Κάτι λιγότερο από δύο βδομάδες τώρα, έξαλλοι Αλβανοί πολίτες συρρέουν στις πλατείες των Τιράνων και δεκάδων άλλων πόλεων και κραυγάζουν "Ο Σαλί είναι κλέφτης! Το ίδιο κι ο Μέξι! Δώστε μας πίσω τα λεφτά μας!". Η εικόνα έκανε το γύρο του κόσμου - ήταν η πρώτη φορά στο (σωτήριον...) 1997 που η προσοχή στράφηκε στη "χώρα των Αετών" με τόση ένταση. Οχι χωρίς λόγο: η υπόθεση που προκάλεσε τις βίαιες ταραχές, στις οποίες υπολογίζεται ότι έχουν τραυματιστεί σχεδόν 100 άνθρωποι, αφορά τη μεγαλύτερη οικονομική δραστηριότητα (απάτη, αν προτιμάτε) του ιδιωτικού τομέα της Αλβανίας, σχεδόν τους μισούς πολίτες της χώρας, και το 11% του ΑΕΠ της, ή 260 εκατομμύρια δολάρια (κατά την εβδομαδιαία επιθεώρηση "Economist", το συνολικό ποσό πιθανώς προσεγγίζει το 1 δισ. δολάρια).

Τα όσα ακολούθησαν είναι λίγο - πολύ γνωστά. Χιλιάδες εξαπατημένοι από τις γυαλιστερές τηλεοπτικές διαφημίσεις (στην κρατική τηλεόραση, μάλιστα, κάτι που έδωσε την επίφαση έγκρισης από την κυβέρνηση της δραστηριότητας) και από τις υποσχέσεις γρήγορου πλουτισμού Αλβανοί βγήκαν στους δρόμους διαδηλώνοντας, συγκρούστηκαν με τους αστυνομικούς, έκαψαν κρατικά κτίρια και γραφεία του κυβερνώντος Δημοκρατικού Κόμματος, ένα πρωτόγονο διυλιστήριο, απήγαγαν και απελευθέρωσαν τον υπουργό Εξωτερικών, Τρίταν Σιέχου, απαίτησαν παραίτηση της κυβέρνησης.

Σε απάντηση, η κυριαρχούμενη από βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος Βουλή έδωσε διά ενός (το λιγότερο, βιαστικά συνταχθέντος) νομοθετήματος υπερεξουσίες στον Πρόεδρο, για να επαναφέρει την τάξη. Και ο Μπερίσα (ο οποίος, κατά πληροφορίες του πρακτορείου "Ρόιτερ", εξέταζε ακόμη και το ενδεχόμενο αποχώρησής του από τη χώρα) έβγαλε το στρατό στους δρόμους.

Σε μια παράλληλη κίνηση κατευνασμού των παθών, τόσο ο πρωθυπουργός Αλεξάντρ Μέξι όσο και ο ίδιος ο Μπερίσα υποσχέθηκαν επιστροφή των καταθέσεων που έχουν δεσμευτεί στις τράπεζες στους επενδυτές, τις προσεχείς μέρες.

Ο Μπερίσα και το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης Μέξι, όμως, γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν είναι σε θέση να εκπληρώσουν την υπόσχεση επιστροφής των χρημάτων στους καταθέτες, από τα δεσμευθέντα κεφάλαια ή και τον κρατικό προϋπολογισμό. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού είναι χαοτικό, και παρουσιάζει σαφώς ανοδική τάση. Ο πληθωρισμός καλπάζει ανεξέλεγκτος. Το εμπορικό έλλειμμα διευρύνεται. Υφίσταται πρόσφατη κυβερνητική δέσμευση για πάγωμα των - ήδη υψηλών - φόρων. Η πιστοληπτική ικανότητα της χώρας βρίσκεται χαμηλότερα από ποτέ. Ακόμα χειρότερα, οι επιχειρήσεις - πυραμίδες είχαν όχι μόνο τεράστια συμμετοχή στην ανάπτυξη της αλβανικής οικονομίας, αλλά και στενούς δεσμούς με κρατικές και κυβερνητικές δομές.

Ο Μπερίσα θα πρέπει να διαλέξει τι θα θυσιάσει: τους φίλους του στις παρατράπεζες (τα στελέχη της αντιπολίτευσης κατηγορούν τον ίδιο και το Δημοκρατικό Κόμμα του ότι υπέθαλψε το σύστημα των παρατραπεζών, με αντάλλαγμα γενναίες προεκλογικές ενισχύσεις), το οικονομικό πρόγραμμα της κυβέρνησής του, ή τις καταθέσεις των πολιτών.

Κατά πόσο οι εκλογές του Απριλίου θα επηρεάσουν την απόφαση του Μπερίσα; Με δεδομένο ότι Πρόεδρο εκλέγει η (κυριαρχούμενη από τους "δικούς του") Βουλή της χώρας, και όχι οι πολίτες, θα μπορούσε κανείς να προβλέψει ότι ο Πρόεδρος θα επιλέξει να αγνοήσει την επιταγή αποκατάστασης των εξαπατηθέντων. Αλλά ενδεχόμενη υιοθέτηση τέτοιας τακτικής εμπεριέχει τον κίνδυνο κοινωνικής έκρηξης. Δε "θα νικήσουν όλοι", όπως έλεγε ένα πανό του Δημοκρατικού Κόμματος στις βουλευτικές εκλογές...

Μπάμπης ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ