ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ - ΠΡΙΣΤΙΝΑ.--

Εντείνονται οι παρασκηνιακές ζυμώσεις και διαβουλεύσεις ενόψει του νέου γύρου διαπραγμάτευσης ανάμεσα στις αντιπροσωπείες Σέρβων και Κοσσοβάρων Αλβανών στις 7 του μήνα στις Βρυξέλλες, υπό τη μεσολάβηση της επικεφαλής της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας, Φεντερίκα Μογκερίνι. Μία μέρα μετά την έναρξη των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, ο Σέρβος Πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς προγραμματίζει συναντήσεις με εκπροσώπους της σερβικής κοινότητας του Κοσσυφοπεδίου το ερχόμενο Σαββατοκύριακο, 8 και 9 Σεπτέμβρη.

Βασικοί πρωταγωνιστές του νέου γύρου διαπραγμάτευσης προσπάθησαν και χτες να προωθήσουν τις προτάσεις τους για τις μελλοντικές σχέσεις «ομαλοποίησης» μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, με υπόβαθρο τον ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό των ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ με τη Ρωσία.

Ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών Ιβιτσα Ντάσιτς επανέλαβε ότι θα πρέπει να αναζητηθεί στις Βρυξέλλες μία «συμβιβαστική λύση». Απέκλεισε το ενδεχόμενο να συζητήσει η σερβική πλευρά την αυτονόμηση του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία, καθώς και το να αναγνωρίσει το Βελιγράδι τη μονομερή ανεξαρτησία του ΝΑΤΟικού προτεκτοράτου. Πρόσθεσε πως αρκετοί στην Ευρώπη «δεν είναι ευχαριστημένοι» με την ιδέα ανταλλαγής εδαφών ή «διόρθωσης» συνόρων, μολονότι «βιάστηκαν πολύ γρήγορα να αναγνωρίσουν τη μονομερή ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και τώρα θα πρέπει να αμφιβάλλουν για τις αποφάσεις τους». Δεν απέκλεισε να συνεχιστεί στις Βρυξέλλες η πίεση σε βάρος της αντιπροσωπείας των Σέρβων αξιωματούχων ώστε να αναγνωρίσουν το Κοσσυφοπέδιο, συμπεριλαμβανομένου και του βόρειου τμήματος, όπου ζουν οι περισσότερες κοινότητες Σέρβων. Δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο μάλιστα να κλιμακωθούν αυτές οι πιέσεις με νέες πιθανές διώξεις των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου, παρόμοιες με αυτές που έγιναν στα μέσα της δεκαετίας του '90 σε βάρος των Σέρβων στην Κράινα της Κροατίας. Σε άλλο σημείο απαίτησε «επιπρόσθετες εγγυήσεις σε ό,τι συμφωνηθεί», όχι μόνο από την ΕΕ (υπονοώντας και τις ΗΠΑ).

Το ίδιο 24ωρο, ο πρωθυπουργός των Κοσσοβάρων Αλβανών Ράμους Χαραντινάι επανέλαβε την αντίθεσή του σε προτάσεις «διόρθωσης» συνόρων και ανταλλαγής εδαφών με τη Σερβία. Μιλώντας στην εφημερίδα «Zeri», τόνισε ότι «η αμοιβαία αναγνώριση και η βιωσιμότητα μίας συμφωνίας πρέπει να είναι τα μόνα που θα συζητηθούν» στις διαπραγματεύσεις με τη Σερβία στις Βρυξέλλες. Ερωτηθείς γιατί δεν θα μεταβεί στις Βρυξέλλες ώστε να επιτελέσει το θεσμικό του ρόλο ως πρωθυπουργός, απάντησε ότι δεν έχει χρόνο...

Από την άλλη, ο Σκιπρίμ Αρίφι, δήμαρχος της πόλης Πρέσεβο, όπου διαβιεί σημαντική αλβανική μειονότητα, εμφανίστηκε θετικός μόνο στο ενδεχόμενο «ενσωμάτωσης» συνολικά της κοιλάδας του Πρέσεβο - και όχι μόνο της πόλης του - με το Κοσσυφοπέδιο.

Σε αυτό το κλίμα, πληθαίνουν τα δημοσιεύματα του ξένου Τύπου για τα σενάρια και τις προτάσεις που θα συζητηθούν στις Βρυξέλλες μεταξύ Σέρβων και Κοσσοβάρων Αλβανών, αλλά και για τις διαφοροποιήσεις τακτικής που υπάρχουν πάνω στο θέμα ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ, και ιδιαίτερα ανάμεσα σε ΗΠΑ και Γερμανία. Η αμερικανική εφημερίδα «Wall Street Journal» υποστήριξε πως η Γερμανία «φοβάται μην ανοίξει το κουτί της Πανδώρας» ανάφλεξης των εθνοτικών συγκρούσεων στα Δυτικά Βαλκάνια από ενδεχόμενες ανταλλαγές εδαφών ή «διορθώσεις» συνόρων. Η ευρωπαϊκή ειδησεογραφική ιστοσελίδα «EU Observer» τονίζει ότι «οι θεσμοί της ΕΕ ελπίζουν σε έναν ακόμη «συμβιβασμό» στα Δυτ. Βαλκάνια, και θυμίζει τη δήλωση της Μογκερίνι στις 31/8, μετά την άτυπη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στη Βιέννη, πως «Σερβία και Κοσσυφοπέδιο μπορεί να ομαλοποιήσουν τις σχέσεις τους με νομικώς δεσμευτική συμφωνία το 2020».

Την ονομασία «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» είχε δεχθεί από τον Ιούλη του 2008 η τότε κυβέρνηση της ΠΓΔΜ, του πρωθυπουργού Νικόλα Γκρούεφσκι, απαιτώντας έκτοτε αναγνώριση της «μακεδονικής ταυτότητας και γλώσσας». Αυτό καταγράφεται σε 10σέλιδη εμπιστευτική έκθεση της αμερικανικής πρεσβείας στα Σκόπια, με ημερομηνία 29 Ιούλη 2008, που δημοσιοποιήθηκε από την ιστοσελίδα «WikiLeaks», στον απόηχο της ΝΑΤΟικής Συνόδου στο Βουκουρέστι, όπου η τότε κυβέρνηση Κ. Καραμανλή είχε θέσει ως όρο για ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ την επίλυση της διένεξης για τη συνταγματική ονομασία της χώρας.

Επιπλέον, στην έκθεση της αμερικάνικης πρεσβείας επισημαίνεται πως ο Αμερικανός πρέσβης είχε ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση Γκρούεφσκι να εξασφαλίσει την προώθηση κριτηρίων για ένταξη στο ΝΑΤΟ, με αντάλλαγμα να «εστιαστούν οι διαπραγματεύσεις μόνο σε περιοχές - κλειδιά, όπως το όνομα και η χρήση, δίχως να συμπεριλαμβάνονται άλλα διμερή ζητήματα». Προβλεπόταν επίσης από τότε η διεξαγωγή σχετικού δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ για την όποια συμφωνία υπογραφόταν μεταξύ Σκοπίων και Αθήνας.

Οπως αναμενόταν, η δημοσιοποίηση ξεσήκωσε ένα νέο κουρνιαχτό ανάμεσα σε κυβέρνηση και ΝΔ, σχετικά με το ποιος οδήγησε στην εξέλιξη αυτή, μακριά πάντα από τη ΝΑΤΟική «ουσία» της συμφωνίας, στην οποία άλλωστε συμφωνούν.