτές συγχωνεύονται, εξαγοράζονται, κλπ. Οσο πιο ισχυρές γίνουν, παίζουν και με τις τιμές. Ρίχνουν τις τιμές για να μπουν στο μερίδιο της αγοράς και μετά τις ανεβάζουν. Δε χρειάζεται να κάτσουν στο τραπέζι να κάνουν διαπραγματεύσεις, για να τους πιάσουμε να διαπραγματεύονται και να τους πάμε στο δικαστήριο.

Και με την ευκαιρία, στη δεκαετία του 1950 - δε θυμάμαι αν ήταν το 1955 ή το 1956 - κυριάρχησε στο ελληνικό Κοινοβούλιο η συζήτηση για το σκάνδαλο ΟΤΕ - SIEMENS, διότι η γερμανική SIEMENS από τότε ήθελε να μπει στην Ελλάδα. Ηθελε να μπει στην Ελλάδα - δεν υπήρχε η DEUTSCHE TELECOM τότε - ήθελε να μπει στον ΟΤΕ, γιατί η Ελλάδα είχε στρατηγική σημασία σε σχέση με τα σοσιαλιστικά Βαλκάνια. Σήμερα έχει στρατηγική σημασία η Ελλάδα σε σχέση με τη Μεσόγειο και τα μη σοσιαλιστικά Βαλκάνια. Είναι και πολιτικοί οι στόχοι. Δεν είναι τόσο ότι η αγορά της Ελλάδας πια συγκινεί τους πάντες και μπαίνουν! Και όλα αυτά οδηγούν στα πολύ ακριβά τιμολόγια».

Στη συνέχεια η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ προχώρησε στην ανάπτυξη των προτάσεων του Κόμματος υπογραμμίζοντας:

«Εμείς, λοιπόν, για το ζήτημα της ακρίβειας δεν περιμένουμε βέβαια να καταργηθεί η καπιταλιστική ιδιοκτησία για να λυθεί το ζήτημα. Μας απασχόλησε πάρα πολλές φορές το τι θα προτείνουμε. Εστω, μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, με όρους αγώνα, μας απασχόλησε το τι μπορεί να γίνει. Και οπωσδήποτε δεν μπορούμε να ξεκινήσουμε προτείνοντας ελέγχους. Δε γίνονται έλεγχοι. Και όταν γίνουν, δεν πρόκειται να λύσουν το ζήτημα της βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου του λαού. Και εμείς λέμε το εξής:

Προτείνουμε για το βασικό μισθό 1.400 ευρώ - τα ξέρετε - και 1.120 ευρώ για την κατώτατη σύνταξη, κατάργηση των διοδίων, των τροφείων στους παιδικούς σταθμούς των δήμων, των εισιτηρίων στα εξωτερικά ιατρεία και στα απογευματινά ιατρεία των δημόσιων νοσοκομείων.

Προτείνουμε άμεση μείωση των τιμολογίων ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, έλεγχο της ποιότητας των τροφίμων από την παραγωγή και προς τις εμπορικές αλυσίδες που συγκεντρώνουν το βασικό όγκο, κατάργηση του ΦΠΑ στα είδη λαϊκής κατανάλωσης, στα καύσιμα θέρμανσης και κίνησης για τα αγροτικά νοικοκυριά και τη λαϊκή κατανάλωση, επιδότηση ενοικίου για τους άνεργους νέους και νέες, άτοκα στεγαστικά δάνεια για νέα ζευγάρια για απόκτηση κύριας κατοικίας, διακοπή των κατασχέσεων και των πλειστηριασμών περιουσιακών στοιχείων εργαζομένων από χρέη στεγαστικών δανείων για κύρια κατοικία. Αυτό μπορεί να ισχύσει και για τη δευτερεύουσα, όταν κάποιος βρεθεί απότομα σε δύσκολη θέση, δηλαδή απολύεται ή είναι άνεργος. Κάποιος προγραμματίζει να πάρει δάνειο και ύστερα από πέντε χρόνια βρίσκεται σε διαφορετική θέση.

Οι σημερινοί άνεργοι - οι εργαζόμενοι, δηλαδή, που είναι σήμερα άνεργοι - δεν μπορούν να πληρώνουν δάνεια. Πάγωμα, λοιπόν, των δανείων! Πρόγραμμα κρατικής μέριμνας για την υλοποίηση προγραμμάτων λαϊκής στέγης για τη δημιουργία ασφαλών, σύγχρονων και φθηνών κατοικιών. Βεβαίως, εμείς λέμε στους εργαζόμενους ότι έχουν ανάγκη από άλλο κράτος, το δικό τους κράτος, αλλά δεν μπορούν να κάτσουν σήμερα με σταυρωμένα τα χέρια.

Δεν μπορούμε να θεωρήσουμε πανάκεια κάποια μέτρα που προτείνετε, κρατικού ελέγχου, κάτι Επιτροπές Θεσμών και Διαφάνειας και Ανταγωνιστικότητας. Αυτά είναι για να περνάει η ώρα - με συγχωρείτε που το λέω - διότι αυτά δεν μπορούν να κάνουν τίποτα. Δεν μπορούν να κάνουν απολύτως τίποτα, διότι θα προσκρούουν στις γενικές κατευθύνσεις.

Οταν λέμε, για παράδειγμα, ότι η κυβέρνηση πρέπει να μειώσει τα τιμολόγια, της λέμε να κάνει παρέμβαση, αλλά της λέμε συγκεκριμένα τι να κάνει και όχι να μπει να κάνει τους κανόνες ανταγωνισμού και να ψάχνει αν η VIVARTIA πουλάει έτσι και η ΦΑΓΕ αλλιώς. Εχει συγκεκριμένες δυνατότητες σήμερα η κυβέρνηση, εφόσον υπάρχει πολιτική βούληση να κάνει αυτό, να παρέμβει δηλαδή στα τιμολόγια αυτών των επιχειρήσεων από τη στιγμή που έχει - υποτίθεται - μία πολύ γενική εποπτεία και ρωτιέται απ' αυτές τις εταιρείες για το ποιες θα είναι οι τιμές. Μπορεί, δηλαδή, να καταργήσει αυτό που λέμε "ΦΠΑ στα είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης".

Εμείς, δηλαδή, δεν προτείνουμε μέτρα απάτης και αυταπάτης - ας το πω έτσι - για το ότι μπορεί τώρα η κυβέρνηση να τα βγάλει πέρα με τις επιτροπές ανταγωνισμού, κλπ. Τι να ελέγξει; Μια σειρά ειδών ή πρώτων υλών είναι εισαγόμενα. Τα περισσότερα είδη που έχουν οι "αλυσίδες" είναι εισαγόμενα. "Τρέχα γύρευε" να βρεις την πρώτη ύλη! Πολλές φορές κάποιο προϊόν παρασκευάζεται σε τέσσερις και πέντε διαφορετικές χώρες, με διαφορετικά μεροκάματα. Πού θα βρεις άκρη;

Επομένως, εμείς προτείνουμε εκείνα τα οποία μπορεί να επιβάλει ο λαός αν παλέψει αποφασιστικά και μαχητικά. Αυτή είναι η θέση μας. Ομως, δεν μπορεί κανείς - και θα ήθελα να το ξεκαθαρίσω - είτε μιλάμε για τη διαφθορά είτε μιλάμε για την ακρίβεια, να αποκόψει αυτά τα πράγματα από την καπιταλιστική ιδιοκτησία και να ψάχνει να βρει διάφορους τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων.

Βεβαίως, ο καπιταλισμός δεν ανατρέπεται με συνθήματα, αλλά εν πάση περιπτώσει, δεν μπορεί και αυτός ο λαός να πιστεύει ότι με κάποια διοικητικά, θεσμικά μέτρα αλλάζει το ζήτημα.

Επίσης, θα ήθελα να απαντήσω και στον κ. Παπανδρέου, ο οποίος είπε να εξεταστούν τα σκάνδαλα, γιατί απαξιώνεται το πολιτικό σύστημα και θίγεται ο λαός. Το πολιτικό σύστημα αξιώνεται ή απαξιώνεται. Πριν απ' όλα, όμως, και το κυριότερο ζήτημα είναι η γενική γραμμή πλεύσης και η στρατηγική του. Δε νομίζω ότι η ιστορία του λαού μας αμαυρώνεται, γιατί υπάρχει ο "χ", ο "ψ" και ο "ω" που πήρε πολιτικό χρήμα. Διότι η ιστορία του λαού μας έχει τέτοιες λαμπρές σελίδες και παλιές, αλλά και σημερινές, παρά τις δυσκολίες, που δε νομίζω ότι η ιστορία του λαού μας γράφεται με το όνομά μου ή με το όνομα του "χ", του "ψ" που πήρε από τα ταμεία. Ας μην υπερβάλλουμε, λοιπόν, και ας μη μετατρέπουμε το λαό σε κάτι παθητικό, όπου αυτό που έχει σημασία είναι να μας βλέπει καλούς εξωτερικά, δηλαδή, καλοντυμένους, καλοενδεδυμένους και όλα τα άλλα να κρύβονται. Στην ουσία, δηλαδή, όλα αυτά τα μέτρα που προτείνονται και από την κυβέρνηση και από το ΠΑΣΟΚ, αλλά και από τα άλλα κόμματα - αν κρίνω από αυτά που ακούω - είναι μέτρα τα οποία στην ουσία και ανεξαρτήτως προθέσεων θέλουν να κρύψουν το πρόβλημα για να μη φαίνεται».