Ο "ΣΥΝ" από την πρώτη στιγμή τάχθηκε υπέρ της ευρωπαϊκής ενοποίησης, την οποία ανέκαθεν επιδίωκε να εμφανίσει σαν μονόδρομο για την πρόοδο της χώρας και πηγή λύσης των προβλημάτων των εργαζομένων. Τάχθηκε με πάθος υπέρ της Συνθήκης του Μάαστριχτ, όταν αυτή ερήμην των εργαζομένων επικυρώθηκε με συνοπτικές διαδικασίες από το ελληνικό Κοινοβούλιο.

"Επιλέγουμε την πορεία προς την ενωμένη Ευρώπη και θέλουμε να συμβάλουμε στη συνειδητή αποδοχή της από την κοινή γνώμη", δήλωνε στη Βουλή στις 27/7/92 ο Γρ. Φαράκος,θεωρώντας πως "η ιστορική πρόκληση της Ενωμένης Ευρώπης μπορεί να γίνει όραμα και ελπίδα για τους λαούς της και τη νεολαία".

"Εγώ σαν αριστερός πολίτης θα ψηφίσω το Μάαστριχτ", συμπλήρωνε ο Λ. Κύρκος και πρόσθετε κυνικά ότι "κανένας μέσα στους κόλπους του λαού δε θα μπορέσει να αισθανθεί τον άνεμο της ευημερίας, εάν συνολικά η οικονομία δεν προχωρεί σε μια κατεύθυνση ανάπτυξης και προόδου. Και εδώ χρειάζονται θυσίες απ' όλους".

Τελικά, όπως δήλωσε η τότε πρόεδρος του "ΣΥΝ" Μ. Δαμανάκη,"Ψηφίζουμε υπέρ της κύρωσης της Συνθήκης του Μάαστριχτ, επειδή πιστεύουμε ότι η χώρα μας πρέπει να είναι ενεργώς παρούσα και να συμμετέχει δραστήρια προς την οικονομική και κυρίως προς την πολιτική ένωση της Ευρώπης".

Υπερασπιζόμενος τη θετική ψήφοτο 1992, ο Ν. Κωνσταντόπουλος εξηγούσε τους πραγματικούς λόγους της αλλαγής θέσης του "ΣΥΝ", σημειώνοντας:"Δε θα μπούμε σε διλήμματα που έρχονται να απαντήσουνε σε αναψηλάφηση της απόφασης για το Μάαστριχτ. Είναι μια απόφαση που είναι πραγματικότητα για την ιστορία του κόμματος, όπως η Συνθήκη του Μάαστριχτ είναι μια πραγματικότητα για την Ελλάδα και για την Ευρώπη. Η Συνθήκη είναι υπό αναθεώρηση και με βάση τις συγκεκριμένες δικές της ρήτρες και μεις οφείλουμε να πούμε - χωρίς να διολισθαίνουμε σε αμφισβήτηση εκείνων που αποφασίσαμε - να εξηγήσουμε τι εννοούμε όταν λέμε ριζική αναθεώρηση, γιατί είμαστε υποχρεωμένοι να το υπερασπιστούμε και πώς αντιπαλεύουμε την πολιτική πίεση, την οποία θα δεχτούμε από τις δυνάμεις εκείνες οι οποίες λένε ότι ευθυνόμαστε γιατί ψηφίσαμε υπέρ του Μάαστριχτ". Κοντά σ' αυτά στελέχη του"ΣΥΝ" δηλώνουν ότι η "Λευκή Βίβλος" είναι... κατάκτηση της Αριστεράς γιατί καλύπτει πάγια αιτήματά της", όπως αυτά της ανάπτυξης, της οικολογικής διάστασής της και πως οι αντεργατικές διατάξεις της είναι απλώς προτάσεις προς τις εθνικές κυβερνήσεις, οι οποίες τάχα έχουν τη διακριτική ευχέρεια να τις απορρίψουν.

Σχετικά με τη Διακυβερνητική Διάσκεψη του 1996,δεν υπάρχει ενιαία θέση του κόμματος, αλλά συνύπαρξη διαφορετικών απόψεων. Τα βασικά σημεία διαφωνίας είναι το ζήτημα της Οικονομικής Νομισματικής Ενωσης (ΟΝΕ) και αυτό της ομοσπονδιοποίησης της ΕΕ.

Σχετικά με την ΟΝΕ, η μια άποψη θεωρεί πως η Ελλάδα θα πρέπει να συμμετάσχει και μάλιστα μέχρι την τρίτη φάση της. Ζητά τη λήψη "μέτρων" για τον πληθωρισμό, την ανεργία και τα ελλείμματα. Παραδέχεται ότι υπάρχουν αδικίες, οι οποίες όμως μπορούν να διορθωθούν από τα μέσα.

Η άλλη άποψη θεωρεί πως "η νεοφιλελεύθερη ΟΝΕ προδιαγράφει και τη θεσμοθέτηση της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων" και"η Ελλάδα καταδικάζεται με μαθηματική ακρίβεια να βρεθεί στη δεύτερη ευρωπαϊκή ταχύτητα". Ισχυρίζονται πως ο πληθωρισμός, η ανεργία, το βιοτικό επίπεδο πρέπει να αποτελούν "κριτήρια" για την αποδοχή της ΟΝΕ. Η "διαφορά", δηλαδή, των δύο απόψεων εστιάζεται σε λέξεις και έννοιες, καθώς οι μεν μιλούν για "μέτρα" και οι δε για "κριτήρια".

Σχετικά με την ομοσπονδιοποίηση της ΕΕ,η μια άποψη υπεραμύνεται της ομοσπονδιακής προοπτικής και της υπερεθνικής ολοκλήρωσης, με την αποφασιστική εκχώρηση αρμοδιοτήτων στο Ευρωκοινοβούλιο, που συνεπάγεται τη συρρίκνωση και περιθωριοποίηση των εθνικών Κοινοβουλίων. Θεωρεί πως τα όργανα της ΕΕ είναι... προνομιακός χώρος για την Αριστερά, ιδιαίτερα των μικρών χωρών, όπως η Ελλάδα. Θεωρεί την ομοσπονδιοποίηση σαν "όραμα" της... Αριστεράς, οραματιζόμενη μια "συναινετική ομοσπονδία εθνών,στην οποία θα συνυπάρχουν η ΕΕ, τα κράτη - έθνη και οι περιφέρειες".

Η άλλη άποψη προτιμά μια "διακυβερνητική συνεργασία" των χωρών - μελών της ΕΕ, όπου οι αποφάσεις θα παίρνονται από συναντήσεις κορυφών και Συμβούλια Υπουργών. Για το λόγο αυτό, αντιτίθεται στην άρση του "βέτο", θεωρώντας πως έτσι μια χώρα θα μπορεί να μπλοκάρει αποφάσεις δυσμενείς γι' αυτήν, τις οποίες σε περίπτωση ομοσπονδίας δε θα κατάφερνε.

Η αδυναμία λήψης απόφασης, οδήγησε τον "ΣΥΝ" στη διαμόρφωση ενός κοινού κειμένου, που περιέχει και τις "διαφορετικές προσεγγίσεις", ώστε να αποφευχθεί "μια εικόνα παράλυσης, μια εικόνα διάστασης, μια εικόνα ενός κόμματος που δεν έχει θέσεις", όπως φοβάται ο Ν. Κωνσταντόπουλος.

Είναι, πάντως, προφανές ότι συνολικά ο "ΣΥΝ" καλλιεργεί την ουτοπία του "ευρωπαϊκού μονόδρομου", δίνοντας μάλιστα στα άλλα κόμματα "αριστερά" επιχειρήματα, για να συνεχίζουν την ίδια πολιτική που διαιωνίζει την πλήρη υποταγή και εξάρτηση της χώρας στο Διευθυντήριο των Βρυξελλών. Παναγιώτης ΖΑΒΟΥΔΑΚΗΣ