Χάνα Μπρέτσκοβα και Βλαντ. Πουσόλτ

Η ταινία γυρίστηκε το 1965 στην Τσεχοσλοβακία. Τρία χρόνια αργότερα, μετά τα γεγονότα στην Πράγα, ο σκηνοθέτης της φεύγει για την Αμερική. Η «Ερωτευμένη Ξανθιά» λειτούργησε κάτι σαν διαβατήριο (όχι μόνον καλλιτεχνικό, ισχυρίζονται αρκετοί). Ο Φόρμαν, με αφορμή το πρώτο ερωτικό σκίρτημα της «Ξανθιάς» και χρησιμοποιώντας «διακριτική» σάτιρα, «χαμηλούς» τόνους, «απαλές» συγκρούσεις, περιγράφει (σαν καρικατούρες) τους εκπροσώπους του σοσιαλιστικού κράτους της Τσεχοσλοβακίας, σε μια επαρχιακή περιοχή. Αυτή η άδικη περιγραφή είναι και το αδύνατο σημείο της ταινίας, καθώς γίνεται με φανερά απαξιωτικό τρόπο. Ο σκηνοθέτης της «Φωλιάς του Κούκου» δε σατιρίζει, για να διορθώσει. Σατιρίζει, για να απαξιώσει!

Δεύτερο αδύνατο σημείο, που όμως είναι συνδεδεμένο με το πρώτο, είναι ο πολύ αργός ρυθμός και η ατελείωτη πολυλογία και η εμμονή στην επανάληψη (με αυτό τον τρόπο ο Φόρμαν θέλει να υποδηλώσει τη θεσμική ακινησία. Μια ακινησία που παράγει μοναξιά!). Ξεπερνώντας τα παραπάνω, που βέβαια δεν είναι καθόλου αμελητέα, περνάμε στην ουσία. Οταν ο Φόρμαν ασχολήθηκε με το κυρίως θέμα του, την «Ερωτευμένη Ξανθιά» δηλαδή, έδειξε την τρυφερότητά του, την ικανότητά του και το ταλέντο του. Εστησε με τέτοιο τρόπο τη μηχανή του, διάλεξε και φώτισε τους χώρους του, κίνησε τους νεόβγαλτους ή ερασιτέχνες ηθοποιούς του, και σου δημιούργησε την αίσθηση πως όλα είναι ζωντανά. Ακουγες τις ανάσες των ανθρώπων και των πραγμάτων. Πόναγες με τον ερωτικό πόνο της Ξανθιάς...

Η «Ερωτευμένη Ξανθιά», και όχι μόνο αυτή, είναι από τις ταινίες που αδικούν τον εαυτό τους και βέβαια και τον σκηνοθέτη τους. Γιατί μοιράζονται ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα. Οπου ελευθερώνεται καλλιτεχνικά η αλήθεια, βγαίνει αυθόρμητα η ποιότητα και το ήθος. Οπου παρεμβαίνει η σκοπιμότητα, το ψέμα και η υπερβολή, αμέσως εμφανίζεται η προχειρότητα και η φθήνια. Εμείς απ' την ταινία κρατάμε τα μάτια της «Ξανθιάς», όταν κοίταζε τον νεαρό πιανίστα που αγάπησε!

Η ταινία ήταν να «βγει» στις αίθουσες τον περασμένο Αύγουστο. Για λόγους, που μόνον ο «θεός» της αγοράς γνωρίζει, βγαίνει μετά από δέκα περίπου μήνες.

Παίζουν: Χάνα Μπρέτσκοβα, Βλαντιμίρ Πουσόλτ, Βλαντιμίρ Μενσίκ.