Το κομμουνιστικό κίνημα στις καινούριες συνθήκες έχει να αντιμετωπίσει μια σειρά δυσκολιών. Η μακρόχρονη περίοδος νομιμότητας σε όλα τα κομμουνιστικά κόμματα της Ευρώπης επηρέασε τόσο τις απόψεις τους που πολλές φορές τείνουν να εξομοιώνονται με επιμέρους μεταρρυθμίσεις όσο και τον τρόπο λειτουργίας τους και το βαθμό συνειδητότητας των μελών τους. Αυτή η διαπίστωση σε καμιά περίπτωση δε σημαίνει πως πρέπει να παραιτηθούμε από τις κατακτήσεις του εργατικού και κομμουνιστικού κινήματος των περασμένων δεκαετιών. Δεν υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία όμως, πως η περίοδος εκεχειρίας, που κληροδότησε η διπολική εποχή θα λήξει έχοντας τρεις πιθανές καταλήξεις:

1) Απεμπόληση του χαρακτήρα των κομμάτων ως κομμουνιστικών.

2) Περιθωριοποίηση ή και γραφικοποίησή τους

3) Απώλεια της νομιμότητάς τους μερικά ή ολικά.

Στα πλαίσια του παραπάνω διαμορφωμένου σκηνικού, εντάσσεται και η δράση του Κόμματος, έχοντας ως βασική δυσκολία την αποστασιοποίηση της πλειοψηφίας του λαού και ακόμα περισσότερο των νέων ανθρώπων, από την πολιτική και το συνδικαλισμό. Η απάντηση μπορεί να ξεκινήσει μέσα από το χώρο δουλιάς, αφ' ενός γιατί ο χώρος της εργασίας υποδηλώνει στον κάθε εργάτη την κοινή του μοίρα με το συνάδελφό του και σπάει οποιεσδήποτε ψευδαισθήσεις για την ισότητα και τη δικαιοσύνη μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού, αλλά και τα σύγχρονα ιδεολογήματα για την κοινωνία της πληροφόρησης, για το τέλος της εργασίας κ.ο.κ. και αφ' ετέρου γιατί μόνο εκεί μπορεί να σπάσει, ενεργά και άμεσα, η εικόνα του συνδικαλιστή, που νοιάζεται για τα ατομικά του συμφέροντα, καθώς και για το αστικό πρότυπο πολιτικού, ο οποίος είναι απομακρυσμένος από τα λαϊκά προβλήματα. Φυσικά, όλα τα παραπάνω αν και είναι λίγο έως πολύ γνωστά από την κοσμοθεωρία μας, ωστόσο θα πρέπει να μεταφερθούν και στη δράση και στη δομή του Κόμματος. Σε μια εποχή μάλιστα, που πολλοί προσπαθούν να στρέψουν την όποια αμφισβήτηση και δυσαρέσκεια έναντι της ασκούμενης πολιτικής σε ανώδυνες διαμαρτυρίες, μακριά από το χώρο της εργασίας, αντικαθιστώντας την πολιτική και συνδικαλιστική δραστηριότητα σε μια ενασχόληση με τα κοινά σε στιλ χόμπι, η οποία και αφήνει ανέπαφη την υπεραξία και αδυνατεί να συσπειρώσει. Φυσικά, κατάληξη αυτής της δραστηριότητας, είναι η απογοήτευση και η αποστασιοποίηση όταν δεν αποσπώνται κατακτήσεις και η ενσωμάτωση όταν το κεφάλαιο αποφασίσει να δώσει ψίχουλα.

Επομένως, το Κόμμα και μπορεί και πρέπει να δραστηριοποιηθεί στην ενίσχυση της συνδικαλιστικής δράσης σε συγκεκριμένη κατεύθυνση. Επιβάλλουν οι συνθήκες όχι μόνο την ολόπλευρη στήριξη των κλαδικών οργανώσεων, αλλά και τη χρέωση των δυνάμεών του σε χώρους για να δημιουργήσουν νέες. Η μετάθεση ευθυνών με το σκεπτικό πως οι δυνάμεις μας δεν επαρκούν οφείλει να σταματήσει να υπάρχει, με τη μεταφορά του κάθε εργαζόμενου συντρόφου στον εργασιακό του χώρο και με τη σχεδιασμένη πολιτική για τη δημιουργία κομματικών οργανώσεων, εκεί που δεν υπάρχουν οργανωμένες δυνάμεις. Οι προοπτικές είναι υπαρκτές και καθρεφτίζονται στην αγανάκτηση των εργαζομένων που τους οδηγεί σε αυτόνομες πρωτοβουλίες, οι οποίες ευκολότερα αποτυχαίνουν ή και χειραγωγούνται.

Για το Κόμμα

Οι Θέσεις μιλούν για δουλιά ρουτίνας, για λειτουργία καμπανιακού χαρακτήρα και για άλλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κομματικές οργανώσεις. Τα προβλήματα αυτά έχουν να κάνουν και με τη σύνθεση του Κόμματος. Οι στρατολογίες και οι στελεχοποιήσεις, δε γίνονται με βάση την πρωτοπόρα δράση του κάθε ατόμου που φαίνεται πρώτα απ' όλα στο μαζικό του χώρο, ενώ κριτήριο αποτελεί η συμφωνία με κάποιες κεντρικές κατευθύνσεις και η συνέπεια στις εσωτερικές υποθέσεις του Κόμματος. Ετσι επικρατεί ένα αμάλγαμα πλήρους φιλελευθεροποίησης της ζωής των συντρόφων, μ' έναν παράλληλο άκριτο συγκεντρωτισμό στη λήψη των αποφάσεων και τη δράση. Μοιραία, επόμενα είναι τα παραπάνω προβλήματα και άλλα όπως η υπολειτουργία των οργανώσεων του Κόμματος και της νεολαίας, η αδυναμία κατανόησης της θετικής επίδρασης της κριτικής και της αυτοκριτικής, το κλείσιμο των οργανώσεων στον εαυτό τους, η παγίωση ατόμων σε αξιώματα, τα φαινόμενα παραγοντισμού, η εκμετάλλευση του κύρους και της ιστορίας του Κόμματος για ίδιον όφελος. Η μη ύπαρξη στενής σχέσης μεταξύ κοινωνικών δρώμενων και κομματικής δράσης, οδηγεί σε τέτοια φαινόμενα, καθώς και στη θεοποίηση των κλαδικών τοπικών και γενικών εκλογών, με ευθύνη των ανώτερων οργάνων που τις προβάλλουν ως ανατροφοδότη του κινήματος και όχι ως απλή καταγραφή του συσχετισμού της ταξικής πάλης.

Οι συμμαχίες υποτασσόμενες σε μια τέτοια λειτουργία του Κόμματος, αποκτούν συχνά καιροσκοπικό ή και μπακαλίστικο χαρακτήρα. Εφευρίσκουμε συμμάχους, μόνο και μόνο για να συμμαχήσουμε, ενώ φοβόμαστε τη συμπόρευση με ανθρώπους που αγωνίζονται καθημερινά και ταυτόχρονα δηλώνουν έντιμα τις διαφωνίες τους. Προτιμούμε αυτούς που εκφράζουν μια γενική και αόριστη συμφωνία, σε θεωρητικό επίπεδο και χωρίς να παίρνουν καμία δέσμευση, μια που η γενικότερη δραστηριότητά τους αντιστρατεύεται τους σκοπούς του Κόμματος. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είχαμε στις δημοτικές εκλογές και στις εκλογές για την ανάδειξη πρυτάνεων. Ακόμα, στο όνομα του σοσιαλισμού κατηγορούμε και αυθόρμητες ενέργειες που θα πολλαπλασιάζονται, όσο θα οξύνεται η ταξική πάλη, αντί να μπολιάζουμε το αυθόρμητο ως εμβρυακή μορφή του συνειδητού.

Οσον αφορά το σοσιαλισμό δεν μπορεί παρά να είναι ο μόνιμος στρατηγικός στόχος κάθε κομμουνιστικού κόμματος. Αυτοί που μιλούν για παραμερισμό του σοσιαλισμού από την καθημερινή προπαγάνδα, για να διευρυνθούν οι συσπειρώσεις, ζητούν στην ουσία να φοράμε μάσκες μπροστά στους συμμάχους. Από την άλλη όμως συνεχής σοσιαλιστική ρητορική, που δε συνοδεύεται με πάλη για τα προβλήματα των εργαζομένων και των καταπιεσμένων στρωμάτων, είναι σα να θέλουμε να χτίσουμε μια πολυκατοικία χωρίς θεμέλια. Ο πρωτοπόρος ρόλος του Κόμματος θα αναδειχτεί μέσα από την πάλη του για προβλήματα όπως οι απολύσεις, η πείνα, η ανεργία, η δίωξη αγωνιστών κτλ., φωτίζοντας το δρόμο του σοσιαλισμού και σ' αυτή τη διαδρομή θα βρει τους συμμάχους που αρμόζουν στους σκοπούς του. Μεταφέροντας τις διακηρύξεις του στη ζωή, με τα μέλη του ζωντανά παραδείγματα μπορεί να πείσει όλο και ευρύτερες μάζες.

Η ιδεολογικοπολιτική δουλιά στο Κόμμα

Είναι αναγκαία η προσπάθεια για ανέβασμα του ιδεολογικοπολιτικού επιπέδου του κάθε μέλους, πράγμα που αποτελεί απαραίτητη συνθήκη και για την εσωκομματική δημοκρατία. Παράλληλα υπάρχει και ανάγκη κάποια καίρια ζητήματα να εξεταστούν εδρασμένα σε πολυεπίπεδη επιστημονική μελέτη. Ενα από αυτά είναι η θέση της Ελλάδας στο Διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα που στις Θέσεις φαίνεται μάλλον μπερδεμένη και ένα δεύτερο και εξίσου καθοριστικό είναι τα αίτια των ανατροπών. Τα αίτια των ανατροπών δεν είναι απλά μια φιλολογική κουβέντα. Εξυπηρετούν τους παρακάτω σκοπούς:

1) Εξηγεί πως δεν απέτυχε γενικά και αόριστα ο σοσιαλισμός αλλά μια συγκεκριμένη προσπάθεια οικοδόμησής του.

2) Φωτίζει δομικά λάθη στην οικοδόμηση που είχαν τα αίτιά τους και στον τρόπο λειτουργίας των κομμουνιστικών κομμάτων και άρα βοηθά και στην κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του δικού μας κόμματος.

3) Δίνει καθαρές απαντήσεις για τα όποια λάθη και κατά συνέπεια καλλιεργεί απαιτήσεις για τη συνέχεια.

Ακόμα καθήκον του Κόμματος είναι η μελέτη της σύνθεσης της εργατικής τάξης συνδυασμένη με πολιτική αντιπρόταση για τον κάθε χώρο. Η ευέλικτη και προσωρινή εργασία π.χ. που τείνει να αποτελέσει καθεστώς για τους νέους εργαζόμενους ειδικά, χρειάζεται κάποια ανάλυση πιο εξειδικευμένη που θα ενισχύει και τη δράση.

Είναι απαραίτητη μια σοβαρή δουλιά που θα συνεκτιμήσει όλα τα δεδομένα βασιζόμενη σε μια επιστημονική ανάλυση πολυεπίπεδη. Επίσης, η ιδεολογικοπολιτική δουλιά καταντά εντελώς άχρηστη και αναπαράγει την αστική αντίληψη για τη γνώση στο βαθμό που δεν τροφοδοτείται από υπαρκτά προβλήματα του κινήματος, αλλά και δίνει λύσεις για την παραπέρα ανάπτυξή του.

Το ΚΚΕ η μοναδική οργανωμένη φωνή ελπίδας και αντίστασης στην Ελλάδα, κρατήθηκε όρθιο στις παγκόσμιες θύελλες. Οφείλει στην ιστορία του και στο παρόν του να οδηγήσει την αντεπίθεση των εργατών και των συμμάχων τους για το σοσιαλισμό.

Κώστας Σκολαρίκος,

Μέλος ΤΟ Παντείου

**********************************