«Εμείς πιστεύουμε στην πιο σωστή θεωρία που διανοήθηκαν τα πιο προοδευτικά μυαλά της ανθρωπότητας. Και η προσπάθειά μας, ο αγώνας μας, είναι να γίνει αυτή η θεωρία πραγματικότητα για την Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρο. Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους μας. Το δείξαμε όταν εκινδύνευε η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και πόλεμο. Για το σκοπό αυτό, αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας. Πιστεύω ότι, δικάζοντάς μας σήμερα, δικάζετε τον αγώνα για την ειρήνη, δικάζετε την Ελλάδα» (Νίκος Μπελογιάννης, από την απολογία του στο στρατοδικείο).

Ξημέρωμα Κυριακής, 30 Μάρτη του 1952. Το αίμα του Νίκου Μπελογιάννη έγραψε έναν λαϊκό ήρωα, ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΗ, στο πάνθεον της ιστορίας του ελληνικού και του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος. Με τα δολοφονικά πυρά του εκτελεστικού αποσπάσματος στο Γουδί, του οπλισμένου από το ταξικό μίσος του μετεμφυλιοπολεμικού αστικού καθεστώτος στην Ελλάδα, πέρασε από το θάνατο στην αθανασία. Η παγκόσμια προοδευτική ανθρωπότητα δε στάθηκε ικανή να αποτρέψει το έγκλημα. Απόδειξη πως ήθελαν αίμα ακόμη και μετά τον Εμφύλιο. Ο Νίκος Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του Δ. Μπάτσης, Ν. Καλούμενος και Ηλίας Αργυριάδης στάθηκαν όρθιοι στο Γουδί μπροστά στο απόσπασμα. Δεν ήθελαν να τους δέσουν τα μάτια, για να φύγουν παίρνοντας μαζί τους το τελευταίο γι' αυτούς γλυκοχάραμα τ' αυγερινού και την ανατολή του ήλιου της Ελλάδας και του κόσμου. Την ανατολή του μέλλοντος της εργατικής τάξης, για την οποία έδωσαν τη ζωή τους. Ο Νίκος Μπελογιάννης έκανε το καθήκον του ως το τέλος και πέρασε στην ιστορία της γενιάς του, της γενιάς μας και των μελλούμενων γενεών.

Το έγκλημα ήταν προμελετημένο. Εμεινε στην ιστορία της αστικής τάξης της Ελλάδας αιώνιο μελανό στίγμα της αντιδραστικής της πορείας, αφού προχώρησε σ' αυτήν την πολιτική δολοφονία για έναν και μόνο λόγο. Για να επιβάλει την αδίστακτη κυριαρχία της και το καθεστώς της άκρατης εκμετάλλευσης των μονοπωλίων στη χώρα μας. Και η εκπλήρωση αυτού του σκοπού απαιτούσε το χτύπημα της ταξικής συνείδησης της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, με την επιδίωξη του αφανισμού της οργανωμένης πολιτικής πρωτοπορίας, του ΚΚΕ. Η δολοφονία του Νίκου Μπελογιάννη είχε αυτό το συμβολισμό, αυτό το σκοπό, αποδεικνύοντας και το εξής: Οτι η αστική τάξη, διεξάγοντας ταξική πάλη για τα συμφέροντά της, δε λογαριάζει ούτε αυτήν την αγοραία ξετσίπωτη «τιμή» της δημοκρατίας της, αφού το δικό της κράτος, αν χρειαστεί, αν η ίδια δεν μπορεί «να τα βγάλει πέρα με άλλα μέσα», γίνεται στυγερός δολοφόνος του πολιτικού της αντίπαλου, επιβεβαιώνοντας ότι ο δρόμος της αντίδρασης δε στρώνεται δίχως αίμα.

Αυτή την πάλη την έκανε η αστική τάξη στην Ελλάδα με τους συμμάχους της Αμερικάνους ιμπεριαλιστές, τη συμβολή των οποίων ζήτησε και την είχε αμέριστη, πριν ακόμη ξεκινήσει και τυπικά ο εμφύλιος πόλεμος, τον οποίο και επέβαλε, προκειμένου να θεμελιώσει το δικό της καθεστώς, ως δικτατορία του κεφαλαίου πάνω στο λαό. Αλλωστε, η αστική τάξη της Ελλάδας «είδε το χάρο με τα μάτια της», αφού κινδύνευε να χάσει την ταξική μάχη στον Εμφύλιο, χωρίς τους Αμερικάνους συμμάχους της. Και αυτό το «σύνδρομο» τής έγινε «δεύτερη συνείδηση», που επιδρούσε αποφασιστικά στην άσκηση της εξουσίας και την επιβολή της κυριαρχίας της. Οι απελευθερωτικές ιδέες της εργατικής τάξης και του λαού, βαθιά ριζωμένες από τον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τη ναζιστική κατοχή, ήταν ζυμωμένες με τις ιδέες της κοινωνικής απελευθέρωσης, αφού στον αγώνα αυτό δεν ηγήθηκε η αστική τάξη, αλλά η εργατική τάξη, με πρωτοπορία της το ΚΚΕ. Αυτό ήταν που έπρεπε «να βγει από τη μέση», αφού η ήττα στον Εμφύλιο δε στάθηκε αρκετή και ικανή να το ξεριζώσει από το λαό, παρά την πολιτική προσφυγιά του βασικού όγκου των δυνάμεών του, παρά τις φυλακές και τις εξορίες.

Ο Ν. Μπελογιάννης, αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, μπήκε παράνομα στην Ελλάδα δέκα περίπου μήνες μετά τη λήξη του Εμφυλίου, στις αρχές Ιούνη του 1950, με αποστολή την ανασυγκρότηση των παράνομων κομματικών οργανώσεων και την ανάπτυξη της παράνομης δουλιάς του Κόμματος, ώστε να αποκτήσει το εργατικό και το λαϊκό κίνημα, στις τότε φοβερά αντίξοες και δυσμενείς συνθήκες μετά την ήττα, τη δύναμη της οργάνωσης της αντίστασης και πάλης ενάντια στο καθεστώς της αντίδρασης. Μα, αυτή η προοπτική θα όρθωνε μεγάλα εμπόδια στην απρόσκοπτη δράση της πλουτοκρατίας. Ο λαός μας ήξερε να παλεύει και στις πιο αντίξοες συνθήκες.

Η σύλληψη του Ν. Μπελογιάννη έγινε στις 20 Δεκέμβρη του 1950, αλλά η Ασφάλεια την έδωσε στη δημοσιότητα στις 5 Γενάρη 1951. Η πρώτη δίκη, στην οποία δικαζόταν μαζί με άλλους κομμουνιστές, άρχισε, στο έκτακτο στρατοδικείο Αθηνών, στις 19 Οκτώβρη 1951 και ολοκληρώθηκε στις 16 Νοέμβρη 1951, με την κατηγορία ότι παραβίασαν τον ΑΝ 509, το νόμο, δηλαδή, με τον οποίο βγήκε, και τυπικά, παράνομο το ΚΚΕ το Δεκέμβρη του 1947. Η δίκη, λοιπόν, ήταν πολιτική και οι κατηγορούμενοι δικάζονταν για τις ιδέες τους. Σ' αυτήν, ο Ν. Μπελογιάννης και 11 ακόμη σύντροφοί του καταδικάστηκαν σε θάνατο. Αλλά δεν έφτανε στο καθεστώς η «κατηγορία» για να εκτελέσουν την απόφαση. Ηθελαν «κατηγορίες», που να στοιχειοθετούν το άλλοθί τους, ότι οι κομμουνιστές παλεύουν για «ξένα», «αντεθνικά» συμφέροντα. Αυτό τους διευκόλυνε, όχι τόσο και μόνο για να δολοφονήσουν τον Κομμουνιστή ηγέτη, αλλά για να «φυτέψουν» στη συνείδηση του λαού την πεποίθηση ότι η κομμουνιστική ιδεολογία και πολιτική δράση επιδιώκει την υπονόμευση των συμφερόντων της Ελλάδας, άρα και του λαού της. Πίστευαν πως μ' αυτήν την προπαγάνδα θα ξεριζώσουν το ΚΚΕ από το νου και την καρδιά του λαού. Ετσι, χρησιμοποίησαν την «υπόθεση των ασυρμάτων», για να «στήσουν τη δεύτερη δίκη του Ν. Μπελογιάννη και των συντρόφων του, αυτή τη φορά στο τακτικό στρατοδικείο, με την κατηγορία της διάπραξης του αδικήματος της κατασκοπίας σε βάρος της Ελλάδας. Η δεύτερη δίκη άρχισε στις 15 Φλεβάρη και τελείωσε την 1η Μάρτη του 1952. Ο Μπελογιάννης και άλλοι εφτά σύντροφοί του καταδικάστηκαν σε θάνατο. Η ποινή εκτελέστηκε (στήθηκαν στο απόσπασμα οι Μπελογιάννης, Μπάτσης, Αργυριάδης, Καλούμενος), η δολοφονία διαπράχτηκε, παρά το ότι προσέφυγαν στο Συμβούλιο Χαρίτων, η κυβέρνηση Πλαστήρα και το Παλάτι δεν την έδωσαν, και παρά τη διεθνή κατακραυγή για το έγκλημα από τα εκατομμύρια των επωνύμων και ανωνύμων που αγωνίστηκαν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό να τη ματαιώσουν.

«Ο Μπελογιάννης ζει μες στην καρδιά μας/ ο Μπελογιάννης ζει πάν' στις κορφές/ ο Μπελογιάννης ζει κι είναι κοντά μας/ στο μήνυμά του εμπρός κομμουνιστές».

Ο Ν. Μπελογιάννης σαν στέλεχος συνδύαζε στη δουλιά του τη θεωρητική μελέτη με την πρακτική δράση. Το έργο του «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα», αν και όχι στην τελική του μορφή, αφού δεν πρόλαβε να το ολοκληρώσει (εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1998 από τη «Σύγχρονη Εποχή»), αλλά και άλλες μελέτες του αποδεικνύουν ότι η ολοένα και μεγαλύτερη συνεισφορά στο Κόμμα και το κίνημα απαιτεί τη στοχοπροσήλωση στη σύνθετη, δύσκολη, μα και πιο αποδοτική δουλιά του συνδυασμού θεωρίας και πράξης. Ετσι και η πίστη στο νομοτελειακό πέρασμα της κοινωνίας στον κομμουνισμό θα θεμελιώνεται στην επιστημονική κοσμοθεωρία του μαρξισμού - λενινισμού. Και θα φτάνει τη συνείδησή μας ως το ύψιστο σημείο του παραδείγματος του Μπελογιάννη. «Για το σκοπό αυτό, αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας». Σήμερα η ταξική πάλη μπορεί να μην απαιτεί θυσίες σαν του Μπελογιάννη και των συντρόφων του. Απαιτεί, όμως, θυσίες από τις «ατομικές υποχρεώσεις» του τρόπου ζωής μιας άχαρης καθημερινότητας, που επιβάλλει ως πραγματικότητα ατομικά πρότυπα και αξίες του καπιταλισμού, έτσι που να ορθώνονται εμπόδια στην οργανωμένη δράση. Και πρέπει να θυσιάζουμε αυτήν την καθημερινότητα, που προσφέρει άπιαστες ευκαιρίες μιας δήθεν καλύτερης ζωής, που πιέζουν ασφυκτικά μέσα στον περιορισμένο ορίζοντα των οραμάτων της αστικής τάξης, γεμίζοντας το νου και τη συνείδηση με την εμπορευματική αξία των πάντων. Που δεν αφήνουν τίποτα στο πέρασμα του ανθρώπου, έτσι που η δράση του να γράφει ιστορία για τη γενιά του και για τις μελλούμενες γενιές. Γιατί μόνο έτσι μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι, αν και ταξικά κυριαρχούμενοι, να αντιπαλεύουμε το σύστημα ως την ανατροπή του.

• Η συν. Ορσα προσφέρει στο ΚΚΕ 200.000 δρχ., στη μνήμη των γονιών της ΧΑΡΙΛΑΟΥ και ΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, των σκοτωμένων αδελφών της ΑΛΕΚΟΥ και ΤΑΚΗ και των συντρόφων της ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ, ο οποίος εκτελέστηκε στις 30 Μάρτη 1952 και ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, που πέθανε ξαφνικά στις 22 Μάρτη του 1972.
• Στη μνήμη του αξέχαστου αγωνιστή ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗ, του ανθρώπου με το γαρίφαλο, προσφέρουμε στο Παράρτημα Αμαλιάδας της ΠΕΑΕΑ 30.000 δρχ.

Μαρίκα και Βασίλης Σακέττας