-- «Η ελληνική οικονομία είχε μεγάλη και αυξανόμενη δυναμική, που ανακόπηκε προσωρινά από την πανδημία, και άρα θα επανέλθει πολύ γρήγορα με το τέλος της». Εχει βάση αυτό το κεντρικό «αφήγημα» της κυβέρνησης για την κρίση;

-- Η εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού και κυρίως των μέτρων διαχείρισής της ήρθε και επέδρασε πολλαπλασιαστικά πάνω στην οικονομική κατάσταση που προϋπήρχε, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα.

Τα στατιστικά στοιχεία που πλέον είναι διαθέσιμα αποτυπώνουν με γλαφυρό τρόπο ότι η εγχώρια καπιταλιστική οικονομία βρισκόταν σε κατάσταση συρρίκνωσης ήδη από τα τέλη του 2019, πριν από την εμφάνιση του κορονοϊού.

Ειδικότερα, το εποχικά και ημερολογιακά διορθωμένο ΑΕΠ του 4ου τριμήνου του 2019 μειώθηκε κατά 0,9% σε σχέση με το 3ο τρίμηνο του 2019, ενώ το επόμενο τρίμηνο, το 1ο του 2020, μειώθηκε περαιτέρω σε σχέση με το 4ο τρίμηνο του 2019, κατά 0,7%, με τη συνολική μείωση σε επίπεδο εξαμήνου να κυμαίνεται στο 1,6% του ΑΕΠ, ενώ η οικονομία πρακτικά βρισκόταν σε στασιμότητα ήδη από το 3ο τρίμηνο του 2019, κατά το οποίο σημείωσε μεταβολή 0,2% σε σχέση με το 2ο τρίμηνο.

Το συνολικό ΑΕΠ σε επίπεδο έτους σημείωσε αύξηση κατά 1,9%, μειωμένη ακόμα και σε σχέση με την ήδη αναθεωρημένη προς τα κάτω εκτίμηση για 2% που είχε γίνει μόλις στα μέσα Νοέμβρη, όταν η κυβέρνηση κατέθεσε τον προϋπολογισμό του 2020. Υπενθυμίζουμε ότι τον Απρίλη του 2019 υπήρχε εκτίμηση για 2,3% ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ.

Η σχετική αδυναμία αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου φαίνεται πιο έκδηλα αν εξετάσει κανείς τους επίσημους δείκτες βιομηχανικής παραγωγής εκείνης της περιόδου. Το 2019 ως σύνολο έκλεισε με μείωση του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής κατά 0,6% σε σχέση με το 2018, έναντι αύξησης 1,6% το 2018, ενώ ο δείκτης της μεταποίησης σημείωσε για το σύνολο του έτους οριακή αύξηση, 1,2%, έναντι αύξησης 2,8% το 2018.

Μάλιστα η αύξηση συγκαλύπτει:

α) Τη μεγάλη κλαδική ανισομετρία, αφού ο κλάδος των Τροφίμων σημείωσε αύξηση 1,5%, ο δυναμικός κλάδος του Φαρμάκου αύξηση 23% ενώ η Βιομηχανία Μετάλλου σημείωσε συρρίκνωση και ο κλάδος πετρελαίου - που συγκεντρώνει την τελευταία δεκαετία τη μερίδα του λέοντος των τοποθετήσεων κεφαλαίου - σημείωσε συρρίκνωση 8,6% για το σύνολο του έτους.

β) Τη μεγάλη «χρονική» ανισομετρία, αφού τα στοιχεία δείχνουν σαφέστατη επιδείνωση της βιομηχανικής παραγωγής και της παραγωγής στη μεταποίηση προς το τέλος του έτους (το 2ο εξάμηνο).

Ετσι, τα επίσημα κρατικά στοιχεία αναιρούν το κυβερνητικό επιχείρημα για «αυξανόμενη δυναμική της εγχώριας οικονομίας», που είχε διατυπωθεί στην εισηγητική έκθεση του κρατικού προϋπολογισμού του 2020.

Τα αναλυτικά στοιχεία διάρθρωσης του ΑΕΠ, που αποτυπώνουν τις επιμέρους συνιστώσες του, υπογραμμίζουν ότι η συρρίκνωση του ΑΕΠ αντανακλά κατά κύριο λόγο τη μείωση των εξαγωγών, τη μείωση των επενδύσεων, ήδη το 4ο τρίμηνο του 2019, και από το 2020 την ελαφριά μείωση και της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών.

Εύκολα γίνεται κατανοητό ότι η στασιμότητα στην Ευρωζώνη, η επιβράδυνση του παγκόσμιου ΑΕΠ και η απότομη επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου, που χαρακτήρισαν το 2019, πολύ πριν εμφανιστεί στην επικαιρότητα το ζήτημα του κορονοϊού, σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς των κυβερνητικών και άλλων απολογητών της αστικής πολιτικής όχι απλά εμφανίστηκαν και στην ελληνική οικονομία, αλλά είχαν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση δυσκολιών στην καπιταλιστική οικονομία ήδη από το 2019.

Σημειώνουμε επίσης ότι το 1ο τρίμηνο του 2020 η επίδραση του κορονοϊού στην κοινωνική και οικονομική ζωή ήταν σχετικά περιορισμένη, ειδικά στην Ελλάδα. Η πρώτη ανακοίνωση του ΕΟΔΥ για τον κορονοϊό γίνεται στις 28 Φλεβάρη 2020 και αναφέρεται σε μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνονται. Ακόμα και σε διεθνές επίπεδο, στις αρχές Μάρτη του 2020 ο ΟΟΣΑ εκτιμούσε πως ο κορονοϊός θα είχε μια επίπτωση της τάξης του 0,5% στο διεθνές ΑΕΠ.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι το ΚΚΕ είχε προειδοποιήσει πολλαπλά για αυτές τις αρνητικές επιπτώσεις της πολιτικής της λεγόμενης εξωστρέφειας. Πολύ έγκαιρα είχαμε χαρακτηρίσει υπεραισιόδοξες τις προβλέψεις για ισχυρή ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας το επόμενο μεσοπρόθεσμο διάστημα, οι οποίες συσκότιζαν την αντικειμενική κατάσταση και το δεδομένο της ανάπτυξης αντιθέσεων στον καπιταλισμό διεθνώς, που θα είχαν αντανάκλαση στην εγχώρια οικονομία.