Η κρίση που έχει ξεσπάσει από την αρχή του έτους στη Βουλγαρία και κορυφώθηκε την τελευταία βδομάδα, με τις διαδηλώσεις δύο εκατομμυρίων πολιτών, τους αποκλεισμούς οδικών αρτηριών και τις πολιτικές αντιδικίες, δεν οφείλεται σε μια ...έξαρση της εντροπίας στα Βαλκάνια (!), όπως "διέγνωσαν" κάποιοι. Αντίθετα, είναι σαφές ότι η οικονομική ασφυξία, η οποία προκάλεσε την παρούσα κρίση, αποτελεί απόρροια της "μετάλλαξης" του βουλγαρικού πολιτικού προσωπικού και του εξοβελισμού "πασών των ιδεολογιών" από τη σκηνή.

Δεν έχουμε την πρόθεση να αναλωθούμε σε μία συζήτηση περί του αν η οικονομική δυσπραγία προκάλεσε την πολιτική κρίση, ή το αντίστροφο (κατά το παράδειγμα της κότας και του αυγού). Η κατάσταση στη γείτονα δεν επιτρέπει ...φιλοσοφικού τύπου αναζητήσεις. Τρεις ενδείξεις: (α) τηλεγράφημα του πρακτορείου Ρόιτερ το Δεκέμβρη ανέφερε ότι οι άποροι ρακοσυλλέκτες της Σόφιας βρίσκουν "όλο και λιγότερα εκμεταλλεύσιμα σκουπίδια", (β) ρεπορτάζ της Ευδοκίας Ντιμίτροβα στη βουλγαρική οικονομική εφημερίδα "Πάρι" ανέφερε ότι ένας καταστηματάρχης πούλησε ό,τι υπήρχε στα ράφια του με ...περυσινές τιμές, αφού, λόγω υπερπληθωρισμού, ουδείς αγόραζε, (γ) ο Ανγκελ Στόικοφ, επικεφαλής του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου, ανακοίνωσε (31/01) ότι η βουλγαρική παραγωγή σιτηρών το 1996 ήταν η χαμηλότερη από το 1939 - για την ακρίβεια, ήταν χαμηλότερη και από αυτήν του 1939...

Αυτά, όσον αφορά τη μερική άποψη. Η συνολική άποψη του οικονομικού πεδίου είναι κατά πολύ χειρότερη: Με τη χώρα επί του παρόντος ουσιαστικά ακυβέρνητη, αψήφιστο τον προϋπολογισμό του 1997 και την ημερομηνία πληρωμής της πρώτης δόσης του εξωτερικού χρέους της Βουλγαρίας να πλησιάζει, δεν είναι απίθανο η χώρα να κηρύξει αδυναμία πληρωμών. Στην πραγματικότητα, ακριβώς το ενδεχόμενο να κηρύξει η Βουλγαρία αδυναμία πληρωμών επικαλέστηκε και ο Πρόεδρος της χώρας, Πέταρ Στογιάνοφ, κατά την προ τριών ημερών επίσκεψή του στις Βρυξέλλες, για να ζητήσει οικονομική βοήθεια.

Με την πιθανότητα η χώρα να τεθεί πλήρως και αμετακλήτως υπό την κηδεμονία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και η πιστοληπτική της ικανότητα να καταστεί ανάλογη κεντροαφρικανικής χώρας ορατή περισσότερο από ποτέ, ευλόγως δημιουργείται η απορία για την ατέρμονη συζήτηση περί εκλογών ή σύστασης σοσιαλιστικής κυβέρνησης. Πρόκειται για κάποιου είδους αυτοκαταστροφική μανία;

Κάθε άλλο: Η όλη υπόθεση, από την παραίτηση του Ζαν Βίντενοφ και τη φαγωμάρα στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, ως την παρούσα εκστρατεία για πρόωρες εκλογές της αντιπολίτευσης, δίνει την αίσθηση μιας ευθυνόφοβης αντιμετώπισης των προβλημάτων της χώρας από τις ηγεσίες, τόσο των Σοσιαλιστών, όσο και της Ενωσης Δημοκρατικών Δυνάμεων. Ο εντολοδόχος πρωθυπουργός των Σοσιαλιστών, Νικολάι Ντόμπρεφ, δηλώνει πρόθυμος να επιστρέψει την εντολή, αν σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού. Ο Ιβάν Κοστόφ αρνείται. Ολοι δείχνουν έτοιμοι να αποφύγουν το "πικρό ποτήρι" της διακυβέρνησης της χώρας, σε μια από τις κρισιμότερες συγκυρίες της πρόσφατης ιστορίας της.

Είναι τυχαία όλα αυτά; Μάλλον όχι. Η Βουλγαρία, κατά πολιτικούς παρατηρητές, πληρώνει το τίμημα της μετάλλαξης της πάλαι ποτέ Αριστεράς σε διάφορες ομάδες νεοφιλελεύθερων "μπίζνεσμεν", τεχνοκρατών και εξπέρ του ρουσφετιού, που τίποτε δεν έχουν να ζηλέψουν από τη Δεξιά του Κοστόφ.

Το αν θα βρεθεί μια - έστω μεταβατική - κυβερνητική λύση, ικανή να σταματήσει την πορεία της Βουλγαρίας προς τον γκρεμό αναμένεται να διαφανεί την ερχόμενη βδομάδα. Στην περίπτωση που το αδιέξοδο συνεχίσει να υφίσταται, όμως, η κατάσταση θα γίνει πραγματικά επικίνδυνη...

Μπ. Γ.