Η τρίτη Σύνοδος Κορυφής δυτικοβαλκανικών χωρών που επιδιώκουν τη δημιουργία μίας περιφερειακής ζώνης «μίνι Σένγκεν», με «ελεύθερη κίνηση ανθρώπων, κεφαλαίων και υπηρεσιών» το αργότερο μέχρι το 2021, ολοκληρώνεται αυτό το Σάββατο στο Δυρράχιο με τη συμμετοχή των ηγετών της Αλβανίας Εντι Ράμα, της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ και της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς.

Την Παρασκευή, πρώτη μέρα της συνόδου, στα Τίρανα, δεν αποκλειόταν η συμμετοχή του Μαυροβούνιου Προέδρου Μίλο Τζουκάνοβιτς, καθώς και κάποιου εκπροσώπου από τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, που βρίσκεται σε μεταβατική φάση συγκρότησης νέας κυβέρνησης. Είναι η τρίτη Σύνοδος Κορυφής για «μίνι Σένγκεν» - είχαν προηγηθεί εκείνες τον Οκτώβρη στο Νόβι Σαντ της Σερβίας και το Νοέμβρη στην Οχρίδα της Βόρειας Μακεδονίας.

Περισσότερο και από τις συμμετοχές, όμως, αίσθηση προκάλεσε η απόφαση του Προέδρου του Κοσσυφοπεδίου Χασίμ Θάτσι να απορρίψει την πρόσκληση του Ράμα να συμμετάσχει στη σύνοδο. Ως πρόσχημα προέβαλε το γεγονός ότι Σερβία και Βοσνία - Ερζεγοβίνη αρνούνται να αναγνωρίσουν τη μονομερή ανεξαρτησία που κήρυξε το προτεκτοράτο το Φλεβάρη του 2008 και συνολικά θέτουν «σοβαρά εμπόδια» στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας του. Μάλιστα, πληροφορίες της σερβικής εφημερίδας «Danas» αναφέρουν ότι ο Θάτσι σε σχετική επιστολή προς τον Ράμα χαρακτήρισε το εγχείρημα για τη δημιουργία ζώνης «μίνι Σένγκεν» «πείραμα που γίνεται εξαιτίας της ανικανότητας της ΕΕ να ανοίξει την πόρτα της ένταξης στα Δυτικά Βαλκάνια».

Η αντίδραση του Θάτσι εκδηλώνεται σε μία παρατεταμένη περίοδο ενδοαστικών αντιθέσεων στο εσωτερικό του προτεκτοράτου, όπου φαίνεται πως εντείνονται οι δυσκολίες και τα παζάρια με στόχο τη συγκρότηση νέας κυβέρνησης μετά τις εκλογές του φθινοπώρου. Τα αστικά κόμματα των Κοσοβάρων Αλβανών φαίνεται να μην έχουν κοινή στάση όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα διεκδικήσουν την ένταξή τους στους ευρωατλαντικούς θεσμούς, επειδή μεταξύ άλλων παραμένει ανεπίλυτο το ζήτημα των συνόρων και σχέσεων με τη Σερβία. Οι κόντρες αφορούν και το ζήτημα της στρατηγικής θέσης που θα υιοθετήσουν στο παζάρι που αναμένεται να ξεκινήσει τους επόμενους μήνες, με τη μεσολάβηση της ΕΕ και την πιθανή συμμετοχή και άλλων ανταγωνιστικών προς αυτήν δυνάμεων, που επιδιώκουν αύξηση της γεωπολιτικής επιρροής τους στα Δυτικά Βαλκάνια, με πρώτες τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Χαρακτηριστικές του ρόλου που επιδιώκει η Μόσχα στο παζάρι Βελιγραδίου - Πρίστινας είναι οι δηλώσεις που έκανε την Παρασκευή ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ότι η ΕΕ «απέτυχε, διότι αδυνατεί να επιλύσει το ζήτημα». «Ο διάλογος των Βρυξελλών είναι νεκρός», τόνισε μιλώντας στη σερβική εφημερίδα «Srpski Telegraf».

Την ίδια μέρα, η επικεφαλής του Γραφείου της ΕΕ στο Κοσσυφοπέδιο, Ναταλίγια Αποστόλοβα, κάλεσε τις αρχές στην Πρίστινα να συγκροτήσουν νέα κυβέρνηση και να ξεκινήσουν «μεταρρυθμίσεις και διάλογο με τη Σερβία». Ασκησε επίσης πιέσεις για «επείγουσα δουλειά πάνω στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και στην έννομη τάξη, αλλά και σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της Συμφωνίας Σύνδεσης και Σταθεροποίησης ΕΕ - Κοσσυφοπεδίου», ενώ ζήτησε «έναρξη νέου διαλόγου με τη Σερβία μέσω ΕΕ».