Συνέντευξη έδωσε χτες το πρωί η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, στη ΝΕΤ, στην εκπομπή «Πρώτη Γραμμή» και στους δημοσιογράφους Β. Λυριτζή και Δ. Οικονόμου. Δημοσιεύουμε αποσπάσματα από αυτή τη συνέντευξη.

-- Θα ήθελα να δούμε κατά πόσο μπορεί στη σύγχρονη εποχή η διαφορετική αντίληψη που έχει το ΚΚΕ και η οποία δεν είναι ευρωπαϊκής προοπτικής, πόσο μπορεί να έχει προοπτική;

-- Στην πολιτική δεν είναι το ίδιο όπως στην εφαρμογή τεχνολογικών επιτευγμάτων στην πράξη ή στη μελέτη ορισμένων επιστημονικών θεωρητικών ζητημάτων, αν και η πολιτική έχει σχέση με την επιστήμη και τη θεωρία. Γιατί, αν η αποτελεσματικότητα είναι κριτήριο ορθότητας μιας πολιτικής, τότε πρέπει να πούμε ότι ο πόλεμος, η πείνα, η φτώχεια είναι ορθές πολιτικές. `Η ότι η πολιτική που γεννάει αυτά τα προβλήματα έχει αποτελέσματα και είναι και ρεαλιστική, με την έννοια ότι υπάρχει ένας συσχετισμός δύναμης που της επιτρέπει να προχωρεί.

Αυτό που εμείς έχουμε ως βάση είναι: Ποια είναι η δίκαιη πολιτική για το λαό, ή η σωστή κατά τη γνώμη μας. Δεύτερο, με ποια μέσα και προϋποθέσεις αυτή θα γίνει πραγματικότητα. Δεν είμαστε ιεροκήρυκες απλώς. Δηλαδή, κήρυκες κάποιων αξιών. Θέλουμε αυτές να γίνουν πραγματικότητα. Ας δούμε, ότι αυτά τα οποία διακηρύσσει το ΚΚΕ, οι στόχοι πάλης που έχει, ένα μέρος από αυτούς, στη διάρκεια του 20ού αιώνα εγώ θα έλεγα, και πρέπει να μιλήσουμε εκ μέρους του παγκόσμιου κινήματος και όχι μόνον του ελληνικού, υλοποιήθηκαν. Μερικώς ή σε μεγαλύτερο βαθμό. Υπάρχουν κατακτήσεις λαϊκές στην Ελλάδα και σ' όλο τον κόσμο, υπήρχαν στη διάρκεια του 20ού αιώνα; Υπήρξαν. Αυτές έχουν σχέση και με τις θέσεις και τις προτάσεις του ΚΚΕ και οπωσδήποτε, για να το ξεκαθαρίσουμε και να μην παρεξηγούμαστε, και με τη δράση του λαού, των λαών. Διότι το ΚΚΕ δε θα κάνει μόνο του τίποτα. Η συνεισφορά και η δράση του ΚΚΕ είναι ακριβώς να μπει μπροστά ο λαϊκός παράγοντας. Η λαϊκή πλειοψηφία είναι που θα τα κάνει πραγματικότητα. Δε θα τα κάνει πραγματικότητα το πρόγραμμα ενός κόμματος, ή ένα κόμμα μόνο του. Αυτή είναι η άποψή μας.

Το ΚΚΕ έχει επιβεβαιωθεί σε πάρα πολλές προβλέψεις. Κι ας πάρουμε το θέμα που θίξατε, της Ευρώπης. Εμείς δεν ταυτίζουμε την Ευρώπη με την ΕΕ. Υπάρχει η Ευρώπη, που απαρτίζεται από χώρες και λαούς, και υπάρχει ένας συνασπισμός, υπάρχει μια διακρατική συμφωνία συνάντησης, συνένωσης και κοινής δράσης καπιταλιστικών χωρών. Ευρωπαϊκή Ενωση σημαίνει συμφωνία καπιταλιστικών κρατών. Οταν πρωτοξεκίνησαν οι συζητήσεις για την ευρωπαϊκή συνεργασία, πριν ακόμα τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου εμφανίζονταν ως μία συνεργασία διεθνής, οικονομική κλπ., η Σοβιετική Ενωση παρενέβη και ζήτησε να πάρει μέρος στις συζητήσεις και σε μια συνεργασία. Και, βεβαίως, της είπαν όχι, διότι ήταν σοσιαλιστική χώρα. Πρόκειται, λοιπόν, για μια συνεργασία που θέλει να ενισχύσει την καπιταλιστική Ευρώπη. Εμείς είμαστε υπέρ της συνεργασίας που θα ενισχύσει την πάλη της Ευρώπης κατά του καπιταλισμού, ξεκινώντας με βάση την πολιτική που ασκείται σήμερα. Παλεύουμε για μια Ευρώπη η οποία θα στρώσει ένα δρόμο μιας πολύ διαφορετικής συνεργασίας, μια Ευρώπη αλλαγμένη και σε εθνικό επίπεδο και σε πανευρωπαϊκό. Είμαστε κατά της καπιταλιστικής Ευρώπης, τι να κάνουμε; Το πρόγραμμά μας, η πολιτική μας πρόταση είναι αυτή.

-- Αρα παλεύετε για την αλλαγή της Ευρώπης μέσα από την Ευρώπη. Δε ζητάτε να βγει η χώρα μας από την ΕΕ πια;

-- Αναμφισβήτητα, όσο ο συσχετισμός δύναμης είναι αυτός που είναι, παλεύουμε και από μέσα. Ομως, η Ελλάδα δεν πρόκειται να αναπτυχθεί φιλολαϊκά και πραγματικά προοδευτικά όσο ακολουθεί τις εντολές της ΕΕ κι όσο προσαρμόζεται σ' έναν τέτοιο καταμερισμό εργασίας. Επομένως, πώς βλέπουμε εμείς τον αγώνα: Εμείς βλέπουμε ότι κάθε λαός σε κάθε χώρα πρέπει να επιβάλει ριζικές αλλαγές στον τόπο του. Και ταυτόχρονα και στην πορεία αυτής της πάλης να διαμορφώνει προϋποθέσεις να εμφανίζονται άλλες μορφές συνεργασίας, οι οποίες είναι δικαιότερες, καλύτερες για το λαό. Κι αν θέλετε, η πιο ολοκληρωμένη μορφή ευρωπαϊκής συνεργασίας θα είναι η Ευρώπη του σοσιαλισμού. Εμείς, δηλαδή, χαράζουμε ένα δρόμο αντίστασης, αντεπίθεσης, ρήξης και προοπτικής. Και να σας πω και κάτι άλλο. Εμείς θεωρούμε ότι αν ο λαός θελήσει να βγει από την ΕΕ πρέπει να το επιδιώξει.

-- Δεν προκύπτει από πουθενά ότι θέλει κανείς να βγει από την ΕΕ.

-- Θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις και θα το αποφασίσει, γιατί δε θα μπορεί να κάνει αλλιώς. Διότι, όταν θελήσει ο λαός να κάνει ένα βήμα μπρος και θα μπαίνουν οι δεσμεύσεις μπροστά του, θα είναι δυνατός και ισχυρός να έρθει σε ρήξη μ' αυτές τις δεσμεύσεις.

-- Οταν κανείς αισθάνεται ασφαλής μέσα στην Ευρώπη, έχει ένα κοινό νόμισμα και κινείται σ' όλη την Ευρώπη...

-- Κατ' αρχάς νομίζω, και το ξέρετε πάρα πολύ καλά, ότι σε όλη την Ευρώπη, σε πολύ λιγότερο χρονικό διάστημα απ' ό,τι κι εμείς πιστεύαμε, άρχισε ο αντίστροφος προβληματισμός. Και δυσαρέσκεια υπάρχει, και αντίθεση υπάρχει, και αγώνας κατά ευρωπαϊκών επιλογών υπάρχει. Η ΕΕ δεν έχει αυτή την αίγλη που είχε τα προηγούμενα χρόνια. Θα έλεγα, σταδιακά και κατά φάσεις διαμορφώνονται οι λαϊκές πεποιθήσεις και δε γίνονται μέσα σε μια νύχτα. Αν μείνουν στατικές οι πεποιθήσεις τόσο το χειρότερο για τους λαούς και για όλους. Εμείς όμως πιστεύουμε σε αλλαγές και σε ανακατατάξεις. Η ΕΕ έχει διαψευστεί σε πάρα πολλά πράγματα. Π.χ. διακήρυξε την ασφάλεια. Ο άνεργος μπορεί να είναι ασφαλής; Ο επικείμενος άνεργος μπορεί να είναι ασφαλής; Εχουμε ασφάλεια σήμερα στην Ευρώπη;

-- Προφανώς όχι, αλλά πολλοί λένε ότι αυτό είναι μια ιστορία που αφορά τη χώρα μας. Δε σε υποχρεώνει να ακολουθήσεις τη χ ή την ψ πολιτική σ' αυτό το επίπεδο, στα ζητήματα, ας πούμε, των μισθών, των δικαιωμάτων ή της καταπολέμησης της ανεργίας...

-- Είναι πολύ σχετικό αυτό.

-- Σήμερα, για παράδειγμα, έχουμε ένα νομοσχέδιο για την ανεργία, κ. Παπαρήγα.

-- Είναι για τη διανομή της ανεργίας και μέσω αυτής για τη χρηματοδότηση της εργοδοσίας. Η ΕΕ χαράζει μια ενιαία πολιτική. Πριν το Μάαστριχτ αυτή η αυστηρότητα στην ενιαία πολιτική υπήρχε κυρίως στα αγροτικά προϊόντα, στην αγροτική πολιτική. Σήμερα υπάρχει παντού. Θα συμφωνήσω εν μέρει μαζί σας στο εξής πράγμα: Η ΕΕ επιβάλλει, αλλά κάθε χώρα και κάθε λαός οφείλει να αντιστέκεται. Επομένως, η ευθύνη είναι διπλή. Είναι και η ευθύνη των κυβερνήσεων της καθεμιάς χωριστά και η ευθύνη η οποία είναι συνολική. Εμείς δε λέμε, ξέρετε όλα τα φέρνει η ΕΕ και δεν μπορεί να αντισταθεί κανείς σε τίποτα. Ούτε όμως και θα συμφωνήσουμε με την άποψη ότι η ΕΕ δεν ευθύνεται σε τίποτα, άρα είναι μόνο ζήτημα, π.χ., της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Απόδειξη, ότι η ΕΕ πιέζει τα κόμματα προς πλήρη ευθυγράμμιση.

-- Εχω ακούσει τον κ. Τσοβόλα να καλεί και σας και τον Συνασπισμό σε ένα κοινό μέτωπο για τη δημιουργία του τρίτου πόλου. Εχω ακούσει και σας να λέτε για την ανάγκη συνεργασίας. Εχω ακούσει και τον ΣΥΝ να λέει το ίδιο.

-- Κατ' αρχάς, δεν είναι πρωτόγνωρο. Δεν είναι κανένα καινούριο ζήτημα. Κι αν θέλετε, παράγωγο πρόβλημα του δικομματισμού είναι κι αυτό που λέτε, ως ένα βαθμό. Δε λέω το δικομματισμό μόνο με την έννοια ότι δύο κόμματα έχουν τη μερίδα του λέοντος, μιλάω ως στρατηγική, δυνατότητα εναλλαγής δύο κομμάτων, ως στρατηγική. Η υπόθεση της συνεργασίας είναι κρίσιμο ζήτημα και προτεραιότητας για το ΚΚΕ, αλλά δεν είναι και παιχνιδάκι.

-- Κάποια στιγμή δεν πρέπει να γίνει και πράξη; Ολο κρίσιμο λέτε...

-- Και γιατί έχουμε εμείς την ευθύνη γι' αυτό;

-- Εσείς είστε το μεγαλύτερο κόμμα, άρα από σας θα ξεκινήσει μια πρωτοβουλία...

-- Η πρωτοβουλία έχει ξεκινήσει και παλεύουμε γι' αυτή τη συνεργασία. Να ξεκαθαρίσω όμως, επειδή με την ευκαιρία μού είπατε και για τον ΣΥΝ. Διάβασα μια διακήρυξη που βγήκε προχτές. Κατ' αρχάς πρόκειται για δυνάμεις που έχουν συνεργαστεί και στην τελευταία και στην προτελευταία εκλογική μάχη. Δεν είναι καινούριο, όχι ότι είναι κακό αυτό, αλλά δεν είναι καινούριο. Να μην εμφανίζεται ως ένα καινούριο βήμα. Δεύτερο, είναι δυνάμεις οι οποίες είναι ιδεολογικά απολύτως συγγενικές.

-- Και από στελέχη που έχουν αποχωρήσει...

-- Ναι, πρώην. Επαψαν να είναι συγγενείς μαζί μας, τι να κάνουμε; Εγώ δεν κάθομαι τώρα να μιλήσω ποιος φταίει και δε φταίει.

Πρόσεξα μία φράση που έχει αυτό το κείμενο της διακήρυξης: Λέει, ότι είμαστε αντίθετοι με τις δυνάμεις εκείνες που θέλουν καθαρό καπιταλισμό. Για να το ξεκαθαρίσουμε, επειδή μιλούν ως αριστεροί και ως δυνάμεις που θέλουν το σοσιαλισμό. Διότι, αν μιλούσαν ως δυνάμεις που θέλουν τον καπιταλισμό, δε θα τους κατηγορούσαμε. Αλλά επειδή μιλάνε, υποτίθεται, συγγενικά προς το ΚΚΕ, είναι εναντίον του καθαρού καπιταλισμού. Δηλαδή, τώρα τι θα πάμε να λέμε; Στον σοσιαλισμό με ολίγον καπιταλισμό, ή στον καπιταλισμό με ολίγον σοσιαλισμό; Η εμπειρία του σοσιαλισμού του 20ού αιώνα έδειξε, ότι ή θα έχεις καπιταλισμό, ή θα έχεις σοσιαλισμό. Και οπωσδήποτε βεβαίως πρέπει να διδαχθούμε θετικά και αρνητικά από τον σοσιαλισμό του 20ού αιώνα, αλλά όχι μπάζοντας τον καπιταλισμό από το παράθυρο. Βεβαίως, στην εκλογική μάχη, ή στην καθημερινότητα δεν κρίνεται το θέμα σοσιαλισμός ή καπιταλισμός, όμως η αντίληψη η οποία έχουν σ' αυτά τα ζητήματα τούς οδηγεί στο εξής πράγμα: Οτι μπορεί στην Ελλάδα να υπάρχουν και να συνυπάρχουν ειρηνικά και να έχουν αμοιβαίο συμφέρον κεφάλαιο και εργαζόμενοι. Αυτό δε γίνεται. Είναι μια διελκυστίνδα αντίθεσης και κάθε φορά, ανάλογα με το συσχετισμό δύναμης, το κεφάλαιο θα παίρνει πίσω ή οι εργαζόμενοι θα αποσπούν κατακτήσεις. Δεν μπορεί, λοιπόν, να θεωρείται συνεπής γραμμή για τα σημερινά προβλήματα η γραμμή που λέει συνύπαρξη αυτών των δύο. Συνύπαρξη έχουμε με την έννοια ότι υπάρχουμε, αλλά δεν μπορεί να είναι στο πεδίο της δράσης φιλική αυτή η συνύπαρξη.

Δεύτερο: Είναι πλήρης η αντίφαση ανάμεσα στο να λες «ναι στο Μάαστριχτ και στην ΟΝΕ» και «ναι στη φιλολαϊκή πολιτική». Αυτό δε γίνεται και αποδείχτηκε. Επομένως, όταν σ' αυτό το χώρο υπάρχουν τέτοιες «αυταπάτες», διότι, κατά τη γνώμη μου, οι άνθρωποι δεν είναι κουτοί, έχουν μια άλλη άποψη. Εχουν μια άποψη που λέει ότι σήμερα δεν αξίζει να κάνεις θυσίες για κάτι ανώτερο. Πρέπει να συμβιβαστείς, να το πω καθαρά, αυτή είναι η άποψή τους. Και δεν το λέω με την έννοια του προσωπικού συμβιβασμού. Αυτή είναι η άποψή τους. Ο συσχετισμός δύναμης είναι αρνητικός. Θα τον αλλάξουμε αυτόν τον συσχετισμό, ή θα λέμε στον κόσμο, ξέρεις δεν μπορείς να κάνεις το άλμα που χρειάζεται; Θα διαμορφώσουμε προϋποθέσεις ο λαός να αποκτήσει το ηθικό και το κουράγιο να παλέψει για τα δικαιώματά του; Δε θα παλέψει ειδικά για το ΚΚΕ ή για τον ΣΥΝ.

-- Η πολυδιάσπαση των δυνάμεων της Αριστεράς δε βοηθάει στην αλλαγή των συσχετισμών...

-- Ναι, αλλά εμείς δεν μπορούμε να συνεργαστούμε με δυνάμεις, όπου την άλλη μέρα από τις εκλογές, θα λέμε διαφορετικά πράγματα. Δε θα το λύσουμε στις κορυφές. Το ζήτημα αυτό θα το λύσει ο λαϊκός παράγοντας με την παρέμβασή του και εμείς θεωρούμε ότι η συνεργασία θα χτιστεί με όρους κινήματος και όχι με σεμινάρια, συμπόσια και με διαλόγους, όπου, αν θέλετε, τι να σας πω, ψειρίζουμε τη μαϊμού.

-- Μια τελευταία ερώτηση, κ. Παπαρήγα. Γιατί να ψηφίσουμε ΚΚΕ;

-- Διότι κατ' αρχάς σημαίνει, ότι αυτός που ψηφίζει το ΚΚΕ για πρώτη φορά, κατά κύριο λόγο εγκαταλείπει τα δύο μεγάλα κόμματα. Δεύτερο, τοποθετεί την ψήφο του σε ένα κόμμα, το οποίο θα είναι αποκούμπι στην πάλη του για τα λαϊκά προβλήματα.-

-- Ολες οι μετρήσεις σάς θεωρούν ως το κόμμα που καλύτερα υπερασπίζεται τα δικαιώματα των εργαζομένων κι αυτό δε μετουσιώνεται σε πολιτική υποστήριξη.

-- Ας περιμένουμε τις εκλογές

-- Ολοι λένε μπράβο στο ΚΚΕ που παλεύει...

-- Αυτό για μας είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ξέρετε τι αντανακλά αυτό; Αντανακλά την έλλειψη εμπιστοσύνης του λαού στις δυνάμεις του. Από κει και πέρα μπορεί να αντανακλά και δικές μας αδυναμίες, όχι στο στιλ της επικοινωνίας που λέγεται, αδυναμίες στη δράση μας. Αν θέλουμε να γίνουμε καλύτεροι και ισχυρότεροι, είναι ακριβώς γιατί θέλουμε να ανταποκριθούμε καλύτερα και με μεγαλύτερη ευθύνη στα συμφέροντα του λαού. Και γιατί, κυρίως, θέλουμε να επιτευχθεί η ενότητα, η συσπείρωση και η συνεργασία. Αλλά αυτή η συνεργασία δε θα είναι αυτοσκοπός. Δε θα είναι για να διεκδικήσουμε κομμάτι διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Θα είναι ένας πόλος συσπείρωσης που θα ανοίξει το δρόμο προς τα εμπρός. Που θα είναι και αντίσταση, γιατί χρειάζεται και η αντίσταση, θα είναι και αντιπολίτευση, θα είναι και επίθεση, θα είναι και προοπτική. Η συνεργασία θα γίνει. Η συμμαχία θα κτιστεί στην Ελλάδα. Ομως χρειάζονται διεργασίες και πολιτικές ανακατατάξεις και παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα.