Η άτιμη δολοφονία του εργάτη Θωμόπουλου από τους φασίστες της ΕΕΕ κατά την κάθοδό τους στην Αθήνα, προκάλεσε το γενικό αναβρασμό και την αγανάχτηση των εργατών. Οι ταξικές εργατικές οργανώσεις διαμαρτύρονται για το έγκλημα των συμμοριών που εξόπλισε η κυβέρνηση για να πνίξει τον αγώνα των εργαζομένων και ειδικά την προεκλογική πάλη του Ενιαίου Μετώπου (σημ. «Ενιαίο Μέτωπο Εργαζομένων - Αγροτών, εκλογικό σχήμα του ΚΚΕ). Αμεσο κι επιτακτικό καθήκο των εργαζομένων είνε να αντιτάξουν στις φασιστικές ορδές τις δικές τους οργανώσεις αντιφασιστικής δράσης, να εντείνουν τον προεκλογικό αγώνα του Ενιαίου Μετώπου.

Ολες οι εργατικές οργανώσεις της Αθήνας ζήτησαν άδεια για να κάνουν πολιτικό μνημόσυνο την ερχόμενη Κυριακή για το δολοφονημένο εργάτη Θωμόπουλο.

Ο αστυνομικός διευθυντής είπε ότι θ' απαντήσει αύριο. Ετόνισε όμως χαρακτηριστικά στην επιτροπή «δεν ξαίρετε ότι η κυβέρνηση δε δίνει άδεια για τέτοια μνημόσυνα;».

Η αντιπροσωπεία των οργανώσεων δήλωσε τότε πως οι εργάτες είνε αποφασισμένοι να πραγματοποιήσουν το μνημόσυνο όπως επραγματοποίησαν και άλλοτε παρόμοια μνημόσυνα και παρά την απαγόρευση της αστυνομίας.

Οι εργάτες του γκαζιού, αγαναχτισμένοι για τις δολοφονίες που διέπραξαν οι φασιστικές συμμορίες, που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση και τους διάφορους καρχαρίες, πραγματοποίησαν συγκέντρωση στο εργοστάσιο και ενέκριναν ψήφισμα διαμαρτυρίας (...)

Η Εργατική Βοήθεια της Αθήνας διαμαρτύρεται με τον πιο έντονο τρόπο για το σκοτωμό του σ. Θωμόπουλου και τον τραυματισμό των άλλων αντιφασιστών εργατών από τους φασίστες των ΕΕΕ και την αστυνομία. Για τις δολοφονικές αυτές επιθέσεις φέρνει ακέραια την ευθύνη η αντιλαϊκή κυβέρνηση του Τσαλδάρη που ώπλισε για το σκοπό αυτό τις φασιστικές συμμορίες (...)

Τη Δευτέρα το απόγευμα μερικοί φασίστες περνούσαν απ' την οδόν Δώρου. Μια ομάδα εργατών ξέσπασε σε αποδοκιμασίες εναντίον τους φωνάζοντας «αέρα! Αέρα!».

Το παραπάνω ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη», γραμμένο 90 χρόνια πριν, διαφωτίζει και αποκαλύπτει τους ισχυρούς δεσμούς των διαφόρων ακροδεξιών - φασιστικών μορφωμάτων και συμμοριών με το κεφάλαιο (τους «διάφορους καρχαρίες», όπως χαρακτηριστικά έγραφε τότε η εφημερίδα) και το αστικό κράτος.

Στην Ελλάδα την περίοδο του Μεσοπολέμου έδρασαν δίπλα και σε συνεργασία με τις «επίσημες» κατασταλτικές δυνάμεις του αστικού κράτους μια σειρά οργανώσεων, με σημαντικότερη απ' αυτές την «Εθνική Ενωσις Ελλάς» (ΕΕΕ), η οποία εμφανίστηκε στη Θεσσαλονίκη το 1927 με πρόεδρο τον έμπορο Γ. Κοσμίδη.

Βασικός καταστατικός σκοπός της ήταν «η καταπολέμησις των ξένων προπαγανδών και ιδιαιτέρως της κομμουνιστικής προπαγάνδας». Τα μέλη της ήταν «οργανωμένα στρατιωτικά, είχαν φανατισμό και πειθαρχία», «πίστευαν στην ανωτερότητα και την καθαρότητα της ελληνικής φυλής», ενώ εμφανίζονταν με «χαλύβδινα κράνη και κρατούσαν γκλομπ».

Στα τέλη του Ιούνη 1931, η ΕΕΕ οργάνωσε μια σειρά από επιθέσεις σε εβραϊκές συνοικίες της Θεσσαλονίκης, καίγοντας σπίτια, καταστήματα, συναγωγές και σχολεία. Κατά τις επιθέσεις αυτές δολοφονήθηκαν ένας Εβραίος μικροπωλητής (ο Λεόν Βιντάλ) και ένας χριστιανός φούρναρης, που στάθηκε απέναντι στους φασίστες (ο Λεωνίδας Παππάς). Οι εμπρηστές - δολοφόνοι του Κάμπελ παραπέμφθηκαν στην αστική «Δικαιοσύνη», αλλά αθωώθηκαν όλοι.

Η φασιστική οργάνωση στηρίχθηκε πολύμορφα και αδρά απ' την αστική τάξη και το κράτος της. Στις 8.2.1932, ο Αναστάσιος Νταλίπης, στέλεχος της ΕΕΕ (και βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος το 1932 - 1936) σε επιστολή του προς τον Φίλιππο Δραγούμη (πολιτευτή του Λαϊκού Κόμματος και υπουργό στην κυβέρνηση Π. Τσαλδάρη το 1932 - 1934) ανέφερε ως χρηματοδότες της οργάνωσης τον δήμο Θεσσαλονίκης (που τότε έλεγχε το Κόμμα των Φιλελευθέρων), το υπουργείο Πρόνοιας και την Εθνική και Εκδοτική Τράπεζα.

Επίσης, ο Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Ανώνυμων Εταιρειών, σε εγκύκλιό του (1933) εκθείαζε το έργο της ΕΕΕ και σημείωνε ότι η «θερμή ενίσχυσις» της οργάνωσης απ' τα μέλη του Συνδέσμου ήταν «επιβεβλημένη», καθώς ενισχυόμενη η φασιστική συμμορία θα αποτελούσε «το ισχυρότερον και αποτελεσματικότερον αντίρροπον κατά πάσης κομμουνιστικής προπαγάνδας εις την πατρίδαν μας...».

Με αυτούς τους χορηγούς οργανώθηκε και η κάθοδος της ΕΕΕ στην Αθήνα, τον Ιούνη του 1933. Εγραφε τότε, χαρακτηριστικά, ο «Ριζοσπάστης»:

«(...) Αφθονο χρήμα σπαταλήθηκε από τους καπνεμπόρους και μεγαλοτραπεζίτες, βγαλμένο από το αίμα του εργαζόμενου λαού, για τη συστηματική οργάνωση και την επιτυχία της φασιστικής αυτής πρόκλησης. 100.000 δραχμές χορηγήθηκαν κατ' εντολή των υπουργών Σαγιά και Ράλλη... Οπλα και εξοπλισμοί, 30 βαγόνια διατέθηκαν δωρεάν στα φασιστικά καθάρματα από το Γενικό Επιτελείο και την κυβέρνηση... Δεν υπάρχει παρά μία και μόνη δύναμη που μπορεί να μεταβάλει σε συντρίμμια τα δολοφονικά καθάρματα, τους συμμορίτες των ΕΕΕ: Η δύναμη της προλεταριακής γροθιάς...».

Οι εργαζόμενοι της Αθήνας, βέβαια, ούτε φοβήθηκαν ούτε το έριξαν στο μοιρολόι ούτε έκατσαν με σταυρωμένα χέρια:

«Οι εργάτες της Αθήνας και του Πειραιά - έγραφε το πρωτοσέλιδο του "Ριζοσπάστη" - με αποδοκιμασίες και αντιφασιστικές διαδηλώσεις υποδέχτηκαν χτες τις φασιστικές συμμορίες της ΕΕΕ».

Η εφημερίδα, την ίδια μέρα (26.6.1933), έγραφε ακόμα:

«Οι προλετάριοι της Αθήνας και όλης της χώρας έδωσαν χτες ένα πρώτης τάξεως μάθημα, κατάφεραν ένα γερό μπάτσο ενάντια στους δολοφόνους της εργατιάς, τους συμμορίτες της ΕΕΕ και τον προστάτη, ενισχυτή και οργανωτή τους, την κυβέρνηση των γκάγκστερ και των δολοφόνων, την κυβέρνηση των Κονδύλη - Τσαλδάρη.

Ολα τα μέσα μπήκαν σε εφαρμογή για την επιτυχία του "προσκυνήματος" της ΕΕΕ. Ξοδεύτηκαν χιλιάρικα. Εξαγοράστηκαν συνειδήσεις. Ερρευσε χρήμα άφθονο από το Δήμο Θεσσαλονίκης και την κυβέρνηση του Τσαλδάρη. Ξεχάστηκαν ακόμα και αυτές οι αντιθέσεις μεταξύ του Βενιζέλου και του Τσαλδάρη, για να χτυπηθεί ο κοινός εχθρός: Η εργατική τάξη και η φτωχολογιά».

Οι συγκρούσεις και οι διαδηλώσεις κράτησαν μέχρι αργά το βράδυ. Μόνο στο κέντρο, Αστυνομία και Τριεψελίτες έριξαν πάνω από 100 πυροβολισμούς, με αποτέλεσμα τον θάνατο του εργάτη Π. Θωμόπουλου και τον τραυματισμό πολλών άλλων. Την επόμενη μέρα οι Τριεψελίτες αναχώρησαν άρον άρον, με τους εργάτες να τους καταδιώκουν μέχρι και τον σταθμό Λαρίσης.

Στο μεταξύ, όμως, υπουργοί και βουλευτές των αστικών κομμάτων είχαν παραστεί στην «τελετή» της φασιστικής οργάνωσης. Μεταξύ αυτών ο Στ. Γονατάς (πρόεδρος της Γερουσίας), ο Ι. Ράλλης (υπ. Εσωτερικών), ο Σπ. Ταλιαδούρος (υπ. Δικαιοσύνης). Επίσης, ο Μητροπολίτης Βέροιας «ευλόγησε» τους Αλκιμους (τη νεολαία της ΕΕΕ).

Η ΕΕΕ, στα 1935 - 1936, έχασε την οικονομική στήριξη που απολάμβανε ως τότε από διάφορα τμήματα του κεφαλαίου και ουσιαστικά αυτοδιαλύθηκε, όμως πολλά στελέχη της ενσωματώθηκαν, κατόπιν, στο δικτατορικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά.

Ολα τα προηγούμενα αποδεικνύουν ότι οι ακροδεξιές - φασιστικές οργανώσεις είναι γνήσια παιδιά και παράλληλα «χρυσή εφεδρεία» του συστήματος, που τις αξιοποιεί ενάντια στο εργατικό - λαϊκό κίνημα και άλλοτε τις μαζεύει και άλλοτε τις αμολάει.

Οπως δείχνει η Ιστορία, αλλά και η σημερινή πείρα και δράση, μόνο ο λαός με την οργανωμένη δράση του μπορεί να τους τσακίσει και να τους στείλει στις τρύπες τους, παλεύοντας για σύγχρονα δικαιώματα και ενάντια στο ίδιο το σύστημα που τους γεννάει και τους θρέφει. Σε αυτόν τον αγώνα πρωτοστατεί διαχρονικά το ΚΚΕ, που είναι ο πραγματικός αντίπαλος της ακροδεξιάς και του φασισμού, γιατί είναι ο πραγματικός ταξικός εχθρός της ίδιας της καπιταλιστικής εξουσίας.

Για περισσότερα

«Ριζοσπάστης», 24 - 25.10.2020

Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918 - 1939, τόμ. Α2, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 372 - 373.