Το Εθνικό Απολυτήριο δεν αφορά κάποια μορφή αναδιάρθρωσης του Λυκείου και πολύ περισσότερο δεν πρόκειται για κανενός είδους επανίδρυση του σχολείου αυτού, όπως κακώς ισχυρίζεται ο υπουργός Παιδείας. Πρόκειται για ένα νέο σύστημα επιλογής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και μάλιστα ένα σύστημα επιλογής χειρότερο από αυτό που ισχύει σήμερα.

Θα πρέπει καταρχήν να διευκρινίσουμε ότι άλλο είναι σύστημα επιλογής και άλλο σύστημα αξιολόγησης. Ενα σύστημα αξιολόγησης θα πρέπει να ισχύει σε κάθε περίπτωση. Το σύστημα όμως επιλογής επιβάλλεται από το γεγονός ότι ο αριθμός εισακτέων στην τριτοβάθμια είναι μικρότερος από τους υποψήφιους για εισαγωγή. Επομένως, απαιτείται μία ανταγωνιστική διαδικασία μεταξύ των μαθητών, κατά την οποία θα επιλεγεί όχι πάντα ο καλύτερος, αλλά αυτός που θα ανταποκρίνεται περισσότερο στους όρους και τις απαιτήσεις του ισχύοντος κάθε φορά συστήματος επιλογής. Είμαι από κείνους που πιστεύουν ότι στη σημερινή κοινωνία, στο δοσμένο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, δεν υπάρχει σύστημα επιλογής κοινωνικά ουδέτερο.

Κάθε σύστημα επιλογής, θα είναι ένα ταξικό σύστημα επιλογής, αφού η πιθανότητα επιτυχίας δεν μπορεί παρά να είναι συνάρτηση της κοινωνικής τάξης του ανταγωνιζόμενου. Αυτός που θα πάει στο καλό φροντιστήριο, αυτός που θα πληρώσει το ακριβό ιδιαίτερο, έχει σαφώς περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Το Εθνικό Απολυτήριο κάνει το αντίθετο, αφού τα μαθήματα επιλογής από τέσσερα γίνονται 13, συν κάποια ακόμη της Β' Λυκείου, οι εξετάσεις δεν περιορίζονται πλέον στο τέλος της Γ' Λυκείου, αλλά επεκτείνονται και στις δύο τελευταίες τάξεις. Αν αυτό δε σημαίνει περισσότερο φροντιστήριο, περισσότερο ιδιαίτερο μάθημα, περισσότερη παραπαιδεία, τότε τι άραγε σημαίνει;

Αλλη μια αρνητική συνέπεια, είναι ότι το νέο σύστημα αποθαρρύνει την επαναπροσπάθεια του μαθητή, αφού τον υποχρεώνει σε επανεξέταση 8 μαθημάτων. Μήπως αυτός είναι ένας τρόπος διοχέτευσης των μαθητών στην άλλου είδους τριτοβάθμια εκπαίδευση που επιδιώκει να νομιμοποιήσει το υπουργείο παιδείας; Μήπως εξαναγκάζει το μαθητή αντί να ξαναπροσπαθήσει, να στραφεί στο κάθε λογής αμφισβητούμενο κολέγιο;

Αρκετές από τις προτάσεις κινούνται σε θετική κατεύθυνση, αλλά σίγουρα δε συνιστούν μια ριζοσπαστική πρόταση στο βαθμό που απαιτούν οι σημερινές ανάγκες και στόχοι της κοινωνίας μας. Και η πρόταση αυτή πρέπει να είναι η κατάργηση των κλειστών αριθμών. Τα εμπόδια δεν είναι αξεπέραστα, ούτε απαιτούνται υπερβολικές δαπάνες για ριζική αλλαγή.

Ορισμένες προτάσεις που αντιμετωπίζουν τα ελαττώματα του σημερινού συστήματος πρέπει να επεξεργαστούν και να συζητηθούν με τους αρμόδιους φορείς και ιδιαίτερα με εκείνους που θα τις εφαρμόσουν, δηλαδή τους εκπαιδευτικούς. Εξ όσων διαφαίνεται, ο διάλογος αυτός με τους φορείς δεν έχει γίνει. Ας ελπίσουμε ότι θα γίνει πριν περάσει το νομοσχέδιο στη Βουλή. Και δεν πρέπει να περάσει στα συνοπτικά Θερινά Τμήματα. Διαφαίνεται μια προσπάθεια να ενισχυθεί ο ρόλος του Λυκείου που δεν είναι επαρκής, να καταστήσει το Λύκειο με μια ισχυρή βαθμίδα. Από τη στιγμή που υπάρχει το σύστημα των εξετάσεων, δεν ευσταθεί το επιχείρημα ότι θα ενισχυθεί η παραπαιδεία. Είναι πιο οξύς ο ανταγωνισμός όταν υπάρχουν τέσσερα μαθήματα. Σημασία έχει ότι τα παιδιά δε θα υποχρεώνονται να μελετήσουν συστηματικά τα περισσότερα μαθήματα για να επιτύχουν.

Για να μην δημιουργηθούν προβλήματα, το υπουργείο Παιδείας πρέπει να κινηθεί σε τρεις κατευθύνσεις: εξειδίκευση και σαφή διατύπωση των ρυθμίσεων, μετεκπαίδευση και ενημέρωση πάνω στο νέο σύστημα, ενίσχυση του ρόλου και του ηθικού των εκπαιδευτικών που δε φαίνεται σήμερα. Πέρα από επιμόρφωση και ουσιαστική οικονομική ενίσχυση, αναγνώριση και προβολή του γεγονότος ότι οι εκπαιδευτικοί προσφέρουν εθνικό έργο. Πρέπει να τους το αναγνωρίσουμε και δημόσια ότι προσφέρουν, γιατί διαμορφώνουν τους αυριανούς Ελληνες.

Σε ό,τι αφορά τη σχέση του Εθνικού Απολυτηρίου με την τριτοβάθμια εκπαίδευση, θα βελτιωθεί το επίπεδο αυτών που τελικά πετυχαίνουν τόσο, με τη διεύρυνση του αριθμού μαθημάτων και τον προσδιορισμό από τα ίδια τα τμήματα των διαφορετικών συντελεστών. Συμφωνώ με την προσπάθεια βελτιώσεων, όμως δεν είναι πανάκεια. Πρέπει να γίνει σαφές το σύστημα, να το αγκαλιάσουν με κάποιο ενδιαφέρον και στη συζήτηση να διαφωτιστούν διάφορες πλευρές.

Το υπουργείο Παιδείας θέλει να μας πείσει ότι το Εθνικό Απολυτήριο είναι το μαγικό χαρτί που θα λύσει όλα τα προβλήματα της δημόσιας εκπαίδευσης.

Τα προβλήματα της Παιδείας εδώ και πολλά χρόνια βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της ελληνικής κοινωνίας, όλος ο κόσμος ξέρει ότι λείπουν χιλιάδες αίθουσες, οι εκπαιδευτικοί εργάζονται με μισθούς πείνας, τα προγράμματα είναι απαρχαιωμένα και οι πιστώσεις για την Παιδεία είναι οι χαμηλότερες όλων των εποχών. Ούτε λίγο ούτε πολύ, το υπουργείο προσπαθεί να πείσει ότι με το "μαγικό χαρτί", το Εθνικό Απολυτήριο, θα γίνει αμέσως το θαύμα, θα χτιστούν διδακτήρια για τις ανάγκες των Λυκείων, θα καλυφτούν τα εκπαιδευτικά κενά με καλοπληρωμένους εκπαιδευτικούς και θα εξυγχρονιστούν από μόνα τους τα προγράμματα.

Οι προτάσεις του υπουργείου είναι μια σειρά χιλιοειπωμένα προβλήματα της Παιδείας, που αναφέρονται σε παιδαγωγικές και ψυχολογικές θέσεις οι οποίες τάχα θα λύσουν τα προβλήματα. Ολα αυτά γίνονται στη θεωρία και όχι με συγκεκριμένες προτάσεις. Η κύρια εντύπωση που απομένει είναι ότι το Εθνικό Απολυτήριο είναι μια συνηθισμένη μεταρρύθμιση του εξεταστικού μηχανισμού της απόκτησης του απολυτήριου λυκείου και της εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ομως το Εθνικό Απολυτήριο αποχτάει πρόσθετη σημασία, γιατί ενώ μέχρι σήμερα το Λύκειο θυσιαζόταν "βορρά" στην αντικειμενικότητα των εισαγωγικών, τώρα δημιουργούνται και πρόσθετοι μηχανισμοί αλλεπάλληλων εξετάσεων "αξιολόγησης" των μαθητών.

Τα πολλά μαθήματα σε εθνικό εξεταστικό επίπεδο θα δημιουργήσουν πρόσθετη πελατεία στην παραπαιδεία και τελικά όλες αυτές οι μεγάλες δυσκολίες που δημιουργούνται, είναι αποτρεπτικός παράγοντας για πολλούς νέους να συνεχίσουν παραπέρα τις σπουδές τους και στην έφεσή τους για μόρφωση.

Βαθιές αντιδραστικές αλλαγές έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στο χώρο της παιδείας και μάλιστα στο όνομα πάντα της αναβάθμισής της. Στην ουσία οι αλλαγές αυτές, όμως, έκρυβαν την υποταγή της εκάστοτε πολιτικής στις κεντρικές κατευθύνσεις ΟΟΣΑ και Ευρωπαϊκής Ενωσης, για ιδιωτικοποίηση της παιδείας και παράλληλα διάλυσης όσης απέμεινε δημόσιας, δωρεάν παιδείας.

Πρώτος διδάξας ο Σουφλιάς, που παρέδωσε ένα "φιλέτο" της εκπαίδευσης, τα ΙΕΚ, στους σχολάρχες, λύνοντας παράλληλα και άλλα χρόνια προβλήματά τους, ώστε να "αναπτύσσεται ελεύθερα" το εμπόριο της γνώσης.

Σήμερα ο Γ. Παπανδρέου ο β', ως καλός εταίρος συνεχίζει την ίδια πολιτική με αλλαγές στο εξεταστικό, που όμως επιδρούν σημαντικά σε καίριες πλευρές του Λυκείου. Φυσικά δεν επιδρούν στην απαράδεκτη χρηματοδότηση της δημόσιας παιδείας, ούτε στα πεπαλαιωμένα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία, ούτε στην άθλια υλικοτεχνική υποδομή, ούτε στην αναβάθμιση του εκπαιδευτικού. Και είναι λογικό, γιατί σε όλα αυτά ακριβώς στηρίζεται και η πορεία της ιδιωτικοποίησης της παιδείας.

Οι στόχοι του είναι να επιδράσει σε παράγοντες εκπαιδευτικούς, μαθητές που κρατούν ακόμα κάποιες αντιστάσεις, να αμβλύνει και αυτές, ώστε πιο εύκολα να πετύχει τους στόχους του. Προσπαθεί ακόμη να απομακρύνει τους εκπαιδευτικούς ακόμη περισσότερο από το παιδαγωγικό τους έργο, να τους ελέγξει και να τους μετατρέπει σε επιτηρητές πανελλαδικών εξετάσεων.

Παράλληλα, υλοποιεί το δόγμα "όποιος έχει χρήματα θα αγοράζει μόρφωση", ενισχύοντας το πλέγμα των πανελληνίων εξετάσεων, τις οποίες μετατρέπει σε φράγμα, όχι μόνο για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια, αλλά και για την πορεία των μαθητών μέσα στα Λύκεια.

Η θέσπιση του Εθνικού Απολυτήριου έχει κυρίως σχέση με την οργάνωση της εργασίας και τη σχέση εκμετάλλευσης και δευτερευόντως με την εκπαίδευση. Μέσω του Εθνικού Απολυτήριου επιδιώκεται να λυθεί η αναντιστοιχία ανάμεσα στην αυξημένη ζήτηση για εκπαίδευση και τη συρρίκνωση της εργασίας με αντιλαϊκό και απάνθρωπο τρόπο. Στην πραγματικότητα πρόκειται καθαρά για ταξικό Απολυτήριο. Οι ενιαίες εξετάσεις στην Α' και Β' Λυκείου σε μαθητές περιοχών και στρωμάτωνμε άνισες κοινωνικές ευκαιρίες, αποτελούν μοχλό εκτροπής από το Λύκειο και πρόωρης διοχέτευσης μετά το Γυμνάσιο στη χειρωνακτική εργασία.

Επιδιώκεται η εκπαίδευση να μη θεωρείται πλέον στοιχείο του έμμεσου εργατικού μισθού και ειδικότερα η επαγγελματική κατάρτιση και τα επαγγελματικά εφόδια να μην παρέχονται από το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά από τους εργαζόμενους, από τον άμεσο μισθό τους. Επιδιώκεται ακόμη η αντιστοίχιση με το καθεστώς της ευλύγιστης εκμετάλλευσης, δηλαδή εργασία και γνώση όση και όπως απαιτείται για την αναπαραγωγή του κεφαλαίου και τη μεγιστοποίηση του κέρδους.

Είναι φανερό ότι αποτελεί μια απόδειξη της χρεοκοπίας της σοσιαλδημοκρατίας, που εγκαταλείπει όχι μόνο στην πράξη αλλά και στα λόγια τον αστικό διαφωτισμό, δηλαδή την αρχή ότι με το φωτισμό της ψυχής και του πνεύματος θα προοδεύσει η κοινωνία. Επίσημη πλέον ιδεολογική αρχή της εκπαίδευσης ο άμεσος ωφελιμισμός και στόχος είναι να ρουφούν όχι μόνο τον ιδρώτα αλλά και την ψυχή και τη σκέψη της εργατικής τάξης. Είναι αυτονόητο ότι αυτή η εξέλιξη δίνει δυνατότητα για ένα ευρύ μέτωπο εργαζομένων που έχουν αντικειμενικό συμφέρον να αντιπαλέψουν τη δυνάστευση και τη χρεοκοπία του καπιταλισμού και στην εκπαίδευση.

Η μηχανιστική αντίληψη και πολυπλοκότητα του προτεινόμενου συστήματος, δεν έχει καμιά σχέση με οποιαδήποτε παιδαγωγική έννοια και γι' αυτό, μόνο ύποπτη μπορεί να θεωρηθεί. Το σύστημα αυτό έρχεται ως "φυσιολογική" συνέχεια της υποβάθμισης του Λυκείου την τελευταία 20ετία και πλέον: διογκούμενη έμφαση σε εξετάσεις, απουσία κρίσης στη βάση μαθητικών εργασιών (ατομικών και ομαδικών), "καλλιέργεια" ανικανότητας για κριτική σκέψη.

Πέρα από την οικονομική αφαίμαξη των οικογενειών των αποφοίτων, που θα ενισχυθεί τώρα πολλαπλά, θα υπάρξει και πνευματική αφαίμαξη, αφού έτσι θα διαμορφώνονται υποψήφιοι για την τριτοβάθμια εκπαίδευση "ικανοί" ίσως μόνο για τηλεπαιχνίδια σκόρπιων γνώσεων.

Το Εθνικό Απολυτήριο δεν είναι απλά και μόνο άλλη μια σαπουνόφουσκα του υπουργείου Παιδείας, αλλά η εφαρμογή των ρητών εντολών της "Λευκής Βίβλου" και του ΟΟΣΑ.

Εχει σκοπό να επιβάλει τη διακοπή της φοίτησης στο Λύκειο και στις μεταλυκειακές σχολές σε χιλιάδες νέους ανθρώπους που προέρχονται από τα πιο αδικημένα κοινωνικά στρώματα. Να βάλει τους εργαζόμενους γονείς να πληρώνουν πιο πολλά για την παραπαιδεία, που αναπόφευκτα θα γιγαντωθεί. Να δημιουργήσει καλύτερους όρους ιδεολογικής παρέμβασης και δράσης του κεφαλαίου στην εκπαίδευση.

Αυτό που χρειάζεται η δημόσια Παιδεία, είναι μέτρα που να ενισχύουν τη βασική εκπαίδευση, να δίνουν τη δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να επεκτείνουν σε 12 χρόνια τη γενική τους μόρφωση και στο λύκειο επιπλέον να αποκτούν μια πλούσια κατάρτιση. Η κοινωνία στη συνέχεια να εξασφαλίζει την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Δηλαδή, αντί για την τάχα αξιολόγηση που θέλει να εισάγει το ΕΑ, θα πρέπει πρώτα να υπάρξει εκπαίδευση, να πάψει η Παιδεία να αποτελεί τον φτωχό συγγενή του 6,7%. Να πάψει να είναι Παιδεία των άθλιων σχολικών κτιρίων, των αναχρονιστικών αναλυτικών προγραμμάτων, των αναχρονιστικών βιβλίων, του φτωχοδάσκαλου, Παιδεία μιας άδικης ταξικής κοινωνίας.

Απολυτήριο στις ίσες ευκαιρίες στη μόρφωση των μαθητών και μια προσπάθεια να συγκαλυφτεί η κρίση της Παιδείας, που έχει επέλθει από την πολιτική όλων των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων, είναι το Εθνικό Απολυτήριο.

Υποτίθεται ότι το υπουργείο Παιδείας θέλει να αναβαθμίσει το Λύκειο αποσυνδέοντας τις εξετάσεις από τη γενική παιδεία που πρέπει να παίρνουν οι μαθητές στη βαθμίδα αυτή. Μην μπορώντας όμως τίποτε άλλο να κάνει, πάλι για εξετάσεις μιλά και μάλιστα τέτοιες που σε ποσότητα σπρώχνουν ακόμα παραπέρα στην παραπαιδεία τους μαθητές, αλλά και σε ποιότητα αμφίβολης αξίας και αποτελεσματικότητας για την ανίχνευση της κριτικής γνώσης.

Το "μαθητικό προλεταριάτο" που θα δημιουργηθεί, δύσκολα θα μπορεί να ξεπερνά το φράγμα ή τον επιθυμητό στόχο που όλοι βάζουμε, την απόκτηση δηλαδή της εννιάχρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης. "Θεσμοθετεί" λοιπόν το Εθνικό Απολυτήριο δύο ακόμη εθνικές ταχύτητες στο Λύκειο και μαζί με το Διεθνές Απολυτήριο που έχει ανατεθεί να δίνεται από ξένο ιδιωτικό οργανισμό και κυρίως από ιδιωτικά σχολεία, θεσμοθετεί τρεις και περισσότερες ταχύτητες, κάνοντας πράξη πλέον την επιταγή του ΟΟΣΑ για τη συνταγματική κατάργηση του δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης.

Θα μπορούσα επίσης να το χαρακτηρίσω και σαν ένα πείραμα του υπουργού, που αν και επέλεξε να το περάσει σε ώρα πολύ ευαίσθητη για τους εκπαιδευτικούς και τον λαό, λόγω των εξετάσεων, η εκπαιδευτική κοινότητα δεν πρέπει να αφήσει να περάσει κάτι τέτοιο.