Την ίδια ώρα που οι εξελίξεις - και στη Λιβύη - επιβεβαιώνουν το τι έχει να περιμένει ο λαός από την εμπλοκή που όλο και βαθαίνει στους σχεδιασμούς ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην περιοχή, κυβέρνηση ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ συνέχισαν και χτες τον καβγά για την απουσία της Ελλάδας από την επερχόμενη Διάσκεψη στο Βερολίνο για τη Λιβύη και τον διαγκωνισμό για το ποιος μπορεί να διασφαλίσει τα συμφέροντα του εγχώριου κεφαλαίου στη μοιρασιά της λείας στην περιοχή.

Παρουσιάζοντας την ακόμα βαθύτερη εμπλοκή στα ιμπεριαλιστικά σχέδια ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ στην περιοχή ως προϋπόθεση για τη διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων, ο ΣΥΡΙΖΑ καταλόγισε χτες «βαριά ευθύνη» στην κυβέρνηση, υποστηρίζοντας ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη «αποτελεί ένα ακόμη πισωγύρισμα για την εξωτερική πολιτική της χώρας μας», προσθέτοντας πως «μάλλον δεν είναι η Τουρκία απομονωμένη από τη διεθνή κοινότητα, αλλά η Ελλάδα απούσα από μια κρίσιμη διαδικασία που πλέον αφορά τα ίδια τα κυριαρχικά της δικαιώματα». «Το να επιχαίρει ο ΣΥΡΙΖΑ επειδή η Ελλάδα δεν προσεκλήθη σε μια διάσκεψη, οι ρίζες της οποίας χρονολογούνται από εποχής του, μας ξεπερνά», απάντησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στ. Πέτσας, ο οποίος προχτές δήλωνε ότι η κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθειες για να συμμετάσχει.

Στη Γερμανία, η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Ουλρίκε Ντέμερ εξέφρασε την «κατανόησή» της για το «θεμιτό ενδιαφέρον και την ανησυχία» της Ελλάδας σχετικά με το μέλλον της Λιβύης, λέγοντας ωστόσο ότι η Διάσκεψη του Βερολίνου δεν θα ασχοληθεί με «θέματα θαλασσίων συνόρων, πιθανώς δικαιωμάτων εκμετάλλευσης στη Μεσόγειο». Επιπλέον, απέφυγε να αναφερθεί στα κριτήρια με τα οποία διαμορφώθηκε ο κύκλος των συμμετεχόντων στη Διάσκεψη, ενώ τόνισε ότι σε κάθε βήμα υπήρξε στενός συντονισμός με τα Ηνωμένα Εθνη.

Σε ένα τέτοιο κλίμα, ο υπουργός Εξωτερικών, Ν. Δένδιας, βρέθηκε χτες στο Μαρόκο, όπου συζήτησε με κυβερνητικούς παράγοντες «ζητήματα περιφερειακού και διεθνούς ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένης της κατάστασης στη Λιβύη». Μετά τη συνάντησή του με τον Μαροκινό ομόλογό του, Nasser Bourita, επιβεβαίωσε ότι οι συζητήσεις εστίασαν και στη Λιβύη, δηλώνοντας στήριξη στις προσπάθειες του ειδικού αντιπροσώπου του γγ του ΟΗΕ, G. Salame, για την επίτευξη «πολιτικής λύσης».

Ο Δένδιας εξέφρασε επίσης την ελπίδα του η Διάσκεψη του Βερολίνου να «επιτύχει απτή πρόοδο προκειμένου να τερματιστεί αυτή η μακροχρόνια σύγκρουση» και εξέφρασε την «έκπληξη» της κυβέρνησης για το γεγονός ότι το Μαρόκο δεν προσκλήθηκε στη συνάντηση στο Βερολίνο την Κυριακή, λέγοντας ότι ήταν ο «βασικός παράγοντας» της Συμφωνίας Skhirat, που αφορούσε υποτίθεται μια προσπάθεια σταθεροποίησης στη Λιβύη.

Σε κάθε περίπτωση, ο Ν. Δένδιας τόνισε: «Στη Λιβύη, παρατηρούμε μια απότομη αύξηση της αστάθειας και μια άνευ προηγουμένου κλιμάκωση προκλήσεων από την Τουρκία, οι οποίες άφησαν ήδη το παράνομο αποτύπωμά τους, παρόμοια με ό,τι συνέβη στο Ιράκ, στη Συρία και στην Κύπρο. Νομίζω ότι αυτό αποτελεί σοβαρή πηγή ανησυχίας για όλες τις χώρες της περιοχής».

Πρόσθεσε ότι οι συμφωνίες που υπογράφηκαν μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Σάρατζ «είναι εξολοκλήρου εκτός του πεδίου εφαρμογής του διεθνούς δικαίου. Είναι άκυρες και δεν παράγουν κανένα νομικό αποτέλεσμα. (...) Αποτελούν μια απόπειρα να σφετεριστούν τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών στη Μεσόγειο, υπονομεύοντας σοβαρά τη σταθερότητα στη Λιβύη και στην ευρύτερη περιοχή και να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των γειτονικών χωρών».

«Επιπλέον», τόνισε, «η απόφαση της Τουρκίας να αναπτύξει στρατεύματα στο έδαφος της Λιβύης αποτελεί παραβίαση της κυριαρχίας ενός μέλους του ΟΗΕ και των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών».

Την ίδια ώρα, η αμερικανική κυβέρνηση, συνεχίζοντας «να αποφεύγει τον όρο παράνομο» - όπως έλεγε τις προάλλες ο Πάιατ - για το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, κάλεσε εκ νέου χτες Αθήνα και Αγκυρα να τα «βρουν» με «διάλογο», δείχνοντας ευθέως προς την κατεύθυνση των δρομολογημένων «διευθετήσεων» σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας.

Συγκεκριμένα, απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ, εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ σημείωσε ότι «οι αποφάσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα όλων των ενδιαφερόμενων κρατών δεν βοηθούν (και) είναι προκλητικές» και πρόσθεσε πως «επιπλέον, σε αντίθεση με όσα προτείνει η Τουρκία, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, όπως αποκρυσταλλώνεται στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά έχουν γενικά δικαίωμα στην ΑΟΖ και στην ηπειρωτική υφαλοκρηπίδα στον ίδιο βαθμό με οποιαδήποτε άλλη χερσαία περιοχή».

Είπε ακόμα ότι η ανακοίνωση της υπογραφής του μνημονίου κατανόησης Αγκυρας - Τρίπολης «προκάλεσε εντάσεις στην περιοχή, είναι αντιπαραγωγική και προκλητική». Ανάφερε ότι το κείμενο δεν λαμβάνει υπόψη τα συμφέροντα όλων των ενδιαφερόμενων κρατών, καθώς περιλαμβάνει θαλάσσιες περιοχές οι οποίες ανήκουν ή διεκδικούνται από την Ελλάδα.

Ενώ αφήνοντας ορθάνοιχτα τα... πορτοπαράθυρα για «διευθετήσεις» σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, πρόσθεσε πως «σημειώνουμε ότι η Ελλάδα έχει επίσης αλληλεπικαλυπτόμενες θαλάσσιες διεκδικήσεις στην περιοχή που περιλαμβάνεται στο μνημόνιο κατανόησης Τουρκίας - Λιβύης για την οριοθέτηση. Ως πάγια πολιτική, ενθαρρύνουμε τα κράτη να επιλύουν τις διαφορές τους ειρηνικά, με βάση το διεθνές δίκαιο».

Συμπλήρωσε ότι οι ΗΠΑ καλούν όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να αποφύγουν κάθε ενέργεια στην οποία ελλοχεύει κίνδυνος να κλιμακωθούν περαιτέρω οι εντάσεις, σε μια χρονικά ευαίσθητη συγκυρία για την Ανατολική Μεσόγειο. Εξήγησε ότι οι εξελίξεις «καταδεικνύουν τον κίνδυνο η σύγκρουση στη Λιβύη να λάβει ευρύτερες, περιφερειακές διαστάσεις και την επείγουσα ανάγκη να εργαστούν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη προς λύση μέσω διαπραγμάτευσης».

Σημειωτέον, ερωτηθείς αν το μνημόνιο κατανόησης εκθέτει την Τουρκία στον κίνδυνο αμερικανικών κυρώσεων, όπως προβλέπεται σε προεδρικό εκτελεστικό διάταγμα του 2016 για τη Λιβύη, ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέφυγε επιμελώς να επιβεβαιώσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο, μόνο είπε ότι «οι ΗΠΑ δεν κάνουν προαναγγελίες, ούτε προδικάζουν τις αποφάσεις που λαμβάνουν περί κυρώσεων».

Θυμίζουμε εδώ και όσα έλεγε πριν μερικές μέρες σε Ελληνες δημοσιογράφους στην Αθήνα ο πρέσβης των ΗΠΑ Τζ. Πάιατ, ότι οι ΗΠΑ δεν χαρακτηρίζουν παράνομο το μνημόνιο και ότι «τα νησιά, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων νησιών όπως η Κρήτη, έχουν ακριβώς τα ίδια θαλάσσια δικαιώματα με οποιαδήποτε ηπειρωτική ζώνη. Θέματα όπως αυτό της θαλάσσιας οριοθέτησης πρέπει να επιλυθούν όχι με μονομερή δράση, αλλά με διάλογο μεταξύ των επηρεαζόμενων κρατών βάσει του Διεθνούς Δικαίου και κατά τρόπο που να χαρακτηρίζεται από συμβιβασμούς ("accommodation") και όχι από μονομερείς ενέργειες».

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο αξίζει να καταγραφεί και η δήλωση του βουλευτή της ΝΔ, Αγγ. Συρίγου, στο ρ/σ «Θέμα», ότι «θα είναι εξαιρετικά δύσκολα να απαλλαγούμε από το μνημόνιο», σημειώνοντας ότι για να συμβεί κάτι τέτοιο, «θα έπρεπε να υπάρχει μια κυβέρνηση στη Λιβύη εντελώς αντίθετη από τον Σάρατζ» και εκτιμώντας ότι - με βάση και τις προθέσεις της Ρωσίας - στην κυβέρνηση της Λιβύης που θα διαμορφωθεί το επόμενο διάστημα, θα συμμετέχει και ένα τμήμα της σημερινής κυβέρνησης, από τους υποστηρικτές του Σάρατζ.