Με αφορμή ένα διεθνές σεμινάριο για τη «Διακήρυξη της Μπολόνια», που συνδιοργανώνουν το υπουργείο Παιδείας, η Σύνοδος Πρυτάνεων των ΑΕΙ και η Σύνοδος των Προέδρων των ΤΕΙ, στις 19 και 20 του Γενάρη στο ξενοδοχείο «Κάραβελ», το υπουργείο Παιδείας έδωσε χτες στη δημοσιότητα το κείμενο της Διακήρυξης. Μέσα από αυτό επιβεβαιώνεται, για άλλη μια φορά, ότι στο όνομα της δημιουργίας «ευρωπαϊκού χώρου ανώτατης εκπαίδευσης» επιχειρείται η αναμόρφωση των συστημάτων ανώτατης εκπαίδευσης σε κάθε χώρα, στην κατεύθυνση της υποβάθμισης των προπτυχιακών σπουδών και των πτυχίων, μέσω του σπασίματος σε κύκλους σπουδών.

Τη Διακήρυξη της Μπολόνια υπέγραψαν από κοινού τον Ιούνη του 1999 οι υπουργοί Παιδείας των χωρών της ΕΕ κι επιπλέον οι υπουργοί των Ελβετίας, Μάλτας, Νορβηγίας, Ισλανδίας, Λιθουανίας, Λετονίας, Εσθονίας, Ουγγαρίας, Τσεχίας, Σλοβακίας, Πολωνίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας και Σλοβενίας.

Οι στόχοι, όπως καταγράφονται στη Διακήρυξη, έχουν να κάνουν με την «υιοθέτηση ενός συστήματος τίτλων σπουδών που θα είναι ευκόλως αναγνώσιμοι και συγκρίσιμοι, με τη βοήθεια του θεσμού του Συμπληρωματικού Διπλώματος, με στόχο την προώθηση της απασχολησιμότητας των Ευρωπαίων πολιτών και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού συστήματος ανώτατης εκπαίδευσης».

Τα παραπάνω θα επιτευχθούν με την «υιοθέτηση ενός συστήματος σπουδών, που θα στηρίζεται βασικά σε δυο κύκλους» (προπτυχιακό και μεταπτυχιακό). Ο προπτυχιακός θα έχει ελάχιστη διάρκεια τριών ετών κι ο μεταπτυχιακός θα οδηγεί σε μάστερ και/ή διδακτορικό.

Παράλληλα, αποφασίζεται η καθιέρωση ενός συστήματος διδακτικών μονάδων «ως του πλέον κατάλληλου μέσου για την προώθηση της ευρύτερης δυνατής κινητικότητας των φοιτητών», οι οποίες θα μπορούν να συγκεντρώνονται και από ιδρύματα που δεν ανήκουν στην ανώτατη εκπαίδευση. Επίσης, ως στόχος αναφέρεται η προώθηση «ευρωπαϊκών διαστάσεων στην ανώτατη εκπαίδευση, κατά κύριο λόγο σε σχέση με τα προγράμματα σπουδών, τη συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων, τα σχήματα κινητικότητας και τα ολοκληρωμένα προγράμματα σπουδών και άσκησης κατάρτισης-επιμόρφωσης και έρευνας».

Με βάση όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι η αναμόρφωση των συστημάτων ανώτατης εκπαίδευσης στις χώρες της ΕΕ θα ακολουθήσει την κατεύθυνση υποβάθμισης των προπτυχιακών σπουδών, αφού ο πρώτος κύκλος (προπτυχιακός) θα είναι συγκρίσιμος με τρίχρονες σπουδές. «Κατοχυρώνεται» έτσι το «πέταμα» της ειδίκευσης, που είναι απαραίτητη για την ολοκλήρωση της επιστημονικής γνώσης, έξω από το πτυχίο, πράγμα που μεταφράζεται ακόμα και σε «σπάσιμο» των πτυχίων του Πολυτεχνείου και της Ιατρικής.

Επιπλέον, προωθείται ένα σύστημα «πιστωτικών μονάδων», που στο παρελθόν είχε γίνει προσπάθεια να εισαχθεί στη χώρα μας, αλλά οι δυναμικές κινητοποιήσεις των φοιτητών το είχαν αποτρέψει. Συνέπεια αυτού θα είναι ένα διαρκές κυνήγι πιστωτικών μονάδων από τους φοιτητές για να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό, κι αφού αυτές θα δίνονται από διάφορα ιδρύματα (ΙΕΚ, Κολέγια, Ινστιτούτα ξένων γλωσσών) όποιος έχει και τα οικονομικά μέσα θα συλλέγει περισσότερες. Ενώ μέσα από αυτό το σύστημα προωθείται και η κατηγοριοποίηση σχολών, σε αυτές που θα δίνουν περισσότερες ή λιγότερες μονάδες, και αποφοίτων.

Τέλος, προωθείται η αλλαγή των ίδιων των προγραμμάτων σπουδών και της έρευνας, ώστε να είναι σύμφωνα με την «ευρωπαϊκή προοπτική». Αυτά που δε θα μπορέσουν να προσαρμοστούν στα ευρωπαϊκά δεδομένα, τα περιμένει μάλλον ένα αμφίβολο μέλλον...

Στη χώρα μας οι αντιδράσεις απέναντι στις κατευθύνσεις της Μπολόνια είναι έντονες. Οι φοιτητές με τις κινητοποιήσεις τους την είχαν καταδικάσει, ενώ την έντονη αντίθεσή τους είχαν εκφράσει και οι πρυτάνεις στην προηγούμενη Σύνοδό τους. «Οι προτάσεις που περιέχονται στο συγκεκριμένο κείμενο της Μπολόνια εφόσον εφαρμοστούν υποβαθμίζουν τα Ελληνικά Πανεπιστήμια», αναφέρει η ανακοίνωση της Συνόδου, εξηγώντας ότι η καθιέρωση ενός πρώτου κύκλου σπουδών ελάχιστης διάρκειας τριών ετών οδηγεί κατ' ανάγκη είτε στη διάσπαση της δομής των σπουδών των ελληνικών Πανεπιστημίων είτε στην ντε φάκτο υποβάθμισή τους». Μάλιστα, οι πρυτάνεις πραγματοποιούν νέα έκτακτη Σύνοδο με αποκλειστικό θέμα τη Διακήρυξη, την Κυριακή 14 του Γενάρη.