ΝΤΟΧΑ - ΡΙΑΝΤ.--

Σημαντικές αραβικές χώρες, εντός και εκτός του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο, προχώρησαν το τελευταίο 48ωρο στην αναστολή διπλωματικών σχέσεων με το Κατάρ επιβάλλοντας παράλληλα εμπάργκο στις χερσαίες, αεροπορικές και θαλάσσιες συγκοινωνίες, στις τραπεζικές συναλλαγές, αλλά και στις εκπομπές του καταριανού τηλεοπτικού δικτύου «Αλ Τζαζίρα». Η Αίγυπτος μάλιστα ζήτησε από την ελληνική πρεσβεία στο Κατάρ να αναλάβει τη διπλωματική της εκπροσώπηση στην Ντόχα, κάτι που έγινε αποδεκτό, επιβεβαιώνοντας ότι η ελληνική αστική τάξη, στο πλαίσιο του άξονα με Ισραήλ, Αίγυπτο και Κύπρο, θέλει να παίξει ρόλο στην περιοχή, διεκδικώντας μερίδιο και αναβάθμιση της θέσης στα ιμπεριαλιστικά σχέδια. Στο πλαίσιο αυτό επίσης ο Ελληνας ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς συναντήθηκε χθες με αντιπροσωπεία του Κατάρ ενώ είχε και τηλεφωνική επικοινωνία με τον ΥΠΕΞ του Ιράν M. Ζαρίφ, όπου σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, μίλησαν για τις εξελίξεις στην περιοχή.

Οι εξελίξεις με το Κατάρ συνιστούν όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην περιοχή του Κόλπου με φόντο τα διαφαινόμενα σχέδια της κυβέρνησης των ΗΠΑ να εντείνει (σε συνεργασία με τις πιο ισχυρές πετρελαιομοναρχίες της περιοχής, π.χ. Σαουδική Αραβία) την αντιπαράθεση με το Ιράν. Σχετίζεται επίσης με τους ανταγωνισμούς μεταξύ αστικών κυβερνήσεων της περιοχής για την αξιοποίηση τεράστιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων ρίχνοντας «νέο λάδι στη φωτιά», με δημοσιεύματα να μιλάνε ακόμα και για στρατιωτική επέμβαση κατά του Κατάρ.

Η αφορμή για το τελευταίο επεισόδιο κρίσης στις σχέσεις του Κατάρ με Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αίγυπτο, ανατολική Λιβύη και μικρότερα κρατίδια (όπως π.χ. τα νησιά Μαλδίβες και η δυτικόφιλη κυβέρνηση Χάντι στην Υεμένη) είναι το πρόσχημα της υποστήριξης του Κατάρ σε τζιχαντιστές και τρομοκράτες, όπως θεωρούνται και η «Χαμάς», οι Χούτι στην Υεμένη (που έχουν τη στήριξη του Ιράν) και άλλοι σιίτες στην ανατολική επαρχία Κατίφ της Σαουδικής Αραβίας ή στο έδαφος του Μπαχρέιν ή παλιότερα στους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» στην Αίγυπτο. Ολα αυτά, ενώ είναι γνωστό και εξακριβωμένο ότι και οι κατήγοροι του Κατάρ, οι πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου, η Τουρκία, οι ΗΠΑ στήριξαν τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» για τη διάλυση της Συρίας και τους αξιοποιούν για τα σχέδιά τους στην ευρύτερη περιοχή.

Η αιτία της αντιπαράθεσης αφορά τη γεωπολιτική σύγκρουση Σαουδικής Αραβίας και συμμάχων της με το Ιράν. Το Κατάρ είναι στο μέσον αυτής της αναμέτρησης ενώ προσπαθεί να προωθήσει τα συμφέροντά του και να αξιοποιήσει το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στον κόσμο που βρίσκεται στα δικά του ύδατα (γνωστό ως οικόπεδο «North Field») πλάι σε εκείνα του Ιράν (γνωστό ως υποθαλάσσιο κοίτασμα «South Pars»).

Αξίζει να θυμηθούμε τη συμφωνία που υπέγραψε το Ιράν με το γαλλικό ενεργειακό μονοπώλιο «Total» το Δεκέμβρη του 2016 για την ανάπτυξη του κοιτάσματος «South Pars II» με στόχο την ημερήσια παραγωγή 1,8 δισ. κυβικών ποδιών φυσικού αερίου. Είναι εύλογο πως το Κατάρ έχει συμφέρον να έχει καλές σχέσεις με το Ιράν ώστε να μπορέσει να αξιοποιήσει το κοίτασμα φυσικού αερίου «North Field» που μαζί με το ιρανικό «South Pars» θεωρείται το μεγαλύτερο παγκοσμίως!

Εχει όμως ταυτόχρονα συμφέρον το Κατάρ να έχει καλές σχέσεις και με τη Σαουδική Αραβία, από την οποία προμηθεύεται το 40% των τροφίμων, και με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το οποίο εφοδιάζει με το ένα τρίτο του φυσικού αερίου που χρειάζεται μέσω του αγωγού «Δελφίνι» (Dolphin pipeline). Παράλληλα, βέβαια, εντείνεται και η κόντρα ανάμεσα στα μονοπώλια που παράγουν πετρέλαιο (π.χ. σαουδαραβική «Aramco») και εκείνα που παράγουν φυσικό αέριο (π.χ. «Qatargas» που είναι από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως) σε μία περίοδο κατά την οποία, από το 2014, οι τιμές πετρελαίου (λόγω μεγάλης προσφοράς) παραμένουν σημαντικά μειωμένες.

Αυτά την ίδια ώρα που στο μικρό σε έκταση έδαφος του Κατάρ βρίσκεται η μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στην περιοχή, η βάση Αλ Ουντέιντ. Ενα άλλο στοιχείο είναι ότι το ρήγμα στους κόλπους του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (GCC) «συμπτωματικά» σημειώνεται ένα 10ήμερο μετά την πραγματοποίηση της συνόδου αραβικών και μουσουλμανικών χωρών στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας με τη συμμετοχή των ΗΠΑ και του Προέδρου τους, Ντόναλντ Τραμπ. Εκεί, ο Τραμπ στοχοποίησε το Ιράν ως κύριο υποστηρικτή της τρομοκρατίας, κάτι που η πλευρά του Κατάρ δεν είχε αποδεχτεί και είχε διαφωνήσει έντονα.

Σε αυτό το σκηνικό, ΗΠΑ και Ρωσία κάλεσαν το Κατάρ και τις χώρες της περιοχής που έρχονται σε ρήξη μαζί του να τα βρουν «μέσω διαλόγου». Το θέμα απασχόλησε και τηλεφωνική συνομιλία του Ρώσου Πρόεδρου, Βλ. Πούτιν, με τον Τούρκο ομόλογό του, Ρ. Τ. Ερντογάν. Η Τουρκία θέλησε να αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο, δίχως άμεσα, φανερά αποτελέσματα.

Το Κουβέιτ, που (όπως και το Ομάν) απέφυγε να πάρει θέση, άμεσα, είτε υπέρ ή κατά του Κατάρ, ανέλαβε ρόλο μεσολαβητή, με τον εμίρη Σάμπαχ αλ Αχμαντ αλ Σάμπαχ να μεταβαίνει σήμερα στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας ώστε να αποκλιμακωθεί η ένταση.

Το Ιράν, από την άλλη, συνέστησε «ψυχραιμία», με τον υπουργό Εξωτερικών, Μ. Τζ. Ζαρίφ, να δηλώνει πως «οι γείτονες δεν αλλάζουν ούτε η γεωγραφία...». Φρόντισε όμως παράλληλα να καθησυχάσει το Κατάρ μπροστά στο χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο εμπάργκο που του έχουν επιβάλει γειτονικές χώρες - σύμμαχοί του στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου, ανακοινώνοντας πως θα αναλάβει τον διά θαλάσσης ανεφοδιασμό του σε βασικά προϊόντα και είδη κατανάλωσης (επιχειρώντας να αποσπάσει ένα σημαντικό κομμάτι της αγοράς που σήμερα έχουν μονοπώλια και επιχειρήσεις από τη Σ. Αραβία...). Η διαβεβαίωση του Ιρανού αξιωματούχου δεν έπεισε άμεσα εκατοντάδες χιλιάδες ντόπιους και μετανάστες εργάτες που έσπευσαν τη Δευτέρα στα σούπερ μάρκετ, αδειάζοντας τα περισσότερα ράφια από το φόβο σημαντικών ελλείψεων στην αγορά.