Στο συνέδριο που ολοκληρώνεται σήμερα, επαναλήφθηκαν, διά στόματος της υπουργού Εσωτερικών, Β. Παπανδρέου, οι κυβερνητικές υποσχέσεις για βελτίωση της ζωής τους. Υποσχέσεις που πρωτακούστηκαν το 1996, οπότε και συγκροτήθηκε για το σκοπό αυτό μια πολυμελής Διυπουργική Επιτροπή. Περίπου 6 χρόνια μετά, η κυβέρνηση εξακολουθεί να μιλά για «πρόγραμμα δράσης στα πλαίσια μιας εθνικής πολιτικής για τους Ελληνες τσιγγάνους» - όπως έκανε χτες η υπουργός και να μοιράζει δισεκατομμύρια, τα οποία είναι άγνωστο πού καταλήγουν, αφού ουσιαστικά αποτελέσματα δεν υπάρχουν. Οι τσιγγάνοι εξακολουθούν να ζουν σε άθλιες συνθήκες και μάλιστα να διώκονται από τοπικές αρχές από τους καταυλισμούς τους, να μην απολαμβάνουν ουσιαστικής πρόνοιας και ασφάλισης. Χτες πάντως η υπουργός έκανε λόγο για εξαετές πρόγραμμα, συνολικής χρηματοδότησης 100 δισ. δραχμών.

Με την επισήμανση πως τα προβλήματα των τσιγγάνων οξύνονται καθημερινά, όπως και όλων των εργαζομένων, ως αποτέλεσμα της ασκούμενης πολιτικής, ξεκίνησε την ομιλία του στο συνέδριο ο Σπύρος Χαλβατζής, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, για να συμπληρώσει μια αρνητική πτυχή του συνεδρίου, που αντανακλά την επικράτηση και σήμερα στερεοτύπων: Την απουσία από το βήμα εκπροσώπων αυτών που βιώνουν την αθλιότητα της τσιγγάνικης ζωής (μόνο ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων Ελλήνων Ρομ χαιρέτισε στο συνέδριο).

Χαρακτηριστικά ο Σπ. Χαλβατζής υπογράμμισε: «Σήμερα επικρατούν στερεότυπα. Η λεγόμενη "διαφορετικότητα" των τσιγγάνων οδηγεί στο να απουσιάζουν από τις συζητήσεις για την Υγεία, την Παιδεία, τη Στέγη, τη Δουλιά, τον Πολιτισμό. Δεν αναφέρεται πουθενά η θέση τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι, στην ιστορική εξέλιξη της κοινωνίας. Αλλά όσο δεν αναγνωρίζονται οι διαφορές στο εσωτερικό των εθνοτήτων, τόσο παραλύει η ανάπτυξη της πολιτικής και κοινωνικής αντιμετώπισης και αναδεικνύονται οι προκαταλήψεις».

Κωδικοποιώντας τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι τσιγγάνοι, ο Σπ. Χαλβατζής ανέφερε: Οικιστικό. Εκπαίδευση. Απασχόληση. Ασφάλιση, Πρόνοια, υγειονομική περίθαλψη. Κοινωνική προκατάληψη και μη κοινωνική αποδοχή. Χαρακτηριστικά σημείωσε ότι το 80% είναι αναλφάβητοι. Το 40% των παιδιών δεν έχουν εμβολιαστεί επαρκώς ή καθόλου, ενώ το 10% είναι φορείς ηπατίτιδας Β. Η παιδική θνησιμότητα στην Αγ. Βαρβάρα είναι 7 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του γενικού πληθυσμού, ενώ τα παιδιά γεννιούνται από άπορους, ανασφάλιστους και μεγαλώνουν μέσα σε άθλιες συνθήκες. Η ανεργία είναι πολλαπλάσια σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό, το ποσοστό των παιδιών που πάει σχολείο είναι πολύ μικρό.

Αναφερόμενος στις προτάσεις του ΚΚΕ για το τι πρέπει να γίνει άμεσα, ο Σπ. Χαλβατζής, ανάμεσα σε άλλα, τόνισε:

• Να παρθούν μέτρα για την ισότιμη, χωρίς διαχωρισμούς, αντιμετώπιση των τσιγγάνων.
• Να δημιουργηθούν προϋποθέσεις για να μπορούν να βρίσκουν δουλιά, με εκπαίδευση, μετεκπαίδευση και εξειδίκευση.
• Να υπάρξει πρόνοια για την κοινωνική ασφάλιση και τη συνταξιοδότησή τους.
• Να δοθεί η δυνατότητα στα παιδιά των τσιγγάνων να παρακολουθούν την εκπαίδευση, ξεκινώντας υποχρεωτικά από την προσχολική αγωγή, που δυστυχώς σήμερα περιορίζεται γενικότερα, αφού στηρίζεται στην ανταποδοτικότητα. Να μην αποκόβονται από τις πολιτισμικές τους ρίζες. Κι αυτό έχει ξεχωριστή σημασία. Το σχολείο, ως κοινωνικός θεσμός που το διαπερνούν οι κοινωνικές αντιθέσεις, αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις, πρέπει να συμβάλλει περισσότερο στην κατεύθυνση της ομογενοποίησης και της κοινωνικής ένταξης και να μη λειτουργεί ως μηχανισμός διαφοροποίησης.
• Να ιδρυθεί Κέντρο Μελέτης της Τσιγγάνικης Φυλής που θα ασχολείται με τη γλώσσα, το αλφάβητο, τα ήθη, τα έθιμα, τη μουσική, το τραγούδι, τις τέχνες της τσιγγάνικης φυλής.
• Να δημιουργηθούν προϋποθέσεις αποφασιστικής βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης.
• Να πάψουν οι διακρίσεις και οι ρατσιστικές αντιλήψεις που οδηγούν στην γκετοποίηση.

Καταλήγοντας, ο Σπ. Χαλβατζής στηλίτευσε την εκδίωξη τσιγγάνων από τους καταυλισμούς και την άρνηση εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να διαθέσουν χώρους για καταυλισμούς και υπογράμμισε: «Στη σημερινή λαίλαπα των αντιλαϊκών μέτρων, μόνο με την ενεργή συμμετοχή τους στην πάλη όλων των εργαζομένων, για τα κοινά τους προβλήματα, αλλά και τα ιδιαίτερα δικά τους, μπορούν και οι τσιγγάνοι να έχουν κατακτήσεις και όχι υποσχέσεις».