Η κυβέρνηση της ΝΔ έχει γνωστοποιήσει την πρόθεσή της να προχωρήσει σύντομα στην αναμόρφωση του οργανωτικού πλαισίου το οποίο διέπει τις αστικές συγκοινωνίες της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας.

Βάση αυτής της αναμόρφωσης θα είναι το αντιλαϊκό νομοθετικό πλαίσιο των προηγούμενων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ (νόμοι 2175/93, 2414/96, 2669/98), με το οποίο ο ΟΑΣΑ και οι θυγατρικές του εταιρίες ΕΘΕΛ, ΗΛΠΑΠ και ΗΣΑΠ λειτουργούν ως Ανώνυμες Εταιρίες με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Με τους νόμους αυτούς προωθήθηκαν μια σειρά αντεργατικών μέτρων σε βάρος των εργαζομένων σε αυτές, όπως η σπαστή βάρδια, ο αντεργατικός γενικός κανονισμός του προσωπικού, η κατάργηση μέρους των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Εχουμε, δηλαδή, μια σταδιακή απεμπλοκή του αστικού κράτους από την άμεση παρέμβαση στο συγκοινωνιακό έργο της πρωτεύουσας, όπως αυτή εκφράστηκε στα μέσα της δεκαετίας του '70.

Το υπουργείο Μεταφορών έχει στα χέρια του, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιεύματα, τις προτάσεις της επιτροπής για το νέο οργανωτικό πλαίσιο των αστικών συγκοινωνιών της πρωτεύουσας.

Με βάση αυτά τα δημοσιεύματα, αλλά και τις κατά καιρούς διακηρύξεις του υπουργού Μεταφορών, η κυβέρνηση αξιοποιεί επιλεκτικά και αποσπασματικά στόχους πάλης και αιτήματα που προβάλλει το Κόμμα μας (όπως «Δημόσια Κοινωνική Υπηρεσία», «Ενιαίος Δημόσιος Φορέας Συγκοινωνιών», κ.ά.) με σκοπό να αποπροσανατολίσει και να συγκαλύψει τον αντιλαϊκό χαρακτήρα της πολιτικής της.

Από αυτές τις προτάσεις προκύπτει ότι η κυβέρνηση προωθεί την τριχοτόμηση, τουλάχιστον, του συγκοινωνιακού έργου στα επίπεδα:

• Του σχεδιασμού, συντονισμού και ελέγχου, με ευθύνη του ενιαίου φορέα
• Της εκτέλεσης του συγκοινωνιακού έργου από τους φορείς εκτέλεσης έργου και τους συνδεδεμένους φορείς
• Της ανάπτυξης της συγκοινωνιακής υποδομής και της συντήρησης από τους φορείς ανάπτυξης της υποδομής.

Με αυτή την τριχοτόμηση διευκολύνονται οι διαδικασίες ιδιωτικοποίησης τομέων που ενδιαφέρουν το ιδιωτικό κεφάλαιο, όπως ορισμένα τμήματα της εκτέλεσης έργου, των υποδομών αλλά και της συντήρησης και επισκευής.

Στη λογική της διευκόλυνσης της ιδιωτικοποίησης εντάσσονται και οι προτάσεις περί:

• μετατροπής των φορέων εκτέλεσης έργου ΕΘΕΛ ΑΕ, ΗΛΠΑΠ ΑΕ, ΗΣΑΠ ΑΕ, ΤΡΑΜ ΑΕ από θυγατρικές των ΟΑΣΑ ΑΕ και ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ σε ανεξάρτητες ανώνυμες εταιρίες
• δυνατότητας μεταβίβασης του 49% των μετοχών των επιχειρήσεων εκτέλεσης έργου σε τρίτους
• ορισμένου χρόνου διάρκειας της σύμβασης ανάθεσης έργου
• ένταξης του ιδιωτικού ΚΤΕΛ Αττικής ΑΕ στους φορείς εκτέλεσης έργου.

Αποδέχεται τη λογική απελευθέρωσης που προωθεί η ΕΕ, σε πρώτη φάση των σιδηροδρομικών μεταφορών, όσον αφορά στον Προαστιακό.

Η λογική του συνδεδεμένου φορέα εμπεριέχει τον κίνδυνο της συρρίκνωσης και υποβάθμισης του έργου των δημόσιου χαρακτήρα εταιριών και την υποκατάστασή τους από άλλες, όπως τις διάφορες δημοτικές επιχειρήσεις συγκοινωνιών, οι οποίες μπορούν πιο εύκολα και με διάφορες μορφές να παραχωρηθούν στο ιδιωτικό κεφάλαιο και θα επιβαρύνουν διπλά τους κατοίκους των δήμων.

Επίσης, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η κυβερνητική πολιτική για τις Συμπράξεις ανάμεσα στο Δημόσιο και στον Ιδιωτικό Τομέα (ΣΔΙΤ) δεν αποκλείει τις αστικές συγκοινωνίες. Η νέα οργανωτική δομή που προωθεί η κυβέρνηση διευκολύνει τη λειτουργία των ΣΔΙΤ.

Για να προωθήσει την πολιτική της η κυβέρνηση αξιοποιεί την ελλειμματική εικόνα που παρουσιάζουν οι αστικές συγκοινωνίες, ελλείμματα για τα οποία είναι υπεύθυνες οι κυβερνητικές πολιτικές και η λειψή χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό. Την 5ετία 2000-2004 οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για τις τρεις θυγατρικές του ΟΑΣΑ μειώθηκαν από 120,9 εκατ. ευρώ στα 109,7 εκατ. ευρώ. Κατάσταση, η οποία πρόκειται να επιβαρυνθεί ακόμη περισσότερο μετά την απόφαση της κυβέρνησης της ΝΔ για περικοπές της κρατικής χρηματοδότησης για τις αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας κατά 50 εκατ. ευρώ για το 2005 και κατά 150 εκατ. ευρώ για το 2006.

Για το θέμα της χρηματοδότησης των αστικών συγκοινωνιών η κυβέρνηση επεξεργάζεται τις προτάσεις της Επιτροπής αλλά και άλλων φορέων, όπως του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων, με σκοπό τη σταδιακή μείωση ακόμη περισσότερο της κρατικής χρηματοδότησης και την αντικατάστασή της με διάφορους τρόπους άμεσης ή έμμεσης επιβάρυνσης των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων. Για παράδειγμα, φόρος επί της μισθοδοσίας των εργαζομένων, φόρος στα καύσιμα των ΙΧ, ειδικό τέλος στους λογαριασμούς της ΔΕΗ, διόδια στο κέντρο της Αθήνας, κ.ά.

Σε αυτά τα πλαίσια επεξεργάζεται και την εντατικοποίηση της αστυνόμευσης, αξιοποιώντας τους καμεροχαφιέδες, την αύξηση των ελέγχων και των κλήσεων, την ελεγχόμενη στάθμευση.

Τέλος, μόνο ως ανέκδοτο μπορεί να θεωρηθεί η θέση για κατοχύρωση, στο υπό πρόταση οργανωτικό σχήμα, των εργασιακών κεκτημένων και άλλων δικαιωμάτων του προσωπικού, τη στιγμή που ξεδιπλώνεται μια ολομέτωπη επίθεση από την κυβέρνηση συνολικά απέναντι στα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, αλλά και ειδικά στους εργαζόμενους στις αστικές συγκοινωνίες (π.χ., η πρόταση της διοίκησης των ΗΛΠΑΠ για «διασύνδεση της απόδοσης των εργαζομένων με τις αποδοχές»).

Η κυβέρνηση θα επιδιώξει αυτήν την πολιτική της να την προωθήσει μέσα από τον περιβόητο κοινωνικό διάλογο. Ενα διάλογο αποπροσανατολιστικό, κατασκευής συνενόχων και αφοπλισμού του κινήματος.

Το ταξικό εργατικό κίνημα, το λαϊκό κίνημα γενικότερα, όχι μόνο πρέπει να καταγγείλει αυτόν τον διάλογο αλλά και μέσα από πολύμορφες εργατικές και λαϊκές συσπειρώσεις και επιτροπές αγώνα να οργανώσει την πάλη του ενάντια σ' αυτούς τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς της απελευθέρωσης, της εμπορευματοποίησης και των ιδιωτικοποιήσεων, προβάλλοντας ένα πλαίσιο στόχων και αιτημάτων για συγκοινωνίες που να εξυπηρετούν το λαό και όχι τις ανάγκες του κεφαλαίου, όπως και τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων του κλάδου. Γιατί το ζήτημα των αστικών συγκοινωνιών δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους στο συγκεκριμένο κλάδο αλλά το σύνολο των εργαζομένων, τη νεολαία, τη λαϊκή οικογένεια.

Για το ΚΚΕ οι αστικές συγκοινωνίες πρέπει να είναι λαϊκό κοινωνικό αγαθό. Στον καπιταλισμό αυτές είναι εμπόρευμα ακριβό και υποβαθμισμένο για τους εργαζόμενους και τη λαϊκή οικογένεια.

Η πολιτική μας πρόταση για τις αστικές συγκοινωνίες εντάσσεται στα πλαίσια του άλλου δρόμου ανάπτυξης, της οργάνωσης της οικονομίας με κριτήριο την ολόπλευρη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, της Λαϊκής Εξουσίας και της Λαϊκής Οικονομίας.

Βασικοί άξονες-πλαίσιο αυτής της πολιτικής μας για τις αστικές συγκοινωνίες είναι:

• Ο Ενιαίος Δημόσιος Φορέας Αστικών Συγκοινωνιών, με ευθύνη σχεδιασμού, κατασκευής, λειτουργίας, συντήρησης, ελέγχου και χρηματοδότησης από το κράτος για όλα τα αστικά κέντρα, στα πλαίσια του ενιαίου φορέα αστικών και υπεραστικών μεταφορών, χερσαίων, αεροπορικών και ακτοπλοϊκών. Ενταξη σ' αυτόν όλων των μέσων μαζικής μεταφοράς
• Οι συγκοινωνίες, ως τμήμα των μεταφορών, είναι στην αποκλειστική ευθύνη του κράτους. Τα ταξί οργανωμένα σε συνεταιριστική βάση μπορούν να λειτουργούν συμπληρωματικά στα πλαίσια των αστικών συγκοινωνιών
• Κατοχύρωση του εργατικού ελέγχου, των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων με βάση τις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων
• Φθηνές, ασφαλείς, γρήγορες και αξιόπιστες συγκοινωνίες. Ειδική αντιμετώπιση, όπως δωρεάν χρήση, για ορισμένες κατηγορίες, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, μαθητές, ΑμΕΑ, κλπ.
• Προτεραιότητα στις λαϊκές περιοχές και στην ικανοποίηση των αναγκών των εργαζομένων
• Προτεραιότητα στη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς και περιορισμός της χρήσης του ΙΧ
• Προστασία του περιβάλλοντος από τη ρύπανση και την ηχορύπανση.

Αυτές οι προτάσεις μπορούν να αποτελέσουν πλαίσιο ευρύτερων εργατικών και λαϊκών συσπειρώσεων γιατί απαντούν στις σημερινές τους ανάγκες.