Την εκδήλωση άνοιξε η Μυρσίνη Χαραλάμπους, μέλος της ΤΕ Κέρκυρας. Τόνισε ότι υλοποιείται μία δέσμευση της Οργάνωσης, με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση και την έκδοση «1821 - Η Επανάσταση και οι απαρχές του ελληνικού αστικού κράτους» του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, να αναδείξει τα διαχρονικά συμπεράσματα που απορρέουν από την Επανάσταση για την εξέλιξη της ταξικής πάλης στη χώρα μας και διεθνώς.

Ξεκινώντας την ομιλία της η Αλέκα Παπαρήγα διευκρίνισε ότι είναι επίκαιρη μία εκδήλωση ιστορικού χαρακτήρα την ώρα που ο κόσμος συγκλονίζεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αφού κανένα γεγονός δεν γεννιέται σήμερα από το μηδέν, αλλά είναι προϊόν της κοινωνικής εξέλιξης. Ανέπτυξε τις θέσεις του Κόμματος για την ιμπεριαλιστική ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, και παράλληλα, με αναφορές σε ιστορικά παραδείγματα, ανέδειξε δίκαιους και άδικους πολέμους, με κριτήριο τον χαρακτήρα της εποχής και τη θέση των τάξεων στην κοινωνική εξέλιξη. Επεσήμανε δε ότι ακόμα και την εποχή των αστικών επαναστάσεων, όπως αυτή του 1821, δεν υπήρξε ποτέ «εθνική ενότητα», αντίθετα αυτές σημαδεύτηκαν από ένοπλες εμφύλιες συγκρούσεις, και ότι πίσω από το σημερινό αφήγημα της «εθνικής ομοψυχίας» κρύβεται η επιδίωξη της αστικής τάξης για υποταγή του λαού στα ιδιαίτερα συμφέροντά της.

Για τον Καποδίστρια τόνισε ότι δικαίως τον υμνεί η ελληνική αστική τάξη, καθώς στη σύντομη διακυβέρνησή του συνέβαλε στο να γίνουν τα πρώτα βήματα για τη συγκρότηση των απαρχών του ελληνικού αστικού κράτους. Αναφέρθηκε αναλυτικά στις κοινωνικές δυνάμεις που έλαβαν μέρος στην Ελληνική Επανάσταση, εξετάζοντας τη στάση τους με βάση τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους και την επίδραση της παρέμβασης των μεγάλων δυνάμεων της εποχής στην εξέλιξη του απελευθερωτικού αγώνα. Για την πολιτική και τον ρόλο του Καποδίστρια υπογράμμισε ότι αφουγκράστηκε τη διαμόρφωση μιας «Νέας Ευρώπης», ενώ υποστήριζε μια συμβιβαστική μεταρρυθμιστική θέση για το πολιτικό πέρασμα από τη φεουδαρχία στον καπιταλισμό, που δεν αντιπροσώπευε το επαναστατικό πέρασμα στη αστική εξουσία. Αντίθετα «έδειξε πραγματικό μίσος όταν στις αστικές επαναστάσεις έπαιρνε μέρος και ο εξοπλισμένος λαϊκός παράγοντας, με έστω κάποιες αδιόρατες δικές του διεκδικήσεις», επεσήμανε η Αλέκα Παπαρήγα και πρόσθεσε πως για την Ελληνική Επανάσταση ο Καποδίστριας πίστευε ότι δεν ήταν ώριμη, γι' αυτό και δεν συμφωνούσε με το κάλεσμα της Φιλικής Εταιρείας, υποστηρίζοντας ότι απαιτούνταν να προηγηθεί η ανάπτυξη της παιδείας.

Συνεχίζοντας η Αλέκα Παπαρήγα ανέφερε ότι «ως κυβερνήτης με διπλωματική πείρα, ο Καποδίστριας επωμίστηκε πολύ διαφορετικά και σύνθετα καθήκοντα, προκειμένου να συσπειρώσει όλες τις κοινωνικές δυνάμεις που πήραν μέρος στην Επανάσταση, παρά τους μεταξύ τους ανταγωνισμούς», γι' αυτό και ενώ είχε διακηρύξει τη διανομή γης στους ακτήμονες και στους οπλαρχηγούς που θα έμεναν έξω από τον τακτικό στρατό, δεν υλοποίησε τις υποσχέσεις του, κάτω από την πίεση των γαιοκτημόνων, των προκρίτων και των δεσμεύσεων του ελληνικού κράτους στις ξένες δυνάμεις, με τη μετατροπή των εθνικών γαιών σε υποθήκη για τα δάνεια που είχαν συναφθεί.

Κλείνοντας τόνισε, ως απόδειξη ότι ο Καποδίστριας ανταποκρίθηκε στο κύριο καθήκον του να βάλει - με αδυναμίες, ελλείψεις και συμβιβασμούς - τις βάσεις του αστικού κράτους, την υλοποίηση, σε γενικές γραμμές, του προγράμματός του από την αντιβασιλεία του Οθωνα, ενώ για την κατηγορία πως ήταν πράκτορας των Ρώσων εκτίμησε ότι δεν προκύπτει από τα γεγονότα.

Στο πλαίσιο της παρουσίας της στο νησί η Αλέκα Παπαρήγα επισκέφτηκε και το Μουσείο Ι. Καποδίστρια, το μοναδικό αφιερωμένο στον πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδας, στο ιστορικό κτήμα της οικογένειας στη θέση Κουκουρίτσα, όπου εκτίθενται ιστορικά κειμήλια και έργα τέχνης συνδεδεμένα με την Ιστορία της Κέρκυρας, της Ευρώπης και της νεότερης Ελλάδας. Την Αλέκα Παπαρήγα ξενάγησε στον χώρο του Μουσείου η διευθύντρια - επιμελήτριά του, Ντάρια Κοσκόρου, ενώ της προσφέρθηκαν αναμνηστικό μετάλλιο του κυβερνήτη Καποδίστρια από τον Θανάση Μακρή, πρόεδρο του Μουσείου, και άλλα δώρα από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας, την Αναγνωστική Εταιρεία Κέρκυρας και την Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών, ιδρυτές - ιδιοκτήτες του Μουσείου.

Με μεγάλο ενδιαφέρον και συμμετοχή πλήθους κόσμου πραγματοποιήθηκε και στην Πάτρα η επίκαιρη εκδήλωση των εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής» για την Επανάσταση του 1821, μέσα από το εκδοτικό της, που παρουσίασε ο Κώστας Σκολαρίκος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ.

Εργαζόμενοι, φοιτητές και εκπαιδευτικοί έδωσαν το «παρών», ενώ αναπτύχθηκε πλούσια συζήτηση για τον ρόλο της αστικής τάξης τότε και σήμερα, τη σύγκρουση που συντελούνταν ανάμεσα στις νέες κοινωνικοοικονομικές σχέσεις τις οποίες εκπροσωπούσε η αστική τάξη, ως ανερχόμενη κοινωνική δύναμη προεπαναστατικά, και στις παλαιότερες φεουδαρχικές που αφορούσαν την πιο καθυστερημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, συνολικά για τη μάχη του παλιού με το καινούργιο σε κάθε εποχή. Απασχόλησαν επίσης ο ρόλος της Φιλικής Εταιρείας, των ξένων δυνάμεων, της Εκκλησίας αλλά και του οθωμανικού ιερατείου.

Ο Κ. Σκολαρίκος αναφέρθηκε αναλυτικά στις κοινωνικές και οικονομικές εξελίξεις που συντελέστηκαν τόσο πριν το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 (πανευρωπαϊκά αλλά και εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) όσο και μετά, καθώς και στον ρόλο των υπαρχουσών τάξεων.

Στάθηκε στις κοινωνικές δυνάμεις που δυσφορούσαν από την ύπαρξη του παλαιού καθεστώτος και είχαν συμφέροντα από την Οθωμανική Αυτοκρατορία (ανώτερη ιεραρχία της Εκκλησίας, Φαναριώτες, κοτζαμπάσηδες που δεν είχαν αστοποιηθεί, καθώς επίσης κοινωνικές ομάδες που συντρίβονταν αλλά δεν ταυτίζονταν πλήρως με την ανερχόμενη αστική τάξη), όπως και σε αυτές που είχαν συμφέρον από την Επανάσταση και την ανάπτυξη ενός αστικού κράτους (έμποροι, καραβοκύρηδες, αστοποιημένοι κοτζαμπάσηδες). Εξήγησε ότι συντελέστηκε σταδιακά και με συνεχή διαπάλη η αντικατάσταση της φεουδαρχίας, ως ξεπερασμένου πλέον κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου (ακόμα και πριν το 1821), από τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής και τις δυνάμεις που εκπροσωπούσαν το καθένα κοινωνικοοικονομικό σύστημα.

«Μιλάμε πρωτίστως για μια αστική επανάσταση που εντάσσεται στην αλυσίδα των αστικών επαναστάσεων της εποχής», τόνισε, προσθέτοντας πως «η ιδιομορφία σε σχέση με τη Γαλλική Επανάσταση είναι ότι έχουμε δυνάμεις οι οποίες αμφισβητούν μια φεουδαρχική εξουσία ενός άλλου γενετικο-φυλετικού πληθυσμού, δηλαδή των Οθωμανών. Κατά συνέπεια, η επανάσταση αυτή δεν μπορεί παρά να έχει και εθνικοαπελευθερωτικά χαρακτηριστικά».

Ειδικά για τον ρόλο της Φιλικής Εταιρείας σημείωσε πως ανεξάρτητα από τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, ήταν αυτή που ανέδειξε ότι η επανάσταση μπορεί να πετύχει στηριζόμενη αποκλειστικά στις δικές της δυνάμεις, εκφράζοντας ουσιαστικά το νέο που εκπροσωπούσε η ανερχόμενη αστική τάξη.

Αναλυτική ήταν η αναφορά του Κ. Σκολαρίκου στη σύνθετη διαδικασία που ακολούθησε την έναρξη της Επανάστασης του 1821. Στάθηκε στην έλλειψη κοινών στόχων στις δυνάμεις που συμμετείχαν, με αποτέλεσμα και τους εμφυλίους πολέμους της εποχής, στους οποίους τελικά επικράτησαν οι πιο προοδευτικές για την περίοδο αστικές δυνάμεις, έναντι όσων ταλαντεύονταν, ήταν προσδεδεμένοι στις παλαιότερες κοινωνικοοικονομικές σχέσεις, προσδοκούσαν διατήρηση των δικαιωμάτων τους στο νέο αστικό κράτος.

Αναδείχθηκε επίσης, μέσα από την παρουσίαση και συζήτηση, τι συνιστά πρόοδο για κάθε φάση της ιστορικής εξέλιξης: Σήμερα εκφράζεται με την αναγκαιότητα ξεπεράσματος του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και της αντιδραστικής αστικής τάξης, και αντικατάστασής της από τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό, που άνοιξαν οι επαναστάσεις του προηγούμενου αιώνα, ανεξάρτητα από το προσωρινό πισωγύρισμα της Ιστορίας, με την εργατική τάξη στην εξουσία.

Επισημάνθηκε τέλος ότι και ο σημερινός αρνητικός συσχετισμός δεν μπορεί να γίνεται αντιληπτός στατικά, αλλά δυναμικά και υλιστικά, στην κατεύθυνση επικράτησης κάθε φορά του νέου έναντι του παλιού.