Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Γιάννης Καψής, που έχει διατελέσει επί κυβερνήσεων Α. Παπανδρέου, υφυπουργός Εξωτερικών, τόνισε:

«Πίσω από την περιβόητη, ήδη, διένεξη Ελλάδας - Τουρκίας για τα όρια επιχειρησιακής ευθύνης του ευρωστρατού, κρύβονται πολύ μεγαλύτερα συμφέροντα. Και η ελαφρότητα και ανευθυνότητα των Ευρωπαίων ηγετών στο Λάακεν, να "παραμερίσουν" προσωρινά την αγγλοτουρκική συμφωνία και να προχωρήσουν στην "ανακήρυξη της επιχειρησιακής ετοιμότητας" του ευρωστρατού, χωρίς να επιλύσουν οριστικά το πρόβλημα της Ευρώπης με τα μη ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ, αποκαλύπτει - για μια ακόμα φορά - την ανικανότητα και απροθυμία της Ευρωπαϊκής Ενωσης να ανεξαρτητοποιηθεί έναντι της υπερδύναμης.

Στην πραγματικότητα:

Η Τουρκία χρησιμοποιείται και πάλι από τις ΗΠΑ στην προσπάθεια να αποτελέσει ο ευρωστρατός όχι μια ανεξάρτητη και παράλληλη προς το ΝΑΤΟ δύναμη αλλά μια ακόμα μονάδα της Ατλαντικής Συμμαχίας, προορισμένη για αποστολές, τις οποίες οι ΗΠΑ θα ήταν απρόθυμες να μετάσχουν.

Ετσι η Αγκυρα ως "συνιδιοκτήτης" των υποδομών του ΝΑΤΟ αξίωσε και πέτυχε να αποτυπωθεί η αξίωση της στο αγγλοτουρκικό μνημόνιο - όπως όταν πρόκειται να αναληφθούν επιχειρήσεις ή και ασκήσεις σε περιοχές "εθνικού ενδιαφέροντός" της να συμμετέχει, να συναποφασίζει και φυσικά να παρεμποδίζει, εάν το επιθυμεί, οποιαδήποτε ενέργεια.

Τα θέματα που δημιουργούνται:

α. Για την Ελλάδα: Η αποδοχή μιας τέτοιας ρύθμισης θα εσήμαινε ότι ο ένας από τους δύο δικαιολογικούς λόγους συμμετοχής της στην Ευρωπαϊκή Ενωση (οικονομία και άμυνα) θα έπαυε να ισχύει, διότι, φυσικά, ουδέποτε η Αγκυρα θα εγκρίνει και την παραμικρή έστω προπαρασκευαστική δραστηριότητα του ευρωστρατού προς ενίσχυση της Ελλάδος έναντι δικής της απειλής.

Επίσης, η συμμετοχή στρατιωτικών μονάδων μας (που θα φθάσουν στο 1/6 της συνολικής δύναμης του ευρωστρατού) σε αποστολές πάσης φύσεως, με εξαίρεση τις ανάγκες ασφαλείας της χώρας μας, θα τη μετέβαλε σε ένα είδος "μισθοφόρων" της Ευρώπης. Και είναι αμφίβολο αν μια τέτοια διάθεση θα ήταν σύμφωνη με το Σύνταγμά μας.

β. Για την Ευρωπαϊκή Ενωση: Η αποδοχή του όρου, ότι ένα μη μέλος θα μπορεί να παρεμποδίζει την ανάληψη μιας ή περισσοτέρων αποστολών, της αναιρεί τη δυνατότητα να προσδιορίσει "τα όρια επιχειρησιακής ευθύνης" ευρωστρατού, δηλαδή να προσδιορίσει, τουλάχιστον προς τα ανατολικά τα σύνορα της Ευρώπης. Και φυσικά, όσο η Ευρωπαϊκή Ενωση δε θα έχει προσδιορίσει τα σύνορά της, δε θα μπορεί να γίνει λόγος και για αυτοδύναμη υπερκρατική υπερεθνική οντότητα. Και αυτό θα έχει σοβαρές περιπλοκές στην αναζήτηση του συνταγματικού μέλλοντος της Ευρώπης.

Ανακύπτει βεβαίως και το θέμα της "ιδιοκτησίας" των δομών και εγκαταστάσεων του ΝΑΤΟ. Το νομικό δόγμα "τα υπερκείμενα επί τοις υποκειμένοις" θα έδινε την "ιδιοκτησία" στις χώρες εγκατάστασης αλλά δεν είναι τόσο απλό. Ασφαλώς η βάση της Σούδας, παραδείγματος χάριν, δεν ανήκει μόνο στην Ελλάδα αλλά και δεν είναι νοητό ότι δεν ανήκει και στην Ελλάδα. Και σε περίπτωση αντιτιθεμένων συμφερόντων τι θα συμβεί; Είναι μια εμπλοκή που μπορεί να προκύψει για όλες τις εγκαταστάσεις και δομές του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Μόνο μιας μορφής προσωρινή συμφωνία εκμίσθωσης και δανεισμού θα έλυνε το πρόβλημα. Θα το δεχόταν όμως η Ουάσιγκτον; Και η ενθάρρυνση προς την Τουρκία δικαιολογεί ισχυρότητα της αμφιβολίας.

Τέλος, θα πρέπει εγκαίρως να επισημανθεί τούτο, ότι σε περίπτωση μιας επιφανειακής και ασαφούς βελτίωσης του αγγλοτουρκικού μνημονίου θα προκληθεί ο ισχυρισμός ότι το θέμα στερείται σημασίας γιατί πρόκειται για την ανάληψη αποστολών τύπου Πέτερσμπερκ. Θα είναι ισχυρισμός αναληθής και παραπλανητικός. Διότι, ακριβώς αυτές θα είναι οι αρχικές ευθύνες που θα αναλάβει, εξελισσόμενος εν συνεχεία σε αμιγώς αμυντική δύναμη, εφ' ετέρου δε οι νομικές πολιτικές και διπλωματικές επιπτώσεις που προαναφέρθηκαν θα έχουν ήδη επέλθει».