Η εκ θεμελίων ανατροπή των κατακτήσεων των εργαζομένων στην Ευρώπη έχει ξεκινήσει από τις αρχές της δεκαετίας του '90 και έχει άμεση σχέση με τις εξελίξεις στην Ανατολική Ευρώπη, τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης και την ανατροπή του σοσιαλιστικού συστήματος. Οι κατακτήσεις των εργαζομένων στις χώρες αυτές ήταν πάντα ένα αντίβαρο στην πολιτική του μεγάλου κεφαλαίου στη Δυτική Ευρώπη. Εδιναν, ακόμη, μια σταθερή βάση για την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος. Οι εξελίξεις, λοιπόν, στο τέλος της δεκαετίας του '80 έλυσαν τα χέρια των πολυεθνικών επιχειρήσεων, που πάντα θεωρούσαν τις κοινωνικές κατακτήσεις των εργαζομένων σαν το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ανάπτυξή τους, στην ασύδοτη κερδοφορία τους. Οι δυνάμεις του "νεοφιλελευθερισμού" βρήκαν τις κατάλληλες συνθήκες για να περάσουν στην αντεπίθεση. Τη δική τους σφραγίδα φέρει, εξάλλου, η περιβόητη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Με τη Συνθήκη αυτή, διακηρύσσεται επισήμως από τους ιθύνοντες της Ενωσης ότι η ανεργία, η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η διάλυση του κράτους πρόνοιας θα είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσουν οι εργαζόμενοι για την επίτευξη των κριτηρίων της "σύγκλισης".

Η "Λευκή Βίβλος", που εγκρίθηκε το 1994, αποτελούσε τη φυσική συνέχεια της Συνθήκης, προσδιόριζε με μεγαλύτερη σαφήνεια τους στόχους των πολυεθνικών επιχειρήσεων, προσδίδοντας μάλιστα σ' αυτούς το χαρακτήρα μιας προσπάθειας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας. Κάτω απ' αυτό το πρίσμα, το "κόστος εργασίας" κηρύσσεται ο μεγαλύτερος εχθρός της ευρωπαϊκής οικονομίας. Και αφού οι μισθοί και οι συντάξεις είχαν συρρικνωθεί δραματικά, εξαιτίας των προγραμμάτων "σύγκλισης", το Διευθυντήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης "ανακάλυψε" ότι αυτό που πρέπει να μειωθεί είναι το "μη μισθολογικό" κόστος. Δηλαδή, με λίγα λόγια, έπρεπε να γίνουν αυτά που ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ο Χ. Κολ.

***

Η επίθεση κατά των δικαιωμάτων και των κατακτήσεων των εργαζομένων συνοδεύτηκε με την επίθεση για τη διάλυση, ουσιαστικά, των συνδικάτων. Η κατάργηση του οχτάωρου, η καθιέρωση της μερικής απασχόλησης, η διάλυση του συστήματος της κοινωνικής ασφάλισης, οδηγούν στην κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, αφού αυτές δε θα έχουν πλέον αντικείμενο. Με τη σειρά της, η κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων αφαιρεί το βασικό λόγο ύπαρξης και δράσης των συνδικάτων. Σ' αυτή την προσπάθεια, για τον αφοπλισμό των εργαζομένων από το όπλο της συλλογικής πάλης, οι ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ενωσης βρίσκουν συμπαραστάτες και ορισμένους εκπροσώπους από τις συνδικαλιστικές ηγεσίες. Η υπογραφή "συμβολαίων" και "συμφωνιών" μεταξύ εργοδοτών, συνδικάτων και κράτους για μακροχρόνια "ταξική ειρήνη" και συναινετική εφαρμογή μέτρων περιορισμού των εργατικών κατακτήσεων γνώρισε μεγάλη έξαρση στις αρχές της χρονιάς, κατά σύμπτωση (;) και πάλι στη Γερμανία.

***

Ολα αυτά, βεβαίως, πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο σοβαρού προβληματισμού για τους εργαζόμενους στη χώρα μας, αλλά και για το ίδιο το συνδικαλιστικό κίνημα, που καλείται να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις την ίδια περίοδο. Γίνεται καθαρό ότι ακόμη και το πιο "ανώδυνο" επιμέρους πρόβλημα απαιτεί αντίσταση στη συνολική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Στη Γερμανία τώρα επιχειρείται μια ολοκληρωτική εφαρμογή της "Λευκής Βίβλου" και από την έκβασή της θα εξαρτηθεί και το κατά πόσο θα ακολουθήσουν οι κυβερνήσεις των άλλων χωρών - μελών στην εφαρμογή παρόμοιων προγραμμάτων