Τα αντικρουόμενα συμφέροντα μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα έχουν βγει στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ευρωπαίων για την ιμπεριαλιστική σύγκρουση με τη Ρωσία στην Ουκρανία, για τη μοιρασιά της λείας και την «επόμενη μέρα» των ανταγωνισμών στην Ανατολική Ευρώπη και ευρύτερα.

Το σχέδιο της Ουάσιγκτον για έναν συμβιβασμό με τη Μόσχα - σε κάθε περίπτωση προσωρινό και αβέβαιο, ενώ όλα τα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα εντείνουν την πολεμική προπαρασκευή - οξύνει τις αντιθέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και «συμμάχων» τους όπως η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, καθώς και τις ρωγμές μέσα στην ΕΕ.

Στο Λονδίνο, στον υποβαθμισμένο δεύτερο γύρο συνομιλιών Ευρώπης - ΗΠΑ μετά το Παρίσι, Ευρωπαίοι και Ουκρανοί εμφανίστηκαν ως μία πλευρά και παρουσίασαν τους δικούς τους όρους, που έρχονται σε αντιπαράθεση με αυτούς των ΗΠΑ. Οι διαφορές εκτείνονται από το ζήτημα των εδαφών και των «εγγυήσεων ασφαλείας» μέχρι τις κυρώσεις και το μέγεθος του ουκρανικού στρατού, σύμφωνα με τα πλήρη κείμενα των προτάσεων που είδε το «Reuters» και με άλλες «διαρροές», σε «Washington Post», «Bloomberg» κ.α.

Το πρώτο κείμενο αντικατοπτρίζει τις προτάσεις που κοινοποίησε ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, σε Ευρωπαίους αξιωματούχους στο Παρίσι, και οι οποίες ακολούθως διαβιβάστηκαν στους Ουκρανούς, ενώ ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μ. Ρούμπιο είχε επαφές και με τον Εμ. Μακρόν. Το δεύτερο κείμενο προέκυψε μια βδομάδα αργότερα, από συνομιλίες μεταξύ Ουκρανών και Ευρωπαίων χαμηλόβαθμων αξιωματούχων στο Λονδίνο, και έχει δοθεί στην αμερικανική πλευρά.

Σύμφωνα με την πρόταση των ΗΠΑ:

Θα αναγνωριστεί de jure από τις ΗΠΑ ο ρωσικός έλεγχος στη χερσόνησο της Κριμαίας, την οποία προσάρτησε η Ρωσία το 2014, ενώ προβλέπεται de facto αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου στο Λουγκάνσκ και στα εδάφη που έχουν καταληφθεί σε Ντονέτσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια.

«Η Κριμαία θα παραμείνει στη Ρωσία», επέμεινε την Παρασκευή ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ.

Η Ουκρανία ανακτά τα εδάφη στην περιφέρεια Χάρκοβο. Επίσης «ανακτά τον έλεγχο» του πυρηνικού σταθμού στη Ζαπορίζια, τον οποίο όμως θα διαχειρίζονται οι ΗΠΑ, με την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια να διανέμεται και στην Ουκρανία και στη Ρωσία. Επιπλέον, το Κίεβο ανακτά τον έλεγχο του φράγματος Kakhovka.

Η Ουκρανία θα έχει «ανεμπόδιστη διέλευση στον ποταμό Δνείπερο και τον έλεγχο της αμμολωρίδας Kinburn Spit».

Αντίθετα, το ευρωπαϊκό και ουκρανικό έγγραφο αναβάλλει τη συζήτηση για τα εδάφη μέχρι να ολοκληρωθεί η εκεχειρία, χωρίς να αναφέρεται η αναγνώριση του ρωσικού ελέγχου επί οποιουδήποτε ουκρανικού εδάφους. Μετά τη γενική κατάπαυση πυρός «και οι δύο πλευρές ξεκινούν αμέσως διαπραγματεύσεις για την τεχνική εφαρμογή, με τη συμμετοχή των ΗΠΑ και των ευρωπαϊκών χωρών». Παράλληλα «προετοιμάζονται η ατζέντα και οι λεπτομέρειες για μια πλήρη ειρηνευτική συμφωνία».

Οσον αφορά τη στρατιωτικοποίηση της Ουκρανίας, το έγγραφο των ΗΠΑ αναφέρει ότι η Ουκρανία θα έχει μια «ισχυρή εγγύηση ασφαλείας», ενώ «οι εγγυήτριες χώρες θα είναι μια ad hoc ομάδα ευρωπαϊκών κρατών και πρόθυμων μη ευρωπαϊκών κρατών». Δεν δίνει περισσότερες λεπτομέρειες, ενώ αναφέρει ότι το Κίεβο δεν θα επιδιώξει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Και τα δύο έγγραφα αναγνωρίζουν ότι η Ουκρανία «μπορεί να επιδιώκει ένταξη στην ΕΕ».

Η ευρωπαϊκή πρόταση κάνει λόγο για «ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας, μεταξύ άλλων και από τις ΗΠΑ (συμφωνία όπως το άρθρο 5)» για την κοινή Αμυνα, «όσο δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των Συμμάχων για την ένταξη στο ΝΑΤΟ».

Οι Ευρωπαίοι δεν δέχονται «κανέναν περιορισμό στις ουκρανικές αμυντικές δυνάμεις», αλλά ούτε και «στην παρουσία, στα όπλα και στις επιχειρήσεις φιλικών ξένων δυνάμεων στο έδαφος της Ουκρανίας». Για τις «εγγυήτριες χώρες» αναφέρεται ό,τι και στο αμερικανικό έγγραφο.

Στο έγγραφο των ΗΠΑ - σύμφωνα με το «Reuters» - δεν γίνεται αναφορά στο μέγεθος ή στον εξοπλισμό των ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, όμως σύμφωνα με το «Bloomberg» οι ΗΠΑ θα απαιτήσουν από τη Ρωσία να αποδεχτεί να έχει η Ουκρανία έναν επαρκώς εξοπλισμένο και επανδρωμένο δικό της στρατό, καθώς και «αμυντική» βιομηχανία.

Σύμφωνα με μια σειρά ΜΜΕ, το θέμα βρέθηκε την Παρασκευή στην ατζέντα της συνάντησης του ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ Γουίτκοφ με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλ. Πούτιν στη Μόσχα. Η Ρωσία επιμένει στην «αποστρατιωτικοποίηση» της Ουκρανίας, δηλαδή ο ουκρανικός στρατός να έχει ένα μίνιμουμ προσωπικό και στοιχειώδη εξοπλισμό.

Οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις επιδιώκουν τον μετασχηματισμό και εκσυγχρονισμό του ουκρανικού στρατού κατά τα ΝΑΤΟικά πρότυπα, καθώς επίσης να επενδύσουν σε παραγωγή όπλων εκεί.

Οι αμερικανικές προτάσεις αναφέρουν επίσης ότι οι αντιρωσικές κυρώσεις που ισχύουν από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 θα αρθούν, ως μέρος της υπό συζήτηση συμφωνίας.

Οι Ευρωπαίοι επιμένουν σε «σταδιακή χαλάρωση των κυρώσεων μετά την επίτευξη μιας βιώσιμης ειρήνης», ενώ «μπορούν να επανέλθουν αν η Ρωσία παραβιάσει τους όρους της ειρηνευτικής συμφωνίας».

Το ευρωπαϊκό και ουκρανικό έγγραφο προτείνει επιπλέον η Ουκρανία να ανασυγκροτηθεί πλήρως, και να λάβει οικονομική αποζημίωση για τον πόλεμο και από τα «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια. Το έγγραφο των ΗΠΑ δεν αναφέρει την πηγή των χρημάτων.

Το τι θα γίνει με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, αν τις άρει η Ουάσιγκτον, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ρήξεις και εντός της ΕΕ.

Οποιαδήποτε κίνηση των ΗΠΑ να αναγνωρίσουν την Κριμαία ως ρωσική ή να απαιτήσουν από τις ευρωπαϊκές χώρες να χαλαρώσουν τις κυρώσεις «θα σκότωνε την ενότητα της ΕΕ», τονίζει αξιωματούχος της ΕΕ.

Η δε Μόσχα δεν φαίνεται μέχρι στιγμής διατεθειμένη να συναινέσει σε παρουσία «δυτικών» στρατιωτικών δυνάμεων στην Ουκρανία.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμ. Πεσκόφ επέμεινε την Πέμπτη ότι η ιδέα του «συνασπισμού προθύμων» είναι απαράδεκτη για τη Ρωσία, και ότι αποτελεί κρίσιμη απειλή «για ολόκληρη την ευρωπαϊκή και παγκόσμια ασφάλεια».

Αλλά και ο Σ. Σοϊγκού, μέλος του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, «προειδοποίησε» ότι η ανάπτυξη «δυτικών ειρηνευτικών στρατευμάτων» από τη «συμμαχία των προθύμων» στις «ιστορικές περιοχές της Ρωσίας» θα μπορούσε να οδηγήσει σε Γ' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στα εδαφικά, ο Πεσκόφ κάλεσε την Ουκρανία να αποσύρει τα στρατεύματά της από τις τέσσερις περιοχές (Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα, Ζαπορίζια) «που κατοχυρώνονται στο ρωσικό Σύνταγμα ως αναπόσπαστο μέρος του». Μάλιστα, ισχυρίστηκε ότι «ορισμένα εδάφη αυτών των περιοχών εξακολουθούν να είναι κατεχόμενα από το καθεστώς του Κιέβου».