Σταθμός στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων μπορεί να χαρακτηριστεί το 704 π.Χ. οπότε έλαβαν μέρος και αθλητές από άλλες πλην Πελοποννήσου πόλεις της Ελλάδας. Το 688 π.Χ. μαζί με τα προηγούμενα αγωνίσματα προστέθηκε και η πυγμαχία... Το 680 η τέθριππος αρματοδρομία, το 648 η ιπποδρομία και το παγκράτιο που ήταν ένας συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας. Το 520 ο δρόμος οπλίτη με πανοπλία.

Αργότερα προστέθηκαν κι άλλα αθλήματα και έγιναν 18. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες αρχικά συμμετείχαν μόνο άνδρες αλλά από το 632 επιτράπηκε να αγωνίζονται και παιδιά. Γυναίκες, όχι μόνο δε συμμετείχαν στους αγώνες αλλά ούτε και να τους παρακολουθήσουν.

Η μόνη γυναίκα που εξαπάτησε τους διοργανωτές ήταν η Καλλιπάτειρα που ήταν κόρη του Ολυμπιονίκη Ρόδιου Διαγόρα που επίσης είχε τρεις αδελφούς Ολυμπιονίκες. Η καταδίκη της σε θάνατο λόγω της εξαπάτησης ήταν βέβαια. Αλλά προς γενική κατάπληξη η Ελλανόδικος επιτροπή την αθώωσε.

***

Η έναρξη των αγώνων άρχιζε με τον ήχο σαλπίγγων και αμέσως μετά γινόταν η αναγγελία τους από τους κήρυκες. Ακολουθούσε στη συνέχεια παρέλαση των μετεχόντων αθλητών μέσα στο στάδιο και τελείωνε το τελετουργικό με την παρουσίαση και προσφώνηση του ονόματος, το όνομα του πατέρα και της πόλης. Ακολουθούσε ο όρκος των αθλητών.

Μετά το τέλος του αγώνα ανακοινωνόταν ο νικητής του κάθε τελικού αγωνίσματος και η στέψη γινότανε από το μεγαλύτερο σε ηλικία Ελλανοδίκη. Στα πρώτα ιστορικά χρόνια των Αγώνων δίνονταν βραβεία μεγάλης υλικής αξίας. Ομως από τους 7ους Ολυμπιακούς Αγώνες και μετά από Δελφικό χρησμό, καθιερώθηκε να απονέμεται στους νικητές για έπαθλο, κλαρί αγριελιάς πλεγμένο σε στεφάνι, ο κότινος. Αυτό ήταν βραβείο σωματικής και ψυχικής υπεροχής. Ηταν έπαθλο Αρετής.

Στο τέλος των Αγώνων οι στεφανωμένοι νικητές έκαναν θυσία στο ναό του Δία - κι άλλων θεών - για να τους εξευμενίσουν.

***

Οι Ολυμπιονίκες ήταν τα πιο τιμώμενα πρόσωπα στην αρχαία Ελλάδα. Κάτι περισσότερο από ήρωες και τους κατέτασσαν στο πάνθεον των ημιθέων. Στους αγώνες προσέρχονταν οι διασημότερες προσωπικότητες και οι μεγαλύτερες πολιτικές φυσιογνωμίες. Καθώς φιλόσοφοι, στοχαστές, τραγωδοί, ποιητές και καλλιτέχνες... Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Θεμιστοκλής, Αλκιβιάδης, Γοργίας, Λυσίας, Ισοκράτης κ.ά.

Χάρις στην ψυχική καλλιέργεια και τη σωματική αγωγή, στο πνεύμα και στις αρχές του Ολυμπισμού ξεπήδησαν οι μεγάλοι φιλόσοφοι Σωκράτης, Πλάτωνας, Πυθαγόρας. Ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Πίνδαρος και οι εικαστικοί Φειδίας, Πραξιτέλης, Ικτίνος κ.ά.

Οι Ολυμπιονίκες όταν γύριζαν στην πατρίδα τους απολάμβαναν μεγάλες τιμές και η υποδοχή τους είχε θριαμβευτικό χαρακτήρα. Συμβολικά γκρεμίζονταν τα τείχη της πόλης για να περάσει ο νικητής.

***

Στη ροή του χρόνου, τα ήθη, οι συνήθειες, οι αντιλήψεις και οι θεσμοί αλλάζουν και επέρχονται σταδιακά θεμελιώδης μεταβολές στο πνεύμα και το ιδεώδες του Ολυμπισμού. Οργανώνονται άλλης μορφής αγώνες με ρωμαϊκές θηριομαχίες, κονταρομαχίες κλπ.

Αρχίζει η περίοδος παρακμής τους. Η μεγαλύτερη πάντως αιτία της παρακμής τοποθετείται στη βυζαντινή περίοδο, την εποχή που στιγματίστηκε από τον ασκητισμό και τη θρησκοληψία. Αλλαξε εντελώς η πολιτισμική συμπεριφορά και κουλτούρα.

Ακολούθησαν τα μαρμάρινα χρόνια του σκοταδισμού και τα στάδια, τα γυμναστήρια και οι παλαίστρες, ερήμωσαν κυριολεκτικά. Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 1.500 χρόνια για να ανατείλει δειλά δειλά η ιδέα της επανασύστασης των αγώνων.

Η αρχή είχε γίνει. Πρωτοπόρος σ' αυτήν την κίνηση ήταν η χώρα μας, όπου λίγο μετά την αποτίναξη από τον τουρκικό ζυγό αρχίζει να διοργανώνει αγώνες σύμφωνα με τα ελληνιστικά πρότυπα.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1892 ο Γάλλος βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν συλλαμβάνει την ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων.

Με τη θετική μεσολάβηση του Ελληνα Δημ. Βικέλα που ζούσε στο Παρίσι, ανατέθηκε στην Ελλάδα η οργάνωση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, στο ανακαινισμένο από το Γ. Αβέρωφ Παναθηναϊκό Στάδιο από τις 5 μέχρι τις 15 Απρίλη 1896.

Από τη διεξαγωγή των πρώτων αγώνων της Αθήνας το 1896 και με μόνη διακοπή το 1912 - Α' Παγκόσμιος Πόλεμος και 1940-1944 Β' Παγκόσμιος Πόλεμος - οι αγώνες τελούνται κανονικά κάθε 4 χρόνια. Οι τελευταίοι ήταν στο Σίδνεϊ το 2000.

Από την εποχή εκείνη συνεχίζεται μια ανοδική πορεία, το ολυμπιακό κίνημα εξαπλώνεται αλματωδώς για να φτάσουμε στο σημερινό φιάσκο που έχει αμαυρωθεί κάθε έννοια Ολυμπιακού ιδεώδους και έχει μεταβληθεί σε μια εμποροπανήγυρη αθλητικού αλισβερισιού και εμπορίου.

Αυτό ήταν μια σύντομη αναδρομή στη γένεση και την πορεία των Ολυμπιακών Αγώνων. Ομως η ελπίδα παραμένει πως κάποτε στην Ολυμπία θα ηχήσουν ξανά οι σάλπιγγες και οι κήρυκες θα αναγγείλουν την αναγέννηση της Ολυμπιακής ιδέας και το ξεπέρασμα της εμπορευματοποίησης!