Σφικτή θα είναι και φέτος για τους πολλούς η νομισματική πολιτική, σύμφωνα με τις βασικές κατευθύνσεις του νομισματοπιστωτικού προγράμματος για το 1996, που ανακοίνωσε επίσημα χτες ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) Λ. Παπαδήμος,ο οποίος δεν παρέλειψε να υποστηρίξει πως χωρίς τη συνέχιση της αντιλαϊκής εισοδηματικής και δημοσιονομικής πολιτικής κινδυνεύουν να μην εκπληρωθούν ούτε οι στόχοι για τη συναλλαγματική και νομισματική πολιτική.

Αναλυτικότερα, ο διοικητής της Τράπεζας Ελλάδας:

• Επέκρινε - εμμέσως πλην σαφώς - την κυβέρνηση ότι καθυστερεί την προώθηση της ιδιωτικοποίησης κρατικών τραπεζών και ΔΕΚΟ στα πλαίσια της"εξυγίανσης" του δημόσιου τομέα,προκειμένου η χώρα μας να είναι συνεπής στις δεσμεύσεις της απέναντι στη νεοφιλελεύθερη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
• Ξεκαθάρισε ότι οι στόχοι της ΤτΕ για το 1996, που βαίνουν στη λογική "σημασία έχει μόνο η επίτευξη ονομαστικών μακροοικονομικών μεγεθών", τέθηκαν με βάση τις κυβερνητικές προβλέψεις για πτώση του πληθωρισμού στο 5% στο τέλος του έτους και μείωση επιτοκίων κατά τουλάχιστο 3 μονάδες, με συνακόλουθη αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,5% και άφησε με σαφήνεια να εννοηθεί, ότι αν δεν εκπληρωθούν αυτοί θα ξεφύγουν και οι στόχοι για μείωση των επιτοκίων. Οπως είπε χαρακτηριστικά, κύρια επιδίωξη της νομισματικής πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος και για το 1996 θα είναι η καταπολέμηση του πληθωρισμού.Αυτό σημαίνει μείωση των τραπεζικών δανείων, σκληρή δραχμή, δηλαδή πτώση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό, με επακόλουθες συνέπειες τη διεύρυνση της ανεργίας και τη γενικότερη ύφεση στην οικονομία.

Οι στόχοι, που έθεσε για το 1996 η Τράπεζα της Ελλάδας, είναι οι εξής:

Πρώτο,ο ρυθμός αύξησης των τραπεζικών χορηγήσεων στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, να περιοριστεί στο 5 - 7%,έναντι στόχου 6 - 8% που είχε τεθεί για το 1995. Αν και υποστήριξε πως το 1995 οι στόχοι για τη νομισματοπιστωτική επέκταση επιτεύχτηκαν, από την επιμέρους ανάλυση, προκύπτει υπέρμετρη και εν πολλοίς ασύδοτη άνοδος των τραπεζικών δανείων σε ιδιώτες, καθώς παρουσιάστηκε αύξηση σε σχέση με το 1994 29,1% (!), ενώ ο στόχος ήταν 7 - 9%. Αντίθετα, συνεχίστηκε ο περιορισμός των δανείων στο δημόσιο, καθώς η πιστωτική επέκταση αυξήθηκε μόλις κατά 2,7%,σε τρέχουσες τιμές. Ο Λ. Παπαδήμος αποσιώπησε ότι η συρρίκνωση του συνολικού πραγματικού και του διαθέσιμου εισοδήματος των πλατιών στρωμάτων του πληθυσμού, είναι ο παράγοντας εκείνος, που πρωταρχικά οδήγησε στην τρομακτική αυτή αύξηση των τραπεζικών πιστώσεων σε ιδιώτες, σε συνδυασμό βέβαια με την πτώση των επιτοκίων.

Δεύτερο,η προσφορά χρήματος να αυξηθεί γύρω στο 6 - 9%,έναντι στόχου 7 - 9% το 1995. Εδώ παρατηρήθηκε υπέρβαση του αρχικού στόχου, καθώς η προσφορά χρήματος το 1995 αυξήθηκε κατά 10,4%,παρ' όλο που η Τράπεζα της Ελλάδος προέβη το Νοέμβρη του περασμένου έτους σε αύξηση του ποσοστού των υποχρεωτικών καταθέσεων των εμπορικών τραπεζών σ' αυτήν από 9% σε 11%, για να περιοριστεί η υπερβάλλουσα ρευστότητα του τραπεζικού συστήματος, που προήλθε από τη μείωση των επιτοκίων σε συνδυασμό με την εμπέδωση κλίματος σταθερότητας στην ασκούμενη συναλλαγματική πολιτική. Οπως όμως είχε έγκαιρα επισημάνει ο "Ρ" και ανακοίνωσε δημόσια χτες ο διοικητής της ΤτΕ, η απόκλιση του ρυθμού αύξησης της προσφοράς χρήματος από τον αρχικό στόχο ήταναποτέλεσμα της στροφής των τραπεζών στα λεγόμενα "παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα", των οποίων οι αποδόσεις έχουν ευνοϊκότερη φορολογική μεταχείριση από οποιαδήποτε άλλη μορφή τραπεζικής επένδυσης. Παραδέχτηκε δηλαδή δημόσια, την κερδοσκοπία που γίνεται από εκείνους που έχουν χρήματα, που "επενδύουν" τα κεφάλαιά τους, όχι στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεών τους, αλλά σε αφορολόγητους κρατικούς τίτλους και σε τραπεζικές συναλλαγές που δε φορολογούνται.

Τρίτο,η συναλλαγματική ισοτιμία της δραχμής έναντι του ECU να παραμείνει για το 1996 περίπου σταθερή,επιλογή που θα σημάνει την προς κάθε κατεύθυνση μείωση του κόστους παραγωγής των εξαγωγικών επιχειρήσεων, προκειμένου τα ελληνικά προϊόντα να μπορούν να "χωρέσουν" στη διεθνή αγορά. Εννοείται, βέβαια, ότι η μείωση του κόστους παραγωγής εμπεριέχει, όπως έχει δείξει η μέχρι τώρα εμπειρία, τον "εύκολο" δρόμο της μείωσης του κόστους εργασίας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Υπενθυμίζεται ότι το 1995 η δραχμή - σύμφωνα με το στόχο της ΤτΕ - διολίσθησε έναντι του ECU κατά 3,1%, με αποτέλεσμα το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών να αναμένεται να κλείσει με τεράστιο έλλειμμα ύψους 3 δισ. δολαρίων.

Ειδικά όμως, όσον αφορά στο ισοζύγιο, ο Λ. Παπαδήμος δεν έδειξε να ανησυχεί ιδιαίτερα για τις "τρύπες" που δημιουργεί η γενικότερη πολιτική αποβιομηχάνισης, γιατί όπως εκτιμά η Τράπεζα της Ελλάδος, οι μισές περίπου από τις εισαγωγές της χώρας μας το 1995 αφορούν σε κεφαλαιουχικά αγαθά, ενώ στην αντίπερα όχθη, υπήρξε μείωση των εισροών από την ΕΕ, με ταυτόχρονη αύξηση δαπανών για πληρωμή τόκων εξωτερικού δανεισμού.

Ο επίλογος της παρουσίασης του νομισματοπιστωτικού προγράμματος του 1996, από τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, ήταν η κινδυνολογία ότι, αν χαλαρώσει η οικονομική πολιτική λιτότητας... χαθήκαμε! Οπως υποστήριξε, "αν οι εξελίξεις στα δημόσια οικονομικά και στην αγορά εργασίας δεν είναι συνεπείς με την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, θα υπάρξουν επιπτώσεις στα επιτόκια, στην ανταγωνιστικότητα και στην απασχόληση". Γι' αυτό, ισχυρίστηκε, "είναι απολύτως απαραίτητο να εξασφαλιστεί η συνέπεια και η συνοχή στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής, με εμμονή στην προσπάθεια για δημοσιονομική εξυγίανση και με επίσπευση των διαρθρωτικών αλλαγών"...

Απόδειξη του αντιλαϊκού χαρακτήρα των εξαγγελθέντος προγράμματος νομισματοπιστωτικής πολιτικής για το 1996 και των υποδείξεων για συνέχιση της ίδιας πολιτικής είναι και η σχετική δήλωση του προέδρου του ΣΕΒ, ο οποίος δήλωσε την αμέριστη συμπαράστασή του στο εξαγγελθέν πρόγραμμα του διοικητή της ΤτΕ.