Ο χρόνος που πέρασε ήταν γεμάτος με σημαντικά γεγονότα για τη Σκανδιναβία. Τα πιο χαρακτηριστικά, όμως, που έκαναν το γύρο του κόσμου μέσω των εφημερίδων, της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, ήταν τα δημοψηφίσματα για την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ναυάγιο της πλοίου "Εσθονία". Στις 28 Σεπτέμβρη, το πλοίο "Εσθονία", σουηδοεσθονικής ιδιοκτησίας, βυθίστηκε στη Βαλτική, στα ανοιχτά της Φιλανδίας. Στον υγρό του τάφο παρέσυρε γύρω στους 1.000 επιβάτες.

Το πένθος ήταν βαρύτατο. Χρόνια είχε να εμφανιστεί στη Σουηδία και τη Φιλανδία περίπτωση που να προκάλεσε έστω και παρόμοια συγκίνηση. Για τη μικρή Εσθονία, το "Ασοσιέιτεντ" μετέδωσε ότι, ουσιαστικά, όλοι είχαν ένα γνωστό ή συγγενή στο μοιραίο πλοίο.

Παρά την τραγικότητα του περιστατικού, ακόμη τραγικότερα ήταν όσα ελέχθησαν για το γεγονός, ότι η σουηδική εταιρία που είχε το πλοίο είχε πρόσφατα προσλάβει νεαρούς Εσθονούς, χωρίς ειδίκευση και πείρα και, βέβαια, με κατώτερες αμοιβές. Χωρίς να μιλήσουμε για το ότι, όπως αναφέρθηκε, δεν είχε γίνει ούτε ο καθιερωμένος έλεγχος πριν από τον απόπλου. Η ατμόσφαιρα έγινε ακόμη πιο βαριά, καθώς η επιτροπή εμπειρογνωμόνων, που συνέστησαν οι τρεις ενδιαφερόμενες χώρες (Σουηδία, Φιλανδία, Εσθονία), δεν κατόρθωσε να γίνει πιστευτή με το πόρισμά της, που απέδιδε το πολύνεκρο περιστατικό στον καιρό.

Οχι λιγότερη, αντίθετα πολύ περισσότερη, αίσθηση προκάλεσαν τα δημοψηφίσματα των τριών σκανδιναβικών χωρών του Βορρά (Φιλανδία, Σουηδία, Νορβηγία), για την ένταξη των χωρών αυτών στην ΕΕ. Στην πραγματικότητα, μπορούμε να πούμε ότι έβαλαν τη σφραγίδα τους όχι μόνο στις εξελίξεις των τριών αυτών χωρών, αλλά όλης της Ευρώπης.

Τα δημοψηφίσματα αυτά ήταν μια μάχη σαν την οποία πολύ σπάνια είχαν αντιμετωπίσει οι χώρες αυτές. Πολύ ισχυρές δυνάμεις, δηλαδή το μεγάλο κεφάλαιο με τους εκπροσώπους και βοηθούς του (πολιτικούς του εκφραστές, ΜΜΕ, ρεφορμιστικό συνδικαλιστικό ρεύμα κλπ), αλλά και τα συνήθη μέσα τους (πολιτικοί και άλλοι εκβιασμοί, χρήματα και υποσχέσεις ακόμη πιο μεγάλης διανομής τους) είχαν βάλει "λυτούς και δεμένους" για να επιτύχουν ένα θετικό και απρόσκοπτο αποτέλεσμα.

Αν υπολογίσουμε τις δυνάμεις που αντιπαρατίθονταν και τα αίτια της αντιπαράθεσης, τα αποτελέσματα ήταν μάλλον πενιχρά. Το 43% των Φιλανδών και το 47% των Σουηδών ψήφισαν ΟΧΙ. Η Νορβηγία ήταν η, έστω και όχι απροσδόκητη, "βόμβα" της υπόθεσης: Το ΟΧΙ επικράτησε με 52,5%, στέλνοντας όχι λίγα ρίγη στην πλάτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Τα αποτελέσματα παρουσίαζαν αξιοσημείωτες ομοιότητες στις τρεις χώρες. Κατ' αρχήν, οι βόρειες επαρχίες ψήφισαν παντού χωρίς εξαίρεση και συμπαγώς ΟΧΙ. Ο νότος, οι περιοχές, δηλαδή, που βρίσκονται απέναντι από την ΕΕ, ψήφισαν ΝΑΙ, αν και με πολλές (Σουηδία) ή πάρα πολλές (Νορβηγία) εξαιρέσεις. Και στις τρεις χώρες, οι πρωτεύουσες ψήφισαν ΝΑΙ. Και στις τρεις χώρες, οι αγρότες απέρριψαν σαφέστατα την ένταξη. Την απέρριψαν, επίσης, οι γυναίκες και σημαντικά τμήματα της νεολαίας. Η τελευταία απόρριψη ήταν πιο ισχυρή στη Σουηδία και πολύ πιο ισχυρή στη Νορβηγία. Τόσο στη Σουηδία, όσο και, πιο πολύ ακόμη, στη Νορβηγία, στην εργατική ψήφο υπερίσχυσε το ΟΧΙ.

Πράγμα που εξηγείται από την κατάσταση. Η εργατική τάξη της Σκανδιναβίας, συμπεριλαμβανομένης και της Δανίας, έχει ήδη αρχίσει να αισθάνεται βαριά τα αποτελέσματα των κοινοτικών ευρεσιτεχνιών ("Λευκή Βίβλος" και τα συναφή) πριν ακόμη την ένταξη. H σοσιαλδημοκρατική, κατά κανόνα, πολιτική ένταξη των κυβερνήσεων των χωρών αυτών δε φαίνεται να έχει καθόλου αλλάξει την κατάσταση, πράγμα πολύ χαρακτηριστικό και ενδεικτικό της πολιτικής που εφαρμόζεται.