Εκστασιασμένος ο διεθνής τύπος βομβαρδίζει τα τελευταία χρόνια το κοινό του με αφορισμούς για το Δίκτυο, τη «Νέα Οικονομία» του, την προϊούσα αλλαγή στον τρόπο που οι επιχειρήσεις κι οι κυβερνήσεις λειτουργούν, όπως και τα κανάλια ενημέρωσης/ψυχαγωγίας. Κάποιοι μάλιστα μιλούν αφελώς (;) για παγκόσμια «online Δημοκρατία». Παροιμιώδους οξυδέρκειας δημοσιεύματα και μελέτες (π.χ. του UNRISD, του Ερευνητικού Ινστιτούτου των Ηνωμένων Εθνών για την Κοινωνική Ανάπτυξη, βλ. http://www.unrisd.org/) περί «εξίσωσης» και «επανάστασης» με μοχλό το Internet φθάνουν μπροστά στα έκθαμβα μάτια μας.

Αν όμως ξύσει κανείς λίγο την γυαλιστερή επιφάνεια, και δει τα υπάρχοντα δεδομένα, ανακαλύπτει ότι το Internet δεν είναι τόσο «παγκόσμιο», ενώ η θρυλούμενη «εξίσωση» που επιφέρει - σε πόρους, σε εκφραστικά μέσα- ισχύει μόνο σε επίπεδο λόγων και διακηρύξεων, όχι πραγματικών ισορροπιών. Να οι τέσσερις βασικές ανισότητες του Δικτύου:

Ανισόμετρη κατανομή χρηστών. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε στα τέλη του 1999 η NUA (http://www.nua.int/), οι 179 εκατ. χρήστες του Internet κατανέμονται ως εξής: Βόρειος Αμερική (Καναδάς-ΗΠΑ) 102,03 εκατ., Ευρώπη 42,69 εκατ., Ασία/Περιοχή Ειρηνικού 26,97 εκατ., Λατινική Αμερική 5,29 εκατ., Αφρική 1,14 εκατ., Μέση Ανατολή 0,88 εκατ.. Αξιοπρόσεκτο «δημογραφικό» στοιχείο είναι ότι, ενώ οι ΗΠΑ αποτελούν το 4,8% του παγκόσμιου πληθυσμού, συγκεντρώνουν το 57% του πληθυσμού του Δικτύου. Τι σημαίνουν τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό αν δούμε το Internet ως «στρατηγικό πλεονέκτημα»...

Ανισόμετρη κατανομή πόρων. Ο όρος «πόροι» μπορεί να αναγνωσθεί με διάφορους τρόπους: ας πούμε, ποια είναι η υπάρχουσα υποδομή/τεχνογνωσία/εφαρμοσμένη τεχνολογία σε διάφορες χώρες, ή πόσο κοστίζει η πρόσβαση στο Internet για επιχειρήσεις/πολίτες. Π.χ. στην Αφρική -αντικείμενο διαρκούς αποικιοκρατικής καταλήστευσης- το Internet είναι εκτός της εμβέλειας των περισσότερων πολιτών: η πρόσβαση σ' αυτό κοστίζει: στην Ουγκάντα, 92 δολάρια, ή 107% του ετήσιου κατά κεφαλήν ΑΕΠ(!), στη Σιέρρα Λεόνε 50 δολάρια, ή 118% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, κ.ο.κ. Έτσι, συνήθως, οι μόνοι που έχουν πρόσβαση στο Δίκτυο στις 53 αφρικανικές χώρες είναι οι υπάλληλοι των πολυεθνικών επιχειρήσεων, εκτός από τρεις χώρες -Σομαλία, Ερυθραία και Δημοκρατία του Κονγκό που δεν χρειάζεται να ανησυχούν, γιατί δεν έχουν ούτε καν σύνδεση με το Internet...

Το υπάρχον «πληροφοριακό χάσμα» παραδέχονται, απρόθυμα, οργανισμοί όπως η ITU, η Παγκόσμια Ενωση Τηλεπικοινωνιών (βλ. την έκθεσή της Internet for Development, Οκτώβριος 1999, περίληψή της στο http://www.itu.int/ti/publications/INET_99/ExeSum.htm), το αντιπαρέρχονται όμως με ανέξοδες κορώνες περί της ανάγκης «οικονομικής ανάπτυξης» σε εποχές «παγκοσμιοποίησης».

Ανισόμετρη κατανομή κεφαλαίων. Το ποσό της πρόσφατης συγχώνευσης των America on Line (AOL) και Time Warner (335 - 350 δισ., όπως αναφέρουν οι Financial Times, http://www.ft.com/), είναι υπερδιπλάσιο του συνδυασμένου ΑΕΠ των 43 φτωχότερων χωρών του πλανήτη (143 δισ. δολάρια)... Το σημαντικότερο εδώ όμως είναι ότι τα κεφάλαια σημαίνουν ισχύ: έρευνα και ανάπτυξη, ανάπτυξη δραστηριοτήτων και απορρόφηση του ικανότερου στελεχιακού δυναμικού -το λεγόμενο braindrain (γνωστό και ως «αφαίμαξη εγκεφάλων»). Δεν είναι τυχαίο ότι οι ΗΠΑ αντλούν εδώ και δεκαετίες το καλύτερο προσωπικό για τον τομέα της τεχνολογίας από χώρες της περιφέρειας, δηλαδή του κατ' ευφημισμό «αναπτυσόμενου» κόσμου.

Αξιοποίηση. Τα στατιστικά που προαναφέραμε δείχνουν, ότι το Δίκτυο αναδεικνύεται σε εργαλείο, που όπως συμφωνούν όλοι οι «παράγοντες» της καπιταλιστικής οικονομίας, δίνει «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» σε όσους το χρησιμοποιούν. Οι ίδιοι συμφωνούν ότι στο μέλλον, το Internet θα καταστεί βασικό κανάλι οικονομικών συναλλαγών, κοινωνικών συνδιαλλαγών και τελικά, διαμόρφωσης παγκόσμιων ισορροπιών. Γεγονός το οποίο, λαμβανόμενου υπ' όψιν και του τρόπου αξιοποίησής του -δηλαδή του ότι έχει τεθεί στην υπηρεσία του κυνηγιού υπερκερδών των πολυεθνικών- προκαλεί μάλλον άσχημους συνειρμούς...