Στις αρχές του 20ού αιώνα οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ότι οι σκοτεινές λωρίδες στον ουρανό είναι τεράστια νέφη σκόνης που εμποδίζουν το πέρασμα του φωτός των αστεριών που βρίσκονται πίσω τους. Τα μεμονωμένα σωματίδια κοσμικής σκόνης είναι μικροσκοπικά: μικρότερα από το ένα εκατοστό των κόκκων σκόνης που μαζεύει κανείς με το ξεσκονόπανο. Ωστόσο, αυτοί οι μικροσκοπικοί κόκκοι έχουν επηρεάσει σημαντικά την εξέλιξη του Γαλαξία μας και το σχηματισμό των άστρων σε ολόκληρο το σύμπαν.

Ως τη δεκαετία του 1950, πολλοί αστρονόμοι θεωρούσαν την κοσμική σκόνη απλώς σαν ενόχληση, που δυσκόλευε την παρατήρηση των άστρων. Πρόσφατα διαφορετικές ομάδες ερευνητών επικέντρωσαν στο θέμα των κόκκων σκόνης, μετρώντας την κατανομή και τη χημική τους σύσταση, χρησιμοποιώντας τόσο επίγεια, όσο και διαστημικά τηλεσκόπια.

Επειδή οι κόκκοι της αστρικής σκόνης βρίσκονται συνήθως πολύ μακριά από τα αστέρια είναι πολύ κρύοι, μόλις 5 βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν. Στη δεκαετία του 1970 οι αστρονόμοι διαπίστωσαν με φασματοσκοπικές μεθόδους ότι η θεωρία που υπέθετε το σχηματισμό ενός μανδύα πάγου πάνω στους πυρήνες από οξείδιο του πυριτίου ήταν βάσιμη.

Η διαστρική σκόνη αποτελεί περίπου το ένα χιλιοστό της μάζας του Γαλαξία μας και τα σωματίδια που την απαρτίζουν βρίσκονται κατά μέσο όρο σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους: μόλις ένας κόκκος ανά εκατομμύριο κυβικά μέτρα διαστήματος. Παρ' όλ' αυτά, καθώς το φως ταξιδεύει μέσα από τέτοια νέφη σε αποστάσεις χιλιάδων ετών φωτός, η έντασή του εξασθενίζει σημαντικά.

Οι ερευνητές Αϊγκεν Λι και Μάγιο Γκρίνμπεργκ σχημάτισαν μια θεωρία για τους κόκκους σκόνης των νεφελωμάτων (βλέπε εικόνα), η οποία εξηγεί τις περισσότερες πτυχές των σχετικών παρατηρήσεων. Στο πλαίσιο πειραματικής επιβεβαίωσης αυτής τους της θεωρίας βομβάρδισαν με υπεριώδεις ακτίνες ένα μείγμα ανόργανων ουσιών σαν αυτό από το οποίο υποθέτουν ότι απαρτίζεται ο μανδύας πάγου των κόκκων σκόνης. Σχηματίστηκε ένα κίτρινο ίζημα που ονόμασαν πρωτότυπα...«κίτρινο υλικό» και αποτελούνταν από γλυκερίνη, γλυκεραμίδια, αρκετά αμινοξέα και διάφορα άλλα σύνθετα οργανικά μόρια. Οι γραμμές απορρόφησης του μείγματος έμοιαζαν αρκετά με αυτές που παρατηρούσαν οι αστρονόμοι στα νέφη, αλλά δεν ταίριαζαν.

Οι επιστήμονες σκέφτηκαν πως φταίει το γεγονός ότι δεν μπορούν στο εργαστήριο να αναπαράγουν με ακρίβεια τις διαστημικές συνθήκες. Γι' αυτό, έδωσαν ένα μέρος από το «κίτρινο υλικό», για να μεταφερθεί στο Διάστημα με πύραυλο της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας και να εκτεθεί στις υπεριώδεις ακτίνες του Ηλιου επί 4 μήνες. Οταν γύρισε το «κίτρινο υλικό», είχε γίνει καφέ, περιείχε οργανικές ουσίες δεύτερης γενιάς και οι γραμμές απορρόφησής του ταίριαζαν πια με εκείνες των αστρονομικών παρατηρήσεων.

Οι κομήτες πιστεύεται ότι είναι από τα αρχαιότερα ουράνια σώματα στο ηλιακό μας σύστημα. Η θεωρία για τους κόκκους σκόνης των νεφελωμάτων προβλέπει ότι οι πυρήνες των κομητών σχηματίζονται ακριβώς σαν συσσωματώματα τέτοιων κόκκων. Και επειδή ένα αξιόλογο μέρος από τις οργανικές ουσίες που οδήγησαν στη συνέχεια στην εμφάνιση της ζωής πάνω στη Γη φαίνεται να έχει προέλθει από πτώσεις κομητών η διαστρική σκόνη δείχνει να έχει συμβάλει καθοριστικά στην εμφάνιση της ζωής. «Είμαστε φτιαγμένοι από αστρόσκονη», όπως έλεγε συχνά ο αείμνηστος Καρλ Σαγκάν. Το 2004 το διαστημόπλοιο Αστρόσκονη της NASA αναμένεται να περάσει από την ουρά του κομήτη Wild-2 και να φέρει πίσω στη Γη τα αέρια και τη σκόνη που θα συλλέξει. Το δείγμα αυτό θα λύσει πολλές από τις απορίες μας για τους κομήτες και τη διαστρική σκόνη.