Στο φουλ δουλεύουν οι μηχανές των επικίνδυνων ευρωατλαντικών διευθετήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, στο φόντο και της πρόσφατης πρότασης του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, για πραγματοποίηση Διεθνούς Συνόδου για την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και για τη διαμόρφωση «μηχανισμών για τη στρατιωτική αποκλιμάκωση» που δρομολογεί το ΝΑΤΟ, με στόχο τη συνοχή του στην περιοχή.

Η πρόταση του ΝΑΤΟ αναμένεται να βρεθεί και στο επίκεντρο της σημερινής συνεδρίασης των εκπροσώπων των κρατών - μελών της λυκοσυμμαχίας, δύο 24ωρα - θυμίζουμε - μετά τις επαφές που είχε στην Αγκυρα ο πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής του ΝΑΤΟ, πτέραρχος Στιούαρτ Πιτς, και ενώ αύριο αναμένεται ελληνοτουρκική συνάντηση «τεχνικών κλιμακίων» στο πλαίσιο του ΝΑΤΟικού «μηχανισμού αποκλιμάκωσης» που ανακοίνωσε ο Γ. Στόλτενμπεργκ την περασμένη βδομάδα.

Την ίδια στιγμή, ελληνοκυπριακά ΜΜΕ μετέδιδαν χτες ότι ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης θα πραγματοποιήσει τηλεδιάσκεψη με τον Σ. Μισέλ και την Αγκελα Μέρκελ, καγκελάριο της Γερμανίας (που έχει την προεδρία της ΕΕ), στο πλαίσιο της προετοιμασίας νέων επαφών με την Τουρκία, η οποία το πιο πιθανό είναι να θέσει ενστάσεις στη συμμετοχή της Λευκωσίας σε μια Διεθνή Σύνοδο για την Ανατολική Μεσόγειο, αφού δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία ως ανεξάρτητο κράτος.

Την όξυνση των διεργασιών επιβεβαίωσε και νέο ερώτημα που δέχτηκε χτες ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Πίτερ Στάνο για το ενδεχόμενο (σύμφωνα και με πρόσφατες δηλώσεις Τσαβούσογλου) διαμεσολάβησης της Ελβετίας στο ζήτημα της Ανατολικής Μεσογείου. «Καταγράφουμε τις προτάσεις για διαμεσολάβηση», είπε ο Στάνο και πρόσθεσε ότι «αυτό που είναι σημαντικό για την ΕΕ είναι η ενότητά μας, η αλληλεγγύη μας με την Κύπρο και την Ελλάδα, και η ανάγκη να βρεθεί μια λύση».

Παράλληλα, αύριο, στο πλαίσιο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, τα μέλη της θα συζητήσουν με τον Μ. Βαρβιτσιώτη και τον Μ. Τσαβούσογλου «τις εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στη Μεσόγειο», με τη σχετική ανακοίνωση να είναι αποκαλυπτική, καθώς γίνεται λόγος για «αμφισβητούμενες τουρκικές ερευνητικές δραστηριότητες για φυσικό αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο. Δραστηριότητες οι οποίες, σύμφωνα με τα κράτη - μέλη της ΕΕ Ελλάδα και Κύπρο, παραβιάζουν την υφαλοκρηπίδα τους και τα χωρικά τους ύδατα»!

Το μόνο σίγουρο είναι ότι στο επίκεντρο των παζαριών, ενόψει και της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 24/9, βρίσκεται όλο το εύρος της ευρωτουρκικής συνεργασίας, με το βλέμμα στην «αντιμετώπιση» αντίπαλων ιμπεριαλιστικών κέντρων, κυρίως της Ρωσίας και της Κίνας, ενώ και τα αποκλίνοντα συμφέροντα στο εσωτερικό της ΕΕ περιπλέκουν ακόμα περισσότερο το επικίνδυνο κουβάρι.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο η Νάταλι Τότσι, ειδική σύμβουλος του ύπατου εκπροσώπου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, και διευθύντρια του ιταλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, σημείωσε χτες τις διαφορετικές προσεγγίσεις Γερμανίας και Γαλλίας, πρόσθεσε δε ότι εφόσον δεν υπάρξουν «ανατρεπτικές εξελίξεις» μέχρι τη Σύνοδο, οι ηγέτες θα συμφωνήσουν ενδεχομένως σε επιβολή των ηπιότερων κυρώσεων (π.χ. με λίστα ονομάτων) που παρουσίασε ο Μπορέλ στο πρόσφατο συμβούλιο των ΥΠΕΞ και ο αντίκτυπος θα είναι μικρός. «Αν η κατάσταση παραμένει ως έχει, δεν βλέπω διάθεση για ουσιαστικές κυρώσεις έναντι της Τουρκίας. Είναι δύσκολο να πάρεις πίσω τις κυρώσεις και υπάρχουν σημαντικά ζητήματα όπου η Τουρκία παίζει ρόλο», κατέληξε.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρος του «US German Marshall Fund», τόνισε πως «θα ήταν δύσκολο να βρούμε κάποιο ευρωπαϊκό κράτος σύμφωνο με τη στάση της Τουρκίας, αλλά υπάρχουν διαφορετικές θέσεις για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τη συνολική σχέση ΕΕ - Τουρκίας. Στο ένα άκρο του φάσματος ως προς τη στρατηγική και τις δράσεις έναντι της Τουρκίας βρίσκεται η Γαλλία και στο άλλο η Γερμανία, η οποία, αν και διαφωνεί με την τουρκική στάση στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι πιο ευαίσθητη για την πορεία της μακροπρόθεσμης σχέσης ΕΕ - Τουρκίας. Πρόκειται για δύσκολη κατάσταση ισορροπίας στην οποία πρέπει να ακροβατήσουν τα υπόλοιπα κράτη - μέλη, που έχουν διαφορετικά συμφέροντα και απόψεις έναντι της Τουρκίας, και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, που γνωρίζουν ότι σε πολλά ζητήματα, όπως το Μεταναστευτικό, χρειάζεται να υπάρχει σχέση με την Τουρκία».

Αναφερόμενος στη δυσκολία οι Ευρωπαίοι να επιλέξουν τις πιο κατάλληλες κυρώσεις για την Τουρκία (ώστε να συνεχιστεί το αλισβερίσι μαζί της), ο Λέσερ εκτίμησε ότι «θα υπάρξει συμβιβασμός, παρότι ορισμένοι ζητούν αυστηρές κυρώσεις, διότι υπάρχει στη Γερμανία και αλλού η πρόθεση να παραμείνει ανοιχτός ο δίαυλος επικοινωνίας με την Τουρκία. Αν τα μέτρα είναι πολύ αυστηρά, η πόρτα θα κλείσει».

Ενδιαφέρον έχει και η δήλωση του Ζεράρ Αρό, μέχρι πρότινος πρέσβη της Γαλλίας στις ΗΠΑ και σήμερα στελέχους της συμβουλευτικής εταιρείας «Albright Stonebridge Group». Οπως είπε, «η Τουρκία έχει δίκιο ότι δεν γίνεται να αποκλειστεί εντελώς από το Αιγαίο εξαιτίας της ύπαρξης των νησιών, αυτό όμως δεν δικαιολογεί την πολιτική εκφοβισμού της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα».

Από τη μεριά της Αυστρίας, ο καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς σημείωσε ότι «δε μπορούμε να συνεχίσουμε να δεχόμαστε πάντα τη συμπεριφορά του Ερντογάν. Θέλουμε να τεθούν ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές. Και αν ξεπεραστούν, θέλουμε να υπάρχουν επιπτώσεις, έως κυρώσεις».

Στο μεταξύ, μετά από νέα πολύωρη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν, αναμοχλεύοντας ειδικά το θέμα του Καστελόριζου, αργά το βράδυ της Δευτέρας δήλωσε ότι «στην Ανατολική Μεσόγειο θέλουν να μας εγκλωβίσουν στις ακτές μας με ένα νησί 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων και αυτό δεν μπορεί να συμβεί». Και συνέχισε: «Για την ανεξαρτησία της Τουρκίας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και τη διπλωματία και τη στρατιωτική ισχύ. Τις τελευταίες μέρες στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο προσπαθούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα (...) Οταν έρθει η ώρα ελπίζω να μην πληρώσουν βαρύ τίμημα. Θα άφηνα την ιστορία στην άκρη για όσους, αντί να κάθονται στο τραπέζι μαζί μας, αγωνίζονται με τη διαλυμένη στρατιωτική τους δύναμη, και τους συμβουλεύω να εξετάσουν τη διπλωματία και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που πραγματοποίησαν οι τουρκικές Ενοπλες Δυνάμεις τα τελευταία τέσσερα χρόνια».

Χτες ο ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου είπε: «Αν η Ελλάδα έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό της, τότε ας καθίσει στο τραπέζι του διαλόγου. Ολοι λένε ότι έχει δίκιο. Εχουμε κι εμείς κάτι να πούμε. Η Ελλάδα δεν είναι ειλικρινής. Δεν είχαν υπεροχή στο πεδίο και στο τραπέζι του διαλόγου, τώρα έχασαν και την ψυχολογική υπεροχή στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπάρχουν πολλές περιοχές που αμφισβητούνται ανά τον κόσμο, όμως τα προβλήματα αυτά λύνονται. Η Ελλάδα δεν έχει διάθεση προσέγγισης». Για τα δε τουρκικά γυμνάσια στην περιοχή επέμεινε ότι «γίνονται εντός του πλαισίου των κανόνων του ΝΑΤΟ».

Στο μεταξύ, την ετοιμότητα της Ρωσίας να ενισχύσει το ρόλο της στην περιοχή ανέδειξε χτες ο ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ, κατά τις επίσημες επαφές που είχε στην Κύπρο, με αφορμή τη συμπλήρωση 60 χρόνων από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Στη συνάντησή του με τον Ν. Αναστασιάδη ο Λαβρόφ επισήμανε ότι «παρακολουθούμε την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο όσον αφορά τις σχέσεις σας με την Τουρκία. Είμαστε έτοιμοι να παρέχουμε κάθε συνδρομή στην ανάπτυξη ενός πραγματικού διαλόγου προς αμοιβαίως αποδεκτές λύσεις».

Στο φόντο της πρόσφατης άρσης του αμερικανικού εμπάργκο όπλων προς την Κύπρο, όπως και των αμερικανικών απαιτήσεων για μείωση των κυπριακών «διευκολύνσεων» προς τα ρωσικά πλοία, δεν παρέλειψε - «φωτογραφίζοντας» τις ΗΠΑ - να τονίσει ότι «μας ανησυχούν όσον αφορά την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο», μιλώντας για «έξωθεν παίκτες» που «προσπαθούν να δημιουργήσουν γραμμές και να συμβάλουν στις συγκρούσεις, παρά στις ειρηνικές λύσεις. Αυτό είναι πραγματικά θλιβερό, διότι στην Ανατολική Μεσόγειο χρειάζονται άλλες προσεγγίσεις, ειρηνικοί τρόποι προώθησης των συμφερόντων». Κατέληξε δε ότι «συμβιβασμός και διάλογος είναι οι μόνες λύσεις που μπορούν να συνεισφέρουν στην ειρηνική λύση οποιασδήποτε υπόθεσης. Είμαστε ανοιχτοί στην ανάπτυξη του διαλόγου μας με τους Κύπριους φίλους μας, και στη διμερή ατζέντα και στα διεθνή θέματα». Να σημειωθεί ότι ο Κύπριος Πρόεδρος παρασημοφόρησε τον Λαβρόφ με τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου Γ'. Στη διάρκεια της τελετής ο Λαβρόφ υποστήριξε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών «προχωρούν δυναμικά» και πρόσθεσε πως «μπορώ να σας επιβεβαιώσω ότι όλες οι συμφωνίες που υπάρχουν μεταξύ των Προέδρων των δύο χωρών θα υλοποιηθούν».

Περισσότερες λεπτομέρειες για το περιεχόμενο των επαφών Λαβρόφ δεν δόθηκαν. Ωστόσο, ρεπορτάζ ξεχώριζαν το ενδιαφέρον της Μόσχας για να προχωρήσει η διμερής συμφωνία που προβλέπει ελλιμενισμό ρωσικών πλοίων σε κυπριακά λιμάνια και η εφαρμογή της έχει «παγώσει», προσθέτοντας ότι η Μόσχα «θέλει να διασφαλίσει στάθμευση στρατευμάτων για ανθρωπιστικούς λόγους, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή με τις ΗΠΑ», στην Κύπρο. Επιπλέον, η Μόσχα δεν θα έχανε την ευκαιρία να εκφράσει και την έντονη ενόχλησή της για τις πιέσεις των ΗΠΑ να αρθούν και μια σειρά άλλες παροχές για ρωσικά συμφέροντα που ισχύουν ακόμα στην Κύπρο, στον τραπεζικό τομέα και αλλού.