Copyright 2023 The Associated

Η έκθεση, αφού καταγράφει τις οικονομικές εξελίξεις και διάφορα «ορόσημα», όπως την επιστροφή σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας από τον δείκτη DBRS, τις «αποδόσεις» της φοροληστείας στα έσοδα και την υποχώρηση του πληθωρισμού, εκτιμώντας πως δεν κινδυνεύει ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος (0,7%) για φέτος, σημειώνει πως «παρ' όλα αυτά, οι οικονομικές εξελίξεις χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις καταστροφικές επιπτώσεις των καλοκαιρινών πυρκαγιών και των ακραίων βροχοπτώσεων στην Θεσσαλία που ανέδειξαν αδυναμίες του κρατικού μηχανισμού να ανταπεξέλθει σε σοβαρές προκλήσεις. Στην τελική αποτίμηση των επιπτώσεων για την οικονομία, πέρα από τις αποζημιώσεις και τα μέτρα στήριξης για τις πληγείσες περιοχές που περιλαμβάνονται στον συμπληρωματικό προϋπολογισμό, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το ευρύτερο κόστος σε όρους καταστροφής παραγωγικών συντελεστών, το οποίο σε συνδυασμό με το ενδεχόμενο εγκατάλειψης ορισμένων περιοχών θα προκαλέσει μακροχρόνιες απώλειες παραγωγικής δυναμικότητας», κάνοντας προετοιμασία εδάφους για πλήρη εγκατάλειψη και ξερίζωμα χιλιάδων αγροτών από τη Θεσσαλία, τον Εβρο και αλλού.

Αλλωστε, τονίζει πως «από δημοσιονομική άποψη, οι δύο κρίσιμες προϋποθέσεις ώστε να μην υπονομευτεί η δημοσιονομική σταθερότητα είναι αφενός η μέγιστη δυνατή κάλυψη της ανοικοδόμησης από ευρωπαϊκούς πόρους και αφετέρου η χρονική κατανομή των αποζημιώσεων ώστε να μη συγκεντρωθούν εξολοκλήρου σε ένα μόνο έτος. Διαφορετικά, θα πρέπει να αναζητηθούν πρόσθετες πηγές εσόδων, τακτικές ή έκτακτες, ώστε να καλυφθεί το σχετικό κόστος χωρίς απόκλιση από τον δημοσιονομικό στόχο και επιβάρυνση του δημόσιου χρέους».

Στο μεταξύ, το Γραφείο Προϋπολογισμού επισημαίνει την ανάγκη της «ενίσχυσης του ρόλου του κράτους» στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, με το αστικό κράτος να αναλαμβάνει και πάλι με τη μεζούρα του «κόστους - οφέλους» τη δημιουργία υποδομών και την ασφαλιστική κάλυψη εκεί όπου το κεφάλαιο δεν βρίσκει ικανοποιητικά κέρδη, αφού, όπως σημειώνεται, «είναι αμφίβολο πώς ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, παρά τον σημαντικά θετικό τους ρόλο στην κάλυψη και αντιμετώπιση κινδύνων, θα μπορούσαν να καλύψουν στο σύνολό τους καταστροφές τέτοιας κλίμακας», ενώ «ο ρόλος του κράτους δεν εξαντλείται στις αποζημιώσεις και την αποκατάσταση των δημόσιων υποδομών αλλά αφορά τον ευρύτερο προγραμματισμό και, τελικά, τη χρηματοδότηση ενός προτύπου ανάπτυξης που θα είναι πιο ανθεκτικό στις φυσικές καταστροφές».

Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, το Γραφείο καταγράφει και το παζάρι της κυβέρνησης στην ΕΕ, ώστε οι δαπάνες αυτές να εξαιρούνται από τον δημοσιονομικό κορσέ του νέου Συμφώνου Σταθερότητας, αφού όπως λέγεται «είναι απαραίτητο να ληφθεί πρόνοια ώστε το νέο ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο να προβλέπει ειδική μεταχείριση για τις δημόσιες επενδύσεις, αλλά και συνολικά τις δαπάνες για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και του κόστους μετάβασης εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Τέλος, δεδομένου ότι η περιοχή της Μεσογείου βρίσκεται στο επίκεντρο της κλιματικής κρίσης, απαιτούνται πρόσθετοι κοινοί ευρωπαϊκοί πόροι για τη χρηματοδότηση των αναγκαίων δαπανών στις περιοχές που επηρεάζονται περισσότερο», «ανησυχίες» που φυσικά δεν συμμερίζονται τα άλλα αστικά κράτη.

Κατά τ' άλλα η έκθεση καταγράφει τα σύννεφα που μαζεύονται στη διεθνή καπιταλιστική οικονομία, καταγράφοντας ως πιο εμφανείς κινδύνους «τον επίμονο πληθωρισμό και την αναθεώρηση των πληθωριστικών προσδοκιών προς τα πάνω», «τον βαθύτερο γεωπολιτικό κατακερματισμό», όπως και την «ολοένα και βιαιότερη εμφάνιση φυσικών καταστροφών που προκαλεί η κλιματική αλλαγή εντείνοντας τις μεταναστευτικές ροές και την πολιτική αστάθεια». Ενώ ακόμα και στο «θετικό σενάριο», καταγράφει ως παράγοντες που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ένα τέτοιο σενάριο την «ενδεχόμενη αύξηση της εγχώριας ζήτησης» ως αποτέλεσμα του «αποθέματος» νοικοκυριών απ' την περίοδο της πανδημίας, ενδεχόμενο που, όπως σημειώνει, «θα ενίσχυε τις πληθωριστικές πιέσεις και θα καθιστούσε αναγκαία μια αυστηρότερη νομισματική πολιτική» τροφοδοτώντας παραπέρα τον φαύλο κύκλο.

Στο μεταξύ, κι ενώ τη Δευτέρα αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή το προσχέδιο προϋπολογισμού, με την κυβέρνηση να «πανηγυρίζει» για την «ανθεκτικότητα» της οικονομίας, ενδιαφέρον έχουν και μια σειρά από άλλα στοιχεία που καταγράφει η έκθεση:

• Το 0,2% των οφειλετών χρωστάει το 77,7% του συνολικού ληξιπρόθεσμου χρέους, με τις κυβερνήσεις διαχρονικά να θεωρούν «μη εισπράξιμα» τα «φέσια» των επιχειρηματικών ομίλων, που στο τέλος Ιούλη έφτασαν στα 56,1 δισ. ευρώ. Αντίθετα το κυνηγητό συνεχίζεται ακάθεκτο για τα πάνω από 3,6 εκατομμύρια «οφειλέτες» που χρωστάνε ποσά έως 10 χιλιάδες ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό πως τα ληξιπρόθεσμα χρέη άνω του 1 εκατ. ευρώ και έως 100 εκατ. ευρώ καταγράφουν αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 799,4 εκατ. ευρώ, ενώ οι οφειλές άνω των 100 εκατ. ευρώ παρουσιάζουν μείωση κατά 9,3 δισ. ευρώ, η οποία πηγάζει από τη διαγραφή οφειλών της ΟΣΕ ΑΕ ύψους 10,4 δισ.! Αξίζει στο μεταξύ να σημειωθεί πως η διαγραφή των χρεών («που προέρχονται από καταπτώσεις δανείων εγγυημένων από το Ελληνικό Δημόσιο»), έγινε την ίδια ακριβώς περίοδο που όλη η Ελλάδα συγκλονιζόταν από τις μεγάλες διαδηλώσεις για το προδιαγεγραμμένο έγκλημα στα Τέμπη, στον βωμό του κέρδους.
• Τα λεγόμενα «κόκκινα» δάνεια στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών μειώθηκαν στο τέλος Ιουνίου σε 12,7 δισ. ευρώ, κατά 2,2 δισ. ευρώ συγκριτικά με το τέλος Ιουνίου 2022 και μειωμένα κατά 0,3 δισ. ευρώ συγκριτικά με το τέλος Μαρτίου 2023. Συνολικά στα διάφορα «κοράκια» ως το δεύτερο τρίμηνο του χρόνου είχαν περάσει δάνεια ονομαστικής αξίας 71,2 δισ. αυξημένη κατά περίπου 670 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2023 (η ονομαστική αξία των υπό διαχείριση επιχειρηματικών δανείων αυξήθηκε κατά 403 εκατ. ευρώ, των στεγαστικών δανείων κατά 208 εκατ. ευρώ και των καταναλωτικών δανείων κατά 47 εκατ. ευρώ). Οπως σημειώνει η έκθεση, «αυτή η διαδικασία απαλλάσσει τις τράπεζες από τα προβληματικά στοιχεία του ενεργητικού τους, όχι όμως και τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά που εξακολουθούν να οφείλουν αυτά τα ποσά», με τη «θηλιά» των πλειστηριασμών και των εκβιασμών να σφίγγει όλο και περισσότερο.
• Το ποσοστό του πληθυσμού της Ελλάδας που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού το 2022 (με βάση τα εισοδήματα του 2021) ήταν 26,3%, πάνω από 2,7 εκατομμύρια! Κι αυτό με βάση τη «μεζούρα» της ΕΕ, που ως «κατώφλι φτώχειας» ορίζει το νοικοκυριό με δύο παιδιά που «ζει» με εισόδημα λιγότερο από 1.000 ευρώ τον μήνα!

Στο μεταξύ, αποκαλυπτικά της νέας επίθεσης σε επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους που βρίσκεται στα σκαριά, είναι και τα όσα έλεγε μιλώντας στην τηλεόραση της «Ναυτεμπορικής» ο υφυπουργός Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης.

Ερωτώμενος για το αν η κυβέρνηση εξετάζει και αύξηση των φορολογικών συντελεστών ο Χ. Θεοχάρης είπε ότι «δεν μπορούμε αυτή τη στιγμή να αποκλείσουμε τίποτα. Είμαστε σε στάδιο προαξιολόγησης σεναρίων, τα οποία εξετάζουμε δημοσιονομικά (...) να έχουμε αίσθηση τι μπορεί να λειτουργήσει και τι όχι. Σε δεύτερο στάδιο θα πάμε στις πιο πολιτικές επιλογές και παρεμβάσεις, ώστε να μπορούμε να μιλήσουμε ξεκάθαρα», προσθέτοντας πως η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να αναλάβει το πολιτικό κόστος και πως «ανεξαρτήτως συντελεστών, η συνολική φορολογική επιβάρυνση των ατομικών επιχειρήσεων πρέπει να ανέβει».

Σημειωτέον πως την ίδια ώρα μια σειρά από δημοσιεύματα κάνουν λόγο και για αποκλεισμό αυτοαπασχολούμενων και επαγγελματιών από μια σειρά από κοινωνικά επιδόματα όπως π.χ. στεγαστικά, θέρμανσης, φοιτητικών αλλά και έκτακτων ενισχύσεων όπως τα διάφορα pass.

Στο μεταξύ, μετά τη «μουρμούρα» που προκάλεσαν οι δηλώσεις του υφυπουργού Οικονομικών, τις εντυπώσεις έσπευσαν να διασκεδάσουν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος και άλλα κυβερνητικά στελέχη που «απέκλειαν» κάθε τέτοιο ενδεχόμενο για αύξηση των φορολογικών συντελεστών, ενώ κι ο ίδιος με δηλώσεις του έλεγε πως η κυβέρνηση δεν σκοπεύει να «αιφνιδιάσει».