Στα πλαίσια του χώρου που έχουμε, είναι δύσκολο να απαντηθεί με επάρκεια ένα τόσο μεγάλο και τέτοιας ποιότητας ζήτημα. Στο κείμενο της ΚΕ του ΚΚΕ «Προβληματισμοί για τους παράγοντες που καθόρισαν την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος στην Ευρώπη», γίνονται αναλυτικές εκτιμήσεις σ' αυτό το ζήτημα. Εδώ θα θίξουμε ορισμένες βασικές πλευρές του ζητήματος που πράγματι είναι το κύριο, δηλαδή της απώλειας του πρωτοποριακού, καθοδηγητικού ρόλου του Κομμουνιστικού Κόμματος που ήταν ο πυρήνας του πολιτικού συστήματος. Επήλθε χαλάρωση και άμβλυνση των αρχών και κανόνων λειτουργίας του Κόμματος και της πολιτικής ανάδειξης στελεχών. Αυτό βεβαίως δεν έγινε ξαφνικά, αλλά εξελικτικά, μέσα σε διάρκεια χρόνων, στην πορεία της οικοδόμησης του σοσιαλισμού. Το συγκεκριμένο ζήτημα πρέπει να βρίσκεται διαρκώς στην προσοχή του Κόμματος, ανεξάρτητα από το αν δρα σε συνθήκες καπιταλισμού ή βρίσκεται στην εξουσία σε χώρα που οικοδομεί το σοσιαλισμό. Η σχέση του Κόμματος με την εργατική τάξη και τις άλλες λαϊκές μάζες στην καθοδήγηση της επαναστατικής δουλιάς, είναι θεμέλιο στη δράση του, αλλά εξαρτάται από το ίδιο το Κόμμα αν και κατά πόσο εξασφαλίζεται μέσα απ' αυτή τη σχέση ο πρωτοποριακός καθοδηγητικός του ρόλος.

Η απώλεια πρωτοποριακού, καθοδηγητικού ρόλου του Κόμματος σημαίνει ότι δε γίνεται και σωστή πολιτική ανάδειξης των στελεχών. Σε μια πορεία, αδυνάτισε ο έλεγχος του Κόμματος και των στελεχών από τις λαϊκές μάζες. Με την παραβίαση των αρχών της κριτικής και αυτοκριτικής, της πειθαρχίας, με την τυπική συλλογικότητα, την έλλειψη ανησυχίας για τα αποτελέσματα στη δουλιά, με το κλίμα ανοχής σε διαστρεβλώσεις της πολιτικής, την παραβίαση της εσωκομματικής δημοκρατίας, καλλιεργήθηκε και υποκειμενισμός στην ανάδειξη των στελεχών.

Οταν λοιπόν δεν υπάρχει σωστή πολιτική στη διαπαιδαγώγηση και ανάδειξη των στελεχών, αυτό έχει αντανάκλαση σ' ολόκληρο το Κόμμα. Γιατί ανάλογη θα είναι μετέπειτα και η διαπαιδαγώγηση των μεσαίων στελεχών, των μελών του Κόμματος. Και βεβαίως αν το ίδιο το Κόμμα δεν αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα, να βάλει φρένο σ' αυτή τη διαδικασία, σημαίνει ότι θα συνεχίζεται η λαθεμένη ανάδειξη των στελεχών. Ετσι τα όποια προβλήματα στην πορεία της δράσης του Κόμματος, ξεκινούν από τα στελέχη. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι το Κόμμα στο σύνολό του φάνηκε απροετοίμαστο μπροστά στην αντεπανάσταση, αλλά και η εργατική τάξη, ο λαός επίσης δε συνειδητοποιούσαν την αντεπανάσταση. Η εργατική τάξη εκφράζεται πολιτικοϊδεολογικά από τη δική της πρωτοπορία, το Κόμμα. Οταν η σχέση του Κόμματος με την εργατική τάξη και το λαό είναι σωστή, τότε μπορούν να διαπιστώνονται και οι παρεκκλίσεις των στελεχών, και τα φαινόμενα της λαθεμένης ανάδειξής τους, άρα μπορεί να αντιμετωπίζεται το συγκεκριμένο πρόβλημα.

Το βασικό ζήτημα που αναδεικνύεται μέσα απ' αυτή την υπόθεση, είναι η ιδεολογική, πολιτική πάλη, αντιπαράθεση με τον οπορτουνισμό. Αυτό σημαίνει επίσης γνώση και αφομοίωση της κοσμοθεωρίας του μαρξισμού - λενινισμού, σωστή ανάπτυξή της στις συνθήκες που δρα το Κόμμα, που σημαίνει σε τελευταία ανάλυση σωστή στρατηγική και ταχτική και σωστή εφαρμογή της σχέσης ταχτικής - στρατηγικής, προκειμένου να μπορεί να αντιμετωπίζει το Κόμμα τις όποιες παρεκκλίσεις. Που και αυτό με τη σειρά του απαιτεί συστηματική ενασχόληση ολόκληρου του Κόμματος με τη θεωρία, την ιδεολογική δουλιά, σε συνδυασμό με την πρακτική δράση, κάτω απ' οποιεσδήποτε συνθήκες. Ζήτημα που πρέπει να εξασφαλίζεται καθημερινά από το ίδιο το Κόμμα, είτε δρα σε συνθήκες καπιταλισμού, είτε δρα σε συνθήκες σοσιαλισμού.