Στην Ελλάδα μια στις 12 γυναίκες έχει πιθανότητα να αναπτύξει καρκίνο του μαστού στη διάρκεια της ζωής της, ενώ ο αντίστοιχος αριθμός για τον καρκίνο της ωοθήκης είναι μια στις εβδομήντα.

Οπως είναι γνωστό, ο καρκίνος θεραπεύεται στις περισσότερες περιπτώσεις ΑΝ ΔΙΑΓΝΩΣΤΕΙ ΕΓΚΑΙΡΑ και πάντα η πρόληψη είναι προτιμότερη από τη θεραπεία.

Εγκαιρη διάγνωση σημαίνει μαστογραφία κάθε χρόνο μετά τα 40 και ιδιαίτερα μετά τα 50, εξέταση από ειδικό γιατρό και αυτοεξέταση, που μπορούν να κάνουν όλες οι γυναίκες.

Οι φτωχές γυναίκες, που δεν ενημερώνονται και κυρίως δεν έχουν τη δυνατότητα να πάνε όταν χρειάζεται για μαστογραφία είναι αυτές που έχουν τη μεγαλύτερη θνησιμότητα. Οι λίστες στα δημόσια νοσοκομεία τις αναγκάζουν να περιμένουν για μαστογραφία από τρεις μήνες και πάνω...

Η Ελληνική Μαστολογική Εταιρεία βραβεύτηκε πρόσφατα με έπαινο από την Ακαδημία Αθηνών. Ιδρύθηκε πριν 25 χρόνια και διοργανώνει στις 3-6 Φλεβάρη το ένατο Πανελλήνιο Συνέδριο Μαστολογίας στην Αθήνα.

Με την ευκαιρία αυτή μιλάμε με την επί δώδεκα χρόνια πρόεδρό της, επίκουρο καθηγήτρια του Παν/μίου Αθηνών, Λυδία Ιωαννίδου - Μουζάκα.

-- Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι για να κάνει μια γυναίκα μαστογραφία σε δημόσιο νοσοκομείο μπορεί να χρειαστεί να περιμένει για να έρθει η σειρά της τρεις μήνες...

-- «Και έξι μήνες ακόμα! Εμείς ως Μαστολογική Εταιρεία έχουμε επισημάνει το πρόβλημα, ακόμα και από την τηλεόραση: Το ζήτημα είναι ότι πρέπει να υπάρξει καλύτερη οργάνωση, καλύτερος καταμερισμός του ιατρικού και του παραϊατρικού προσωπικού, αλλά ασφαλώς και δημιουργία από το κράτος Κέντρων Μαστού, τομέα που υπολειπόμεθα πολύ στην Ελλάδα».

-- Μια γυναίκα που δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να κάνει μαστογραφία σε ιδιωτικό κέντρο, πού μπορεί να πάει σήμερα;

-- «Μπορεί να πάει στον "Αγιο Σάββα", στο "Μαρίκα Ηλιάδη", στο ΙΚΑ, στο "Μεταξά", στο "Αλεξάνδρα", στους "Αγίους Αναργύρους" (το Νοσοκομείο δεν άρχισε ακόμα να λειτουργεί, άρχισε όμως να λειτουργεί ο μαστογράφος εκτός νοσοκομείου Αγίων Αναργύρων), στο τέρμα Πατησίων. Αυτά στην Αττική».

-- Υπάρχει ελπίδα σε κάποιο απ' αυτά τα κέντρα η λίστα να μην είναι τόσο μεγάλη και κάποια γυναίκα που βιάζεται να βρει γρήγορα σειρά;

-- «Το "βιάζεται" εξαρτάται από το τι σύμπτωμα έχει, όχι μόνο από την ίδια. Αλλά αυτό είναι το πρόβλημα: Γιατί αν μου πείτε ότι η γυναίκα πιάνει ένα ογκίδιο και πάει στο νοσοκομείο μπορεί να τη βάλουνε γρήγορα - αλλά αυτή η γυναίκα μπορεί να έχει ήδη ένα ογκίδιο τριών εκατοστών. Εμένα με ενδιαφέρει να πάρει ραντεβού γρήγορα και η γυναίκα που δεν έχει ψηλαφητό εύρημα γιατί δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι αυτή δεν κρύβει κάποιο καρκίνο - ένα μη ψηλαφητό καρκίνο. Οποτε και σ' αυτήν προσφέρουμε υπηρεσίες, εάν της κάνουμε πολύ νωρίς μαστογραφία».

-- Και οι γυναίκες που κάνουν ακτινοβολίες κλπ. μπορούν να καλυφθούν από τα κρατικά νοσοκομεία;

-- «Αυτό είναι ένα άλλο πρόβλημα. Κι αυτό δεν καλύπτεται σε όλα τα νοσοκομεία. Από τα κρατικά είναι ο "Αγιος Σάββας", το "Αλεξάνδρα", το "Αρεταίειο" και το "Μεταξά". Πρέπει να υπάρχει και ένα κέντρο στο ΙΚΑ».

-- Μόνο... Αυτά θα πρέπει να έχουν ακόμα μεγαλύτερη λίστα...

-- «Δε θα το 'λεγα, γιατί ακτινοθεραπεία δεν κάνουν και όλες οι γυναίκες...».

Η συνομιλήτριά μας ήταν η πρώτη που από το 1986, όταν ήταν διευθύντρια του Κέντρου Μαστού του ΙΚΑ, είχε επισημάνει, μαζί με άλλους συνεργάτες της ότι η παρατεταμένη ψυχική ένταση μπορεί να προκαλεί καρκίνο στο μαστό.

Εδώ και δυο χρόνια αυτή η διαπίστωση έγινε αποδεκτή ευρύτερα από τους επιστήμονες.

-- Τι σας έδωσε το έναυσμα γι' αυτή την έρευνα;

-- «Εβλεπα ότι οι γυναίκες που έρχονταν για καρκίνο του μαστού στο ΙΚΑ είχαν κάποια ψυχολογική καταπίεση από πριν: Η πρόβλημα με παιδί σοβαρά άρρωστο, ή με κακό σύζυγο ή με πεθερά που τις καταπίεζε πολλά χρόνια, η οικονομική καταστροφή, ή σταμάτημα των σπουδών. Ολ' αυτά είναι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του μαστού. Δε μιλάμε βέβαια για το θετικό στρες μιας γυναίκας λ.χ. που δουλεύει εντατικά αλλά προχωράει στη δουλιά της, είναι ικανοποιημένη κλπ. Μιλάμε για το αρνητικό στρες...».

-- Διαπιστώσατε τότε ότι υπήρχε και κάποια σχέση ανάμεσα στο άγχος και στο οικονομικό επίπεδο των γυναικών;

-- «Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο απ' αυτό που θα μπορούσε να υποθέσει κανείς: οι γυναίκες με υψηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο έχουν μεγαλύτερη συχνότητα καρκίνου του μαστού. Εχουν όμως πολύ καλύτερη πρόγνωση, γιατί πάνε πολύ πιο νωρίς στο γιατρό. Και τη μαστογραφία μπορούν να την πληρώσουν και την ευαισθητοποίηση την έχουν, είναι πιο ενημερωμένες.

Ενώ στις γυναίκες των ασθενέστερων κοινωνικοοικονομικών τάξεων μπορεί να είναι χαμηλότερη η συχνότητα, αλλά έχουν πολύ μεγαλύτερο ποσοστό καρκίνου του μαστού σε προχωρημένο στάδιο και επομένως πολύ μεγαλύτερη θνησιμότητα».

-- Ποια είναι σήμερα η θνησιμότητα στην Ελλάδα;

-- «Η θνησιμότητα στην Ελλάδα είναι 1.500-1.800 γυναίκες το χρόνο, από τα στοιχεία που μας δίνει το Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Παν/μίου Αθηνών υπό τον καθηγητή κ. Τριχόπουλο - αλλά κι από τα συμβατικά στοιχεία που δίνει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί η συχνότητα καρκίνου του μαστού, όχι όμως και η θνησιμότητα».

Πού οφείλεται όμως η αύξηση της συχνότητας; Σε πολλούς παράγοντες, όπως μα πληροφορεί η Λυδία Μουζάκα. Βασικοί παράγοντες όμως είναι το περιβάλλον, η διατροφή και το στρες.

-- Η αυτοεξέταση με την ψηλάφηση είναι μια μέθοδος που μπορεί να βοηθήσει αρκετά στην έγκαιρη διάγνωση;

- «Παλιότερα ήταν το υπ' αριθμόν ένα "όπλο" μας. Σήμερα, που επιδιώκουμε να βρίσκουμε τον καρκίνο σε υποκλινική μορφή, δηλαδή πριν γίνει ψηλαφητός, η αυτοεξέταση προσφέρει δυο στοιχεία: Πρώτον, κάνει τη γυναίκα να έχει μια ευαισθητοποίηση για το θέμα του μαστού, οπότε θα προχωρήσει και σε μαστογραφία και, δεύτερο, όταν έχει μια ανωμαλία που τυχαίνει να είναι επιφανειακή μπορεί να την ανακαλύψει πολύ γρήγορα και να πάει αμέσως στο γιατρό. Και βέβαια δε σημαίνει ότι κάθε ανωμαλία είναι και καρκίνος»!

-- Το αν θα σταματήσει γρήγορα ή αργά η περίοδος σε μια γυναίκα παίζει κάποιο ρόλο στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού;

-- «Οσο πιο καθυστερημένα σταματήσει η περίοδος, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος. Αυτό δε σημαίνει πως αν μια γυναίκα έχει μόνο αυτό τον επιβαρυντικό παράγοντα θα πάθει καρκίνο στο μαστό, γιατί είναι μια πάθηση που σχετίζεται με πολλούς παράγοντες. Ωστόσο η καθυστερημένη εμμηνόπαυση ή η πρώιμη ωορρηξία στα μικρά κορίτσια θεωρούνται παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού».

Η Ελληνική Εταιρεία Μαστολογίας ίδρυσε το 2002 το Κέντρο Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης Γυναικών με καρκίνο του μαστού «Ελλη Λαμπέτη». Προσφέρει τις υπηρεσίες του δωρεάν σε όλες τις γυναίκες με πρόσφατη διάγνωση της νόσου, σε γυναίκες κατά τη διάρκεια της θεραπείας ή σε γυναίκες μετά την αποθεραπεία ή την υποτροπή. Στηρίζει επίσης τα άτομα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος - συζύγους και παιδιά - που επωμίζονται ένα μεγάλο μέρος της φροντίδας των γυναικών που πάσχουν. Δίνει πληροφορίες για τα κέντρα στα οποία μπορεί η γυναίκα να κάνει εξέταση αλλά και σε γυναίκες με καρκινοφοβία, που θέλουν να επισκεφθούν το κέντρο για να την καταπολεμήσουν και μετά να κάνουν εξέταση (στο ίδιο το κέντρο όμως δε γίνεται καμιά εξέταση). Το προσωπικό του κέντρου παρέχει ψυχολογική και συμβουλευτική υποστήριξη σε προσωπικά, κοινωνικά και εργασιακά προβλήματα.

Το Κέντρο «Ελλη Λαμπέτη», βρίσκεται στη Λεωφόρο Κηφισίας 30 (5ος όροφος) και λειτουργεί καθημερινά από τις 9 π.μ. - 5 μ.μ., (τηλ. 210.7773.112). Γυναίκες από την επαρχία μπορούν να επωφεληθούν από τις υπηρεσίες του και τηλεφωνικά τις ώρες λειτουργίας του Κέντρου.