Η πρόσφατη σύλληψη του Κούρδου εργάτη Σινάν Μποζκούρτ - Ταϊλάν, στη Δράμα, μετά από αίτηση του γερμανικού και τουρκικού κράτους παραπέμπει ευθέως στο Ευρωένταλμα και την εφαρμογή του. Είναι χαρακτηριστική η διατύπωση του εντάλματος σύλληψης και έκδοσης: «Υποπτος συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση ποινικά σύμφωνος σε συνωμοσία για φόνο», «είναι σφόδρα ύποπτος ως μέλος της οργάνωσης του Επαναστατικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Κόμματος - Μετώπου τουλάχιστον από τις αρχές του 1997. Ηταν ανώτατο στέλεχος σε επίπεδο περιφέρειας και μέλος της ηγετικής ομάδας BOLGE στο Ντούισμπουρκ. Τον Αύγουστο του 1997, υψηλό στέλεχος υπεύθυνο για τις υποθέσεις της Οργάνωσης στη Γερμανία, έδωσε εντολή να διεξαχθούν έρευνες στο Αμβούργο για την ανεύρεση μελών της αντίπαλης πτέρυγας της Οργάνωσης με σκοπό να τους εξοντώσει». Είναι ένα περιστατικό που αποκαλύπτει την ουσία των αποφάσεων του Εαρινού Συμβουλίου Κορυφής, με αφορμή το δολοφονικό χτύπημα στη Μαδρίτη. Τι μέτρα αποφασίστηκαν;

Το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης αποτελεί έναν από τους βασικούς «πυλώνες» των λεγόμενων αντιτρομοκρατικών μέτρων που έχει αποφασίσει η τελευταία Σύνοδος Κορυφής των αρχηγών των κρατών - μελών της ΕΕ. Το σχετικό νομοσχέδιο που βρίσκεται ήδη στα χέρια του υπουργού Δικαιοσύνης, Αναστ. Παπαληγούρα αναμένεται να υποστεί βελτιώσεις έτσι ώστε να εναρμονιστεί πλήρως με το εγκεκριμένο από την ΕΕ πλαίσιο.

Στο «φως» του ορισμού για την τρομοκρατία - που αποφασίστηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Λάακεν το 2001 και σύμφωνα με τον οποίο η τρομοκρατία αφορά πράξεις από πρόθεση, που μπορούν να προκαλέσουν την αποσταθεροποίηση ή καταστροφή των πολιτικών, συνταγματικών ή οικονομικών δομών μιας χώρας - με το ευρωένταλμα θα είναι δυνατή η έκδοση με συνοπτικές διαδικασίες όχι μόνο κατηγορούμενων, αλλά και υπόπτων. Είναι γνωστό τι εννοούν με τον όρο τρομοκρατία οι κυρίαρχοι κύκλοι των διεθνών ιμπεριαλιστικών κέντρων. Με τη δική τους ερμηνεία εντάσσουν σε αυτήν και όσους αγωνίζονται ενάντια στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων.

Με το ευρωένταλμα, που αναμένεται να ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο μέχρι τον Ιούνη, ανοίγει για πρώτη φορά ο δρόμος για την παράδοση Ελληνα πολίτη σε άλλη χώρα για πράξη που τελέστηκε στη χώρα μας. Η ρύθμιση αυτή έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 5 του Συντάγματος, που απαγορεύει, σε αντιδιαστολή με τους αλλοδαπούς, κάθε έκδοση ημεδαπού για πράξη που τελέστηκε στην Ελλάδα. Καταργείται η πολιτική απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης. Δε θα έχει δικαίωμα να αρνηθεί την έκδοση, όταν υπάρχει θετική απόφαση των δικαστικών αρχών. Αίρεται για μια σειρά αδικημάτων ο έλεγχος του διττού αξιόποινου κι έτσι κάποιος θα εκδίδεται ακόμη και όταν η παράνομη πράξη στην οποία υπέπεσε δε διώκεται στη χώρα από την οποία ζητείται η έκδοση. Αυτός ο γενικός κανόνας κάμπτεται για 32 αδικήματα που βρίσκονται σε ειδική λίστα και τα οποία τιμωρούνται με ανώτατη ποινή τουλάχιστον τριών χρόνων.

Ο εισαγγελέας Εφετών της χώρας που ζητά την παράδοση του εκζητούμενου για αξιόποινη πράξη, εκδίδει το ένταλμα χωρίς να διευκρινίζεται αν το αδίκημα τελέστηκε στη χώρα που ζητεί ή στη χώρα που εκδίδει. Δίνεται δυνατότητα διαμεταγωγής του εκζητούμενου στο κράτος που τον ζητεί για να ασκήσει αυτό τη δίωξη και να τον επιστρέψει πίσω να εκτελέσει την υπόλοιπη ποινή του.

Αυτά θεσμοθετούνται τη στιγμή που οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν συμφωνήσει την προσωρινή έκδοση κατηγορούμενων στις ΗΠΑ, ανοίγοντας «την όρεξη» των υπερατλαντικών «εταίρων» για... βελτίωση των σχετικών ρυθμίσεων.

Για το ευρωένταλμα δεν είναι απαραίτητη η συναίνεση του εκζητούμενου, αφού με απόφαση του Συμβουλίου Εφετών θα εκδίδεται για τα περαιτέρω... και όλα αυτά θα γίνονται μέσα σε 90 μέρες.

Ο άλλος «αντιτρομοκρατικός πυλώνας» είναι ο νέος «τρομονόμος» που αναμένεται να γίνει νόμος του ελληνικού κράτους μέσα στο καλοκαίρι. Στην κατεύθυνση της Συνοδού Κορυφής του Λάακεν, όπου η τρομοκρατία ορίστηκε ως «σύνολο εκ προθέσεως πράξεων οι οποίες είναι δυνατόν να προσβάλλουν σοβαρά μια χώρα ή ένα διεθνή οργανισμό», με μεγάλο και γενικόλογο φάσμα δράσεων που αρχίζει από το «σοβαρό εκφοβισμό του πληθυσμού», την «αποσταθεροποίηση ή καταστροφή των πολιτικών, οικονομικών, συνταγματικών δομών», την «προσβολή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας προσώπων», τις «ζημιές σε δημόσιες εγκαταστάσεις υποδομής», τη «διαταραχή ή διακοπή των ενεργειακών ροών» και φτάνει μέχρι την «απειλή τέλεσης ενός εκ των προαναφερόμενων εγκλημάτων», ο αναμενόμενος «τρομονόμος» θα προβλέπει το αδίκημα της τρομοκρατικής πράξης.

Η τελευταία θα χαρακτηρίζεται έτσι ακόμα και όταν τελείται από ένα μόνο πρόσωπο και όχι μια οργανωμένη ομάδα. Με τον τρόπο αυτό θα επεκταθεί η εφαρμογή των ειδικών ανακριτικών μεθόδων και σε υποθέσεις που αφορούν μεμονωμένους υπόπτους. Καταγράφεται λίστα συγκεκριμένων αδικημάτων στο πλαίσιο του ορισμού της τρομοκρατίας όπως δόθηκε το 2001 στη σύνοδο του Λάακεν. Ετσι υπάρχει κίνδυνος να διώκονται ως τρομοκρατικές ακόμα και καταλήψεις από τους εργαζόμενους που διεκδικούν λύση στα προβλήματά τους ως μορφή πάλης, χώρων εργασίας του Δημοσίου. Αλλωστε υπάρχει ο κίνδυνος της διασταλτικής ερμηνείας, και μια κατάσταση που προκύπτει από λαϊκές κινητοποιήσεις λόγω αντιλαϊκών μέτρων να ερμηνευτεί ως τρομοκρατική ενέργεια. Εισάγεται το αδίκημα του αρχηγού τρομοκρατικής ομάδας, που θα τιμωρείται με 15ετη κάθειρξη. Αυξάνεται ο χρόνος παραγραφής των κακουργημάτων από 20 σε 30 χρόνια.

Ετσι ενισχύεται κατασταλτικά ο ήδη υπάρχων «τρομονόμος» που περιέχει την έννοια της «εγκληματικής οργάνωσης», μια έννοια πολύ πλατιά και αόριστη, αφού δεν την ορίζει. Με τις αλλαγές που επήλθαν στο άρθρο 187 του Ποινικού Κώδικα για «σύσταση και συμμορία» αυξήθηκαν κατά πολύ οι ποινές, ενώ στη δράση των «εγκληματικών οργανώσεων» το τρομονομοθέτημα ενέταξε σχεδόν όλο τον Ποινικό Κώδικα. Επίσης, το αξιόποινο επεκτάθηκε και στα πλημμελήματα, με αύξηση της ποινής.

Καθιέρωσε το «χαφιεδισμό» και τον «καταδοτισμό» όχι μόνο για τους Ελληνες πολίτες αλλά και για τους αλλοδαπούς. Για τα πρώην μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων που «καρφώνουν» στις αστυνομικές αρχές τους πρώην συνεργάτες τους προβλέπονται «μέτρα επιείκειας», τα οποία συνίστανται είτε στην απαλλαγή τους είτε στην επιβολή μειωμένης ποινής. Ο κίνδυνος που υπάρχει με τα «μέτρα επιείκειας» γι' αυτούς που συνεργάζονται με τις διωκτικές αρχές είναι ότι «ανοίγονται παράθυρα» για στημένες υποθέσεις.

Καταργήθηκαν τα ορκωτά δικαστήρια για υποθέσεις «οργανωμένου εγκλήματος» και στο εξής οι δίκες αυτές εκδικάζονται από αμιγή δικαστήρια (Τριμελές και Πενταμελές Εφετείο). Ετσι, ένας λαϊκός θεσμός - αυτός των ορκωτών δικαστών - συρρικνώθηκε και λείπει το λαϊκό στοιχείο από τόσο σοβαρές δίκες. Εχουμε περιπτώσεις άρσης του απορρήτου, όταν υπάρχουν «βάσιμες υποψίες»! Επίσης, πλήττεται καίρια η αμεσότητα της δίκης με το θεσμό της «τηλεδιάσκεψης» και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις το δικαστήριο αποδέχεται ανώνυμες καταθέσεις κλπ.

Ιδιαίτερα, επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι ο «τρομονόμος» σε αρκετές περιπτώσεις συνδέει την εγκληματική οργάνωση με τα άρθρα 134 και 135 του Ποινικού Κώδικα (περί εσχάτης προδοσίας) και το άρθρο 135 (επιβουλή της ακεραιότητας της χώρας). Τηρουμένων των αναλογιών, στο παρελθόν στη μετεμφυλιοπολεμική περίοδο, αλλά και αργότερα ως την κατάρρευση της χούντας, με ανάλογες κατηγορίες πλήρωσε το λαϊκό κίνημα και οι αγωνιστές του την πάλη για μια Ελλάδα του λαού της.

Ενα άλλο μέτρο είναι η ενίσχυση του τομέα ανταλλαγής πληροφοριών και της συνεργασίας δικαστικών και διωκτικών αρχών. Στα πλαίσια αυτά θα αξιοποιηθούν η Europol και η Eurojust. Η πρώτη θα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο μαζί με τις μυστικές υπηρεσίες και τις υπόλοιπες υπηρεσίες ασφαλείας. Στα πλαίσια αυτά αναμένεται να ενισχυθούν οι δυνατότητής της, έτσι ώστε να συντονίζει μια συστηματική και ταχεία ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στις αστυνομικές δυνάμεις. Επίσης εφοδιάζεται με ξεχωριστό σύστημα πληροφοριών, ενώ αποδίδεται ιδιαίτερη σημασία στο ρόλο της ειδικής ομάδας των αρχηγών των Αστυνομιών των χωρών - μελών της ΕΕ για το συντονισμό των επιχειρησιακών μέτρων, που αφορούν στην πρόληψη και αντιμετώπιση τρομοκρατικών, και όχι μόνον, ενεργειών.

Τον Ιούνη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταθέσει προτάσεις σχετικά με την ανταλλαγή προσωπικών πληροφοριών, όπως το γενετικό υλικό και αλλά βιομετρικά στοιχεία. Αναμένεται η ενσωμάτωση βιομετρικών αναγνωριστικών δεδομένων σε θεωρήσεις και διαβατήρια. Η ΕΕ καθιέρωσε και συντονιστή που θα αναλάβει το ανάλογο έργο και θα βρίσκεται υπό την εποπτεία του Χαβιέ Σολάνα.