Στη Γερμανία έχουν πολλαπλασιαστεί οι φτωχοί εργαζόμενοι και συνταξιούχοι που καταφεύγουν στις «τράπεζες τροφίμων» για να τα φέρουν βόλτα

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας (SPD), οι Πράσινοι, το σοσιαλδημοκρατικό μόρφωμα «Η Αριστερά» καθώς και τα γερμανικά συνδικάτα (κυριαρχεί το SPD) ζητούν αύξηση του κατώτατου ωρομίσθιου στη Γερμανία στα 12 ευρώ (μεικτά). Το SPD αποφάσισε και στο πρόσφατο συνέδριό του να καλέσει σε διάλογο τον κυβερνητικό του εταίρο στο «μεγάλο συνασπισμό», τους Χριστιανοδημοκράτες/Χριστιανοκοινωνιστές (CDU/CSU) και για τη «σταδιακή αύξηση του κατώτατου ωρομίσθιου σε βάθος χρόνου».

Το βασικό επιχείρημα είναι πως θα αυξηθεί η αγοραστική ικανότητα των πιο χαμηλόμισθων εργαζομένων, ως ένα μέτρο κατά της ύφεσης που απειλεί τη γερμανική καπιταλιστική οικονομία.

Επιπλέον, λένε, μόνο σε αυτό το επίπεδο το ελάχιστο ωρομίσθιο «προστατεύει πραγματικά από τη φτώχεια», ενώ και στη χώρα μας η πρόταση του SPD - που συγκυβερνά για τρίτη φορά με τη CDU/CSU - παρουσιάζεται συχνά ως «αριστερή θέση» κατά των «πολιτικών λιτότητας». Είναι, όμως, έτσι;

Καταρχήν τίθεται το ερώτημα, γιατί το SPD και τα υπόλοιπα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα δεν κάνουν λόγο για κατώτατο μισθό, παρά επιμένουν στο κατώτατο ωρομίσθιο; Και ταυτόχρονα, τίθεται το ερώτημα αν ένα κατώτατο ωρομίσθιο - ή ακόμη κι ένας κατώτατος μισθός - αρκεί για «αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης», μέσα σε έναν «ωκεανό» αντεργατικών, «ελαστικών», εξευτελιστικών σχέσεων εργασίας.

Και εδώ ακριβώς αποδεικνύεται η «απάτη» της συγκεκριμένης πρότασης, που είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες των εργοδοτών. Η πληρωμή «με την ώρα» είναι σημαντικό ατού για τους εργοδότες. Στην πραγματικότητα, πολλές επιχειρήσεις ανταποκρίθηκαν στην εισαγωγή του κατώτατου ωρομισθίου το 2015 με μείωση του ωραρίου εργασίας.

Σύμφωνα με την επίσημη στατιστική υπηρεσία (Destatis), ο αριθμός των θέσεων πλήρους απασχόλησης μειώθηκε από τη θέσπιση του κατώτατου ωρομισθίου και μετά. Επιπλέον, όπως αναφέρει έρευνα του Γερμανικού Ινστιτούτου για την Οικονομία (DIW), ιδίως στις θέσεις μερικής απασχόλησης, στην «οριακή απασχόληση» και στα «mini jobs», οι παραβάσεις του νόμου περί κατώτατου ωρομισθίου είναι όλο και πιο συνηθισμένες. Θυμίζουμε, άλλωστε, ότι στα «mini jobs» απαγορεύεται διά νόμου ο εργαζόμενος να πάρει μισθό πάνω από 450 ευρώ, επομένως τι αξία έχει το κατώτατο ωρομίσθιο;

Εξάλλου, οι εργοδότες έχουν τη δυνατότητα να μειώνουν τις ώρες εργασίας για τις οποίες καταβάλλουν το κατώτατο ωρομίσθιο και οι υπόλοιπες εργάσιμες ώρες να είναι απλήρωτες «υπερωρίες».

Τέλος, παρατηρείται ότι μετά από κάθε αύξηση του ωρομισθίου (που γίνεται κάθε χρόνο), μειώνεται το ποσοστό των θέσεων απασχόλησης οι οποίες πληρώνονται σύμφωνα με αυτό.

Ετσι, το SPD και οι υπόλοιποι κάνουν μια εκ του ασφαλούς πρόταση, έχοντας υπόψη τους πως εκατομμύρια εργαζόμενοι πρακτικά αποκλείονται από το ελάχιστο ωρομίσθιο, αν και το δικαιούνται.

Συγκεκριμένα, σε 1,4 εκατ. θέσεις εργασίας εφαρμόζεται το κατώτατο ωρομίσθιο, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία (2017) της Ομοσπονδιακής Στατιστικής Υπηρεσίας (Destatis).

Από την άλλη, περίπου 2,4 εκατ. εργαζόμενοι δεν λαμβάνουν το κατώτατο ωρομίσθιο (DIW - SOEP) παρότι πληρούν τις προϋποθέσεις. Αν συμπεριληφθούν και όσοι «στα χαρτιά» αμείβονται με το ελάχιστο ωρομίσθιο, αλλά δεν πληρώνονται τις «υπερωρίες», ο αριθμός αυξάνεται στα 3,2 εκατ. Επιπλέον, μισό εκατομμύριο εργαζόμενοι δεν πληρώνονται με το κατώτατο ωρομίσθιο στη δεύτερη δουλειά τους.

Από το Γενάρη το κατώτατο ωρομίσθιο θα αυξηθεί από 9,19 ευρώ σε 9,35 ευρώ (μεικτά). Ακόμη και στο καλύτερο σενάριο της πλήρους απασχόλησης 40 ώρες τη βδομάδα, ο εργαζόμενος θα έχει από το 2020 μισθό 1.621 ευρώ μεικτά (BMAS - γερμανικό υπουργείο Εργασίας), δηλαδή γύρω στα 1.300 ευρώ καθαρά, ενώ το όριο της φτώχειας στη Γερμανία είναι στα 980 ευρώ...

Για κάποιον που ζει σε ένα αστικό κέντρο και πληρώνει ενοίκιο δεν του φτάνουν να ζήσει, πόσο μάλλον αν έχει και οικογένεια. Γι' αυτόν το λόγο πολλοί αναγκάζονται να έχουν και δεύτερη δουλειά (μερικής απασχόλησης, «mini job» κ.λπ.).

Επιπλέον, ακόμη και μετά από 45 χρόνια ασφαλιστικών εισφορών, ένας μισθός στα 1.600 ευρώ δεν οδηγεί σε σύνταξη που να υπερβαίνει το όριο της φτώχειας και ο μελλοντικός συνταξιούχος θα εξαρτάται από τα προνοιακά επιδόματα για να επιβιώνει.

Αλλά ούτε το ωρομίσθιο των 12 ευρώ με πλήρη απασχόληση για 45 χρόνια αρκεί για αξιοπρεπή σύνταξη, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε η ομοσπονδιακή κυβέρνηση απαντώντας σε Ερώτηση στη Βουλή. Για σύνταξη λίγο πάνω από το όριο της φτώχειας θα απαιτούνταν τουλάχιστον 13 ευρώ/ώρα. Αν αυτό ισχύει για την καλύτερη περίπτωση της πλήρους απασχόλησης, για τους μερικώς και επισφαλώς απασχολούμενους - που είναι ο κανόνας όσων αμείβονται με το ελάχιστο ωρομίσθιο - καταλαβαίνουμε ότι και τα 12 ευρώ είναι κενό γράμμα...

Για όλους αυτούς τους λόγους οι χαμηλόμισθοι και οι φτωχοί εργαζόμενοι στη Γερμανία δεν μειώθηκαν με τη θέσπιση του κατώτατου ωρομισθίου, καταρρίπτοντας ένα από τα τότε βασικά επιχειρήματα. Το DIW διαπίστωσε σε έρευνά του πως ενώ η ωριαία αμοιβή του 10% των φτωχότερων εργαζομένων αυξήθηκε από το 2015 κατά 15%, ταυτόχρονα ο αριθμός των εργαζομένων που συμπληρώνουν το μισθό τους με τα προνοιακά επιδόματα εξαθλίωσης «Χαρτζ 4» (Hartz IV) δεν μειώνεται και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι εξαρτώνται από αυτά τα εξευτελιστικά επιδόματα.