Παρακολούθησα χτες βράδυ ένα έργο πικρό, το "Αννα, είπα!" του νέου συγγραφέα Παναγιώτη Μέντη (που ερμηνεύει κι έναν από τους ρόλους της παράστασης). Στη Στοά, που διευθύνει ο Θανάσης Παπαγεωργίου. Στην παράσταση αυτή δεν παίζει ο ίδιος. Τη σκηνοθετεί. Πρωταγωνιστεί η σπουδαία ηθοποιός Λήδα Πρωτοψάλτη. Στο ρόλο μιας γυναίκας που έζησε τη ζωή της - διάβηκε την έρημό της - κυρίως "στη διαδρομή τριών δεκαετιών, από τα μέσα του εξήντα και εδώ". Εγώ θα πρόσθετα, ότι σαφείς είναι, σε σχέση μ' αυτό που έγινε η Αννα, και οι επιδράσεις της δεκαετίας του '50. Οταν η Ελλάδα, οι άνθρωποί της, καθημαγμένοι και αλαφιασμένοι αγωνίζονταν να πάψουν να φοβούνται. Και να φτιάξουν κάποια ζωή. Οι περισσότεροι από το τίποτα. Και με το τίποτα. Η γυναίκα, το αδύνατο μέρος, γινόταν πάλι, άλλη μια φορά, ο σιωπηλός βαστάζος ενός ασήκωτου φορτίου.

Η Αννα τώρα είναι πληθωρική σε λόγια. Ετσι αντιρροπεί, στα όρια μιας σχεδόν έκδηλης ψυχικής ταραχής, την απέραντη σιωπή του τότε. Ο τωρινός ορμητικός και επιθετικός λόγος της ξεσκεπάζει σιγά σιγά το δράμα που έζησε. Μέσα της και γύρω της. Οταν αρχίζει η παράσταση μονολογεί, σ' ένα χώρο "άδειο και ουδέτερο", που "ίσως είναι κελί φυλακής, ίσως δωμάτιο απομόνωσης σε κλινική, ίσως και ένα άδειο δωμάτιο σπιτιού". Ο χώρος αυτός πότε κατοικείται και από άλλα μέλη της οικογένειας και πότε ξαναγίνεται άδειος, με μόνη την Αννα, καθώς το έργο με ευρηματικό τρόπο πηγαινοέρχεται στο τότε (στις διάφορες φάσεις του) και στο τώρα. Η Αννα, ίσως όχι ανεξήγητα, μου θύμισε την έγκλειστη Ελένη στο χωριό Κωσταλέξι. Και θυμόμουν μαζί, ότι και την τραγική εκείνη γυναίκα, που είχε "ταφεί" νέα και σχεδόν γέρασε μέσα στη σιωπή και τη φρικτή μοναξιά, την είχα αισθανθεί σαν μια γυναίκα σύμβολο. Της σταυρωμένης γυναικείας Ελλάδας. Που δεν ήταν δυνατό να βγει αλώβητη από τη δυστυχία εκείνων των καιρών. Κοινώνησα χθες "πράγματα συμπαθητικά, δικά μας, γραικικά και πένθιμα", όπως θα έλεγε ο ποιητής. (Η σκηνοθετική ιδιοφυία του κ. Παπαγεωργίου, ισάξια της υποκριτικής του ιδιοφυίας, εκφράζεται εδώ και με την ιδέα της διπλής φιγούρας της μητέρας της Αννας, αλλά και παρουσιάζοντας τον αστυνομικό με ιατρική ρόμπα...).