Στον κλάδο της μεταποίησης τροφίμων - ποτών ο χορός των μονοπωλίων καλά κρατεί. Αποκαλυπτικά από αυτή την άποψη είναι τα στοιχεία έρευνας ΙΟΒΕ με θέμα «Η ελληνική βιομηχανία τροφίμων - ποτών, δομή, εξελίξεις και προοπτικές», που παρουσιάστηκε χτες. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή, μόλις το 20% των επιχειρήσεων (περίπου 1.300) που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση των τροφίμων - ποτών καρπώνεται το 92% των συνολικών κερδών. Στοιχείο το οποίο καταδεικνύει την αυξανόμενη συγκέντρωση κερδών και σ' αυτούς τους δυο κλάδους της μεταποίησης. Πρόκειται, δε, για επιχειρήσεις με περισσότερους από 50 εργαζόμενους, καθώς, όπως αναφέρεται και στη μελέτη, καθοριστικό στοιχείο των εξελίξεων αποτελεί το μέγεθος των επιχειρήσεων και, βεβαίως, «όσο αυξάνει το μέγεθος, παρατηρείται άνοδος του ποσοστού των κερδοφόρων επιχειρήσεων».

Επίσης, όπως προκύπτει μεταξύ των άλλων από την ανασκόπηση των τελευταίων ετών, όσον αφορά στην εξέλιξη των χαρακτηριστικών του κλάδου, η παραγωγή από το 1995 έχει αυξηθεί κατά 17,8% και σ' αυτόν αποδίδεται το 22% της ανόδου της βιομηχανικής παραγωγής στην περίοδο αυτή. Το 2002-2003 καταγράφεται αύξηση του μεγέθους της συνολικής αγοράς κατά 20%, όταν η αντίστοιχη αύξηση για το σύνολο της βιομηχανίας ήταν 2% και παράλληλα εμφανίζει «υψηλά περιθώρια κέρδους, βαθμό παγιοποίησης και ρευστότητα σε σχέση με το μέσο όρο της ελληνικής βιομηχανίας».

Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι ενώ το 2003 ο κλάδος εμφανίζει επιβράδυνση της πορείας ανάπτυξής του, με το συνολικό κύκλο εργασιών να ενισχύεται κατά 3%, ως συνέπεια της πτώσης της βιομηχανικής παραγωγής κατά 3,2%, η συνολική κερδοφορία του κλάδου «παραμένει σε τροχιά ανόδου» και «εμφανίζεται αυξημένη κατά 3%». Σημειώνεται, δε, ότι την περίοδο 2000-2003 παρατηρούνται έντονες αναδιαρθρώσεις στο συγκεκριμένο κλάδο «με επιχειρήσεις που αντέχουν στον ανταγωνισμό και ενισχύουν την κερδοφορία τους και άλλων που δεν είναι σε θέση να διατηρήσουν τα μερίδια αγοράς τους και να ακολουθήσουν τον ανταγωνισμό και έτσι οδηγούνται σε όλο και μεγαλύτερα ζημιογόνα αποτελέσματα». Ετσι, την περίοδο αυτή «ενώ ο αριθμός των κερδοφόρων επιχειρήσεων παραμένει σταθερός με ενίσχυση του ύψους των συνολικών κερδών, παράλληλα ενισχύεται ο αριθμός των ζημιογόνων επιχειρήσεων και το ύψος των συνολικών ζημιών». Οσον αφορά στις ενδείξεις, όπως αναφέρεται στην έρευνα, «το 2004 η παραγωγή τροφίμων μετά από ένα διστακτικό πρώτο εξάμηνο επανέρχεται τους φθινοπωρινούς μήνες στη μακροχρόνια ανοδική τάση».

Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ ο κλάδος αντιμετωπίζει δύο παραμέτρους - προσκόμματα στην ανάπτυξή του. Πρώτον το σταδιακό περιορισμό της ιδιωτικής κατανάλωσης για τρόφιμα - ποτά ως ποσοστά της συνολικής κατανάλωσης και δεύτερον τη σχετικά βραδεία μεγέθυνση της εγχώριας αγοράς. Οι παράμετροι αυτές, αναφέρεται στη μελέτη, «αναδεικνύουν τη μεγάλη σημασία των εξαγωγών» ως αντισταθμιστικού παράγοντα των απωλειών από την εσωτερική αγορά. Επιπλέον, σημαντικός παράγοντας που προσμετράται για την πορεία κλάδου παραμένει ο σημαντικός βαθμός διείσδυσης ξένων προϊόντων, που, αν και μικρότερος σε σχέση με άλλους κλάδους, παραμένει στο 30% του συνόλου της σχετικής αγοράς. Οι συντάκτες της μελέτης κάνουν λόγο για σταδιακά όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της εγχώριας παραγωγής που κατευθύνεται σε ξένες αγορές και υποστηρίζουν ότι η εκτιμώμενη «νέα φάση ανάπτυξης», στην οποία, όπως λένε, μπαίνει η βιομηχανία τροφίμων - ποτών, θα εξαρτάται σε αυξανόμενο βαθμό από τις επιδόσεις της στις αγορές του εξωτερικού.

Τέλος, αναφορικά με τη διείσδυση των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, η μελέτη αναφέρει ότι στην Ελλάδα υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, καθώς στις άλλες χώρες της ΕΕ φτάνει ακόμα και το 30%, όταν στην εγχώρια αγορά καταλαμβάνει μόλις το 3%.