Μεγάλη απόκλιση από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που εξάγγειλε η κυβέρνηση στις 28.6.200, είχε ο απολογισμός του Οργανισμού κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), που παρουσιάστηκε χτες σε συνέντευξη Τύπου. Ετσι δημιουργήθηκαν μόλις έξι κέντρα πρόληψης, ενώ το 2001 είχε ανακοινωθεί η λειτουργία άλλων 27 κέντρων, για να φτάσουν στα 83 στο τέλος του 2002. Σήμερα, δηλαδή, λειτουργούν μόνο 62 Κέντρα Πρόληψης.

Απ' την άλλη μεριά - παρά τις διαβεβαιώσεις της Αννας Κοκκέβη, προέδρου του ΟΚΑΝΑ, περί πλουραλισμού των προγραμμάτων θεραπείας - φάνηκε η προτίμηση προς την πολιτική της υποκατάστασης. Ο υπουργός Υγείας Κ. Στεφανής προσπάθησε να υποβαθμίσει τις κοινωνικές αιτίες της τοξικοεξάρτησης, χαρακτηρίζοντας ευχολογική ρητορική τις απόψεις εκείνες που υποστηρίζουν την εξάλειψη των αιτιών με την οικοδόμηση μιας νέας κοινωνίας. Το εξαρτημένο άτομο είναι άρρωστο, είπε ο υπουργός, προσθέτοντας ότι δεν πρέπει να γίνεται γενίκευση, καθώς όλα τα άτομα δε χρειάζονται ένα είδος βοήθειας.

Πάντως, τα ίδια τα στοιχεία του ΟΚΑΝΑ διαψεύδουν τις απόψεις του υπουργού, καθώς καταδεικνύουν τις κοινωνικές αιτίες. Ετσι λοιπόν, το 2001 στα προγράμματα της υποκατάστασης περίπου το 63% ήταν άνεργοι ή είχαν περιστασιακή απασχόληση και μόνο το 37% των θεραπευόμενων είχαν σταθερή απασχόληση.

Η Αννα Κοκκέβη, απαντώντας σε σχετική Ερώτηση, είπε ότι δεν επιτρέπεται η παράλληλη χρήση στα προγράμματα υποκατάστασης. Οταν - πρόσθεσε - κάποιος υποτροπιάσει δεν αποβάλλεται και το προσωπικό πρέπει να αντιμετωπίσει πιο ευέλικτα τη νέα κατάσταση.

Η πρακτική αυτή επικράτησε μετά τον περασμένο Ιούνη που σημειώθηκαν και τα επεισόδια με τους πυροβολισμούς από εξαρτημένο στο πρόγραμμα των υποκατάστατων έξω απ' το σπίτι του πρωθυπουργού. Τα προγράμματα υποκατάστασης στην πιλοτική μορφή είχαν ως τελικό στόχο την απεξάρτηση. «Σήμερα τα προγράμματα υποκατάστασης έχουν κάπως περιορίσει τις φιλοδοξίες τους. Αλλά κι αυτή η απεξάρτηση δεν επιτυγχάνεται, δε σταματάει η δραστηριότητα» είπε ο Κ. Στεφανής.

Ομως αυτή την περίοδο σημειώθηκαν και θάνατοι παιδιών που ήταν στο πρόγραμμα. Οταν ρωτήθηκε γι' αυτό η Αννα Κοκκέβη, απάντησε ότι οι θάνατοι τοξικομανών στο δρόμο είναι πολλαπλάσιοι και ότι για συγκεκριμένες περιπτώσεις δεν έχουν ακόμα επαρκή στοιχεία. Πάντως, πρόσθεσε, αυτό δε σημαίνει ότι θα αλλάξουμε τακτική.

Σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν, πρόκειται να μεταφερθεί η χορήγηση υποκατάστατων στα νοσοκομεία και στα Κέντρα Υγείας. «Κανένας Οργανισμός, είπε ο Κ. Στεφανής, όσα χρήματα κι αν του δοθούν, όσα μέσα κι αν έχει, δεν μπορεί να κάνει τίποτα χωρίς τη συνδρομή του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Οχι μόνο είναι δυνατό να γίνει, αλλά πρέπει να γίνει οπωσδήποτε. Βέβαια χρειάζονται μια σειρά μελετών ώστε να είναι αποτελεσματικό».

Ο απολογισμός του ΟΚΑΝΑ είχε ακόμα τα εξής στοιχεία:

• Δημιουργήθηκαν τρεις νέες μονάδες υποκατάστασης, μπήκαν συνολικά σε αυτά 986 άτομα. Οι αιτήσεις για εισαγωγή ανέρχονται σε 1.815.

Η μέση ηλικία των ατόμων κατά την πρώτη εισαγωγή τους στα προγράμματα υποκατάστασης είναι 37 για τους άνδρες και 33 για τις γυναίκες. Οι έξοδοι από τα προγράμματα υποκατάστασης φτάνουν σε ποσοστό 58% των εισαγωγών. Ως κύρια αιτία εξόδου εμφανίζεται η αποπομπή από το πρόγραμμα (ποσοστό 61% επί του συνολικού αριθμού εξόδων και 36,5% επί του συνόλου των εισαγωγών).

• Επεκτάθηκε το «στεγνό πρόγραμμα» στην Πάτρα, ξεκίνησε η λειτουργία δύο Μονάδων εφήβων (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) και λειτούργησε το πρόγραμμα «Προαγωγής Αυτοβοήθειας» σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
• Λειτούργησε μια Μονάδα Κοινωνικής Επανένταξης στην Αθήνα και δύο εξειδικευμένα κέντρα κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης (Αθήνα - Θεσσαλονίκη).