Πρόωρες προεδρικές εκλογές το φθινόπωρο και πρόωρες βουλευτικές εκλογές το πρώτο εξάμηνο του 2023 ανήγγειλε χθες ο Πρόεδρος του Καζακστάν, Κ. Τοκάγεφ, καθώς και το να αυξηθεί η θητεία του Προέδρου σε 7 χρόνια χωρίς δυνατότητα ανανέωσης. Κανονικά οι επόμενες προεδρικές εκλογές θα πραγματοποιούνταν το 2024 και οι βουλευτικές το 2025, ενώ η προεδρική θητεία μέχρι τώρα διαρκούσε 5 χρόνια και μπορούσε να ανανεωθεί άλλες δύο φορές.

Ο Τοκάγεφ βρίσκεται στην εξουσία από το 2019, μετά την παραίτηση του επί δεκαετίες Προέδρου Ν. Ναζαρμπάγεφ. Μιλώντας στο κοινοβούλιο ανέφερε ότι οι εκλογές είναι απαραίτητες για «να ενισχυθεί η δομή του κράτους» και να προχωρήσουν «οι μεταρρυθμίσεις», ενώ έκανε λόγο για «πολιτική επανεκκίνηση» όλων των κρατικών οργάνων.

Μετά τις μεγάλες λαϊκές κινητοποιήσεις τον περασμένο Γενάρη και την άγρια καταστολή με τουλάχιστον 230 νεκρούς, ο Τοκάγεφ είχε υποσχεθεί μεταρρυθμίσεις «εκσυγχρονισμού» του αστικού κράτους, ενώ τον Ιούνη υιοθετήθηκαν σε δημοψήφισμα συνταγματικές μεταρρυθμίσεις. Παράλληλα ο Τοκάγεφ καθαίρεσε τον Ναζαρμπάγεφ, μέλη της οικογένειάς του και του πολιτικού κύκλου του από αξιώματα, στελεχικές θέσεις σε επιχειρήσεις κ.λπ.

Επίσης χθες, ανακοίνωσε αύξηση κατά 17% του κατώτατου μισθού (ο πληθωρισμός τον Ιούλη έφτασε στο 15%).

Το Καζακστάν, στενός σύμμαχος της Ρωσίας, μαζί με την οποία συμμετέχει σε οικονομικούς και στρατιωτικούς ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, παράλληλα τα τελευταία χρόνια εντείνει παζάρια με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Κίνα. Ιδιαίτερα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι επαφές του με τη Δύση έχουν πυκνώσει προκειμένου να παρακάμψει τις συνέπειες από τις αντιρωσικές κυρώσεις, αλλά και να επωφεληθεί απ' αυτές στην Ενέργεια και σε άλλους τομείς.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η ηγεσία του Καζακστάν αναζητεί εναλλακτικές διαδρομές για τις εξαγωγές πετρελαίου.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η κρατική εταιρεία πετρελαίου «Kazmunaigaz» (KMG) βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την κρατική εταιρεία SOCAR του Αζερμπαϊτζάν για να πουλιούνται 1,5 εκατ. τόνοι πετρελαίου ετησίως, μέσω αζέρικου αγωγού που καταλήγει στο λιμάνι Τζεϊχάν της Τουρκίας, στη Μεσόγειο. Από τον Σεπτέμβρη μέρος του πετρελαίου του Καζακστάν αναμένεται να διακινείται μέσω Αζερμπαϊτζάν.

Οι εξαγωγές πετρελαίου της χώρας αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 1% της παγκόσμιας προμήθειας (περίπου 1,4 εκατ. βαρέλια τη μέρα). Για 20 χρόνια αποστέλλονται μέσω του αγωγού CPC στο ρωσικό λιμάνι Νοβοροσίσκ της Μαύρης Θάλασσας.

Τον Ιούλη, ρωσικό δικαστήριο απείλησε να κλείσει τον CPC για 30 μέρες, επικαλούμενο περιβαλλοντικά ζητήματα, και μάλιστα μόλις δυο μέρες αφότου ο Τοκάγεφ δήλωσε στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σ. Μισέλ, ότι το Καζακστάν είναι έτοιμο να στείλει περισσότερο πετρέλαιο στην ΕΕ, σε μια περίοδο που εντείνεται η προσπάθεια της ΕΕ να απεξαρτηθεί από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Το Καζακστάν προμηθεύει ετησίως με 67 εκατ. τόνους πετρελαίου την Ευρώπη μέσω Ρωσίας.

Τον περασμένο μήνα το Καζακστάν ονόμασε τις εξαγωγές πετρελαίου του μέσω ρωσικών θαλάσσιων λιμανιών «Export Blend Crude Oil» (KEBCO), για να το διαχωρίσει από το ρωσικό πετρέλαιο, ώστε να αποφευχθούν κίνδυνοι κυρώσεων και προβλήματα στην αγοραπωλησία.

Σημειώνεται επίσης ότι άλλοι 3,5 εκατ. τόνοι πετρελαίου του Καζακστάν ετησίως θα μπορούσαν να αρχίσουν να ρέουν το 2023, μέσω ενός άλλου αζέρικου αγωγού, προς το λιμάνι Supsa της Γεωργίας στη Μαύρη Θάλασσα.