Η φτώχεια στη Δυτική Ευρώπη, εδώ και πάρα πολλά χρόνια τώρα, αποτελεί όχι απλά και μόνο ένα μαζικό κοινωνικό φαινόμενο, αλλά, ταυτόχρονα, προσλαμβάνει όλο και δραματικότερες διαστάσεις... Το φαινόμενο, όμως, αυτό της σύγχρονης καπιταλιστικής βαρβαρότητας αδράχνει όλο και πιο ασφυκτικά πολλά εκατομμύρια παιδιά, ακόμα και στις πιο αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σε ανάλογα συμπεράσματα έρχεται να καταλήξει τώρα και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την τελευταία της σχετική Εκθεση, που δόθηκε στη δημοσιότητα και φέρει τον τίτλο: "Ευρώπη χωρίς Σύνορα".

Σήμερα, στη μεγαλύτερη οικονομική ενότητα του κόσμου, στην Ευρωπαϊκή Ενωση, όπου πραγματοποιείται το ένα πέμπτο της παγκόσμιας παραγωγής, αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, υπάρχουν πάνω από 18 εκατομμύρια άνεργοι. Αυτοί, όχι μόνο αναζητούν μάταια κάποια θέση εργασίας, αλλά στην απέραντη στρατιά τους προστίθενται χρόνο με το χρόνο και νέα εκατομμύρια... Και το χειρότερο: Πρόκειται για ανέργους, που στην πλειοψηφία τους είναι κυρίως άνθρωποι νέοι στην ηλικία.

Κατά τα άλλα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, για το ένα πέμπτο και πάνω της νεολαίας "δεν υπάρχουν καθόλου προοπτικές" εκμάθησης κάποιου επαγγέλματος. Σήμερα, σ' όλες ανεξαίρετα τις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης το ζήτημα της επαγγελματικής εκπαίδευσης οξύνεται όλο και περισσότερο, αφού ο αριθμός των θέσεων στις επαγγελματικές σχολές κάθε άλλο, παρά αντιστοιχεί στον αριθμό των νέων, που διψούν για μάθηση...

Κατά τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας. Και δεν είναι μόνο το τραγικό αυτό γεγονός που κυριολεκτικά σοκάρει, αλλά και η ταυτόχρονη πρόκληση του πλούτου, που συγκεντρώνεται όλο και σε λιγότερα χέρια.

Από την άλλη πλευρά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δημοσιεύει νούμερα - κλειδιά για το δραματικά αυξανόμενο πρόβλημα της φτώχειας: Σήμερα, περισσότεροι από 57 εκατομμύρια άνθρωποι στις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης ζουν κάτω του ορίου της φτώχειας... Κατά συνέπεια λοιπόν, αυτή τη στιγμή, το 17% του συνόλου των νοικοκυριών των χωρών - μελών της ΕΕ, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, διαβιούν σε συνθήκες φτώχειας. Στην Πορτογαλία το ποσοστό αυτό φθάνει στο 29% και στην Ελλάδα στο 24%.

Από την άποψη αυτή, δραματική χαρακτηρίζεται η κατάσταση, που επικρατεί στη Μεγάλη Βρετανία, η οποία, όπως είναι γνωστό, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής της από την Μάργκαρετ Θάτσερ και τον Τζον Μέιτζορ, για πάρα πολλά χρόνια, προβαλλόταν σαν υπόδειγμα καπιταλιστικού κράτους με υψηλούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και με μειούμενη ανεργία. Τώρα, όμως, έρχεται η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ν' αποκαλύψει μια άλλη πλευρά "του βρετανικού οικονομικού θαύματος...": Αυτή τη στιγμή το 23% του συνόλου των βρετανικών νοικοκυριών ζει σε συνθήκες φτώχειας...

Συγκριτικά, σε κάπως καλύτερη κατάσταση, θα έλεγε κανείς, βρίσκεται η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Παρ' όλα αυτά, όμως, και στην πιο πλούσια αυτή χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα πράγματα, κάθε άλλο, παρά ευχάριστα είναι, αφού στη χώρα αυτή πάνω από 4,5 εκατομμύρια νοικοκυριά ζουν κάτω του ορίου της φτώχειας. Αυτό ισοδυναμεί με ένα ποσοστό της τάξης του 13%. Από την κοινωνική μάστιγα της φτώχειας έχουν πληγεί 9 εκατομμύρια Γερμανοί πολίτες.

Καλύτερη μόνο μπορεί να θεωρηθεί η κατάσταση που υπάρχει στη Δανία, η οποία με ένα ποσοστό της τάξης του 9% παρουσιάζει τα πιο χαμηλά επίπεδα φτώχειας. Κατά τα άλλα, ιδιαίτερα απελπιστική θα πρέπει να χαρακτηριστεί η οικονομική και κοινωνική θέση των ηλικιωμένων ανθρώπων, οι οποίοι είναι αναγκασμένοι να ζουν από τις πενιχρές τους συντάξεις, καθώς και των γυναικών εκείνων, που είναι διαζευγμένες και συντηρούν μόνες τις οικογένειές τους, ενώ, παράλληλα, είναι εξαρτημένες από κάποιο επίδομα της Κοινωνικής Πρόνοιας. Στα κοινωνικά αυτά στρώματα, η φτώχεια εκτινάσσεται με απίστευτη ταχύτητα στα ύψη...

Ταυτόχρονα, κυριολεκτικά απελπιστική θεωρείται η κατάσταση στη Δυτική Ευρώπη, αναφορικά με τις συνθήκες διαβίωσης πάρα πολλών παιδιών: Σήμερα, περισσότερα από 13 εκατομμύρια παιδιά ζουν σε φτωχά νοικοκυριά, γεγονός που αντιστοιχεί στο 23% του συνόλου των παιδιών στις χώρες - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το ποσοστό αυτό θα πρέπει να χαρακτηριστεί σαν συγκλονιστικό και απάνθρωπο, αφού αντικατοπτρίζει την πιο τραγική πλευρά της σύγχρονης καπιταλιστικής βαρβαρότητας...

Οι πιο απάνθρωπες, όμως, συνθήκες διαβίωσης για παιδιά κυριαρχούν στη Μεγάλη Βρετανία: Το 32% των παιδιών στην υψηλά αυτή αναπτυγμένη καπιταλιστική χώρα ζει "σε συνθήκες οικονομικής αθλιότητας...". Στην Ιρλανδία το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 28%, στην Ισπανία στο 25% και στην Ιταλία στο 24%. Ταυτόχρονα, στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, σε νοικοκυριά αδύνατα από οικονομική άποψη, ζουν σήμερα 1.800.000 παιδιά, δηλαδή πάνω από το 13% των παιδιών ηλικίας κάτω των 16 χρόνων.

Πάντως, κοινωνιολόγοι - ερευνητές εξέλιξης της φτώχειας στη Γερμανία, εδώ και πάρα πολύ καιρό προειδοποιούσαν ενόψει της δραματικά αυξανόμενης παιδικής φτώχειας στη χώρα αυτή. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του '90, από τη φτώχεια είχαν χτυπηθεί πάρα πολλές οικογένειες με μέσο εισόδημα. Κατά συνέπεια, λοιπόν, σήμερα στη Γερμανία το 40% αυτών που δέχονται κάποιο επίδομα από την Κοινωνική Πρόνοια, ήταν κυρίως παιδιά ή πολύ νέοι στην ηλικία άνθρωποι. Ακόμα πιο απελπιστικές είναι οι συνθήκες διαβίωσης στα μεγάλα αστικά κέντρα; Κάθε πέμπτο παιδί της πρώτης τάξης του Σχολείου στις γερμανικές μεγαλουπόλεις είναι εξαρτημένο από κάποιο κοινωνικό επίδομα.

Από την άλλη πλευρά, όμως, τα γερμανικά συνδικάτα φαίνεται ν' αδράχνουν αποτελεσματικότερα το πρόβλημα της φτώχειας: Στα πλαίσια μιας πρόσφατης δημοσκόπησης που έκαναν τα ίδια, είχε διαπιστωθεί ότι, κατά τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, έχει παρατηρηθεί μια τέτοια ταχύτητα εξάρτησης ατόμων από τα επιδόματα Κοινωνικής Πρόνοιας, ώστε το ποσοστό αυτών να έχει φτάσει ήδη στο 50%. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι στη Γερμανία, προκειμένου να επιβιώσουν έστω και στοιχειωδώς, προσφεύγουν συνεχώς στο "έλεος" της Κοινωνικής Πρόνοιας. Κι εδώ γίνεται λόγος για τα επίσημα στατιστικά στοιχεία και σε καμιά περίπτωσηγια εκείνους τους Γερμανούς εργαζόμενους, οι οποίοι όταν μένουν άνεργοι διστάζουν να δηλωθούν στα Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας, ενώ πολύ περισσότερο δε θέλουν να προσφύγουν σε επιδόματα. Στη διάρκεια του περασμένου χρόνου, είχε διαπιστωθεί ότι πάνω από 2.800.000 Γερμανοί πολίτες ήταν εντελώς εξαρτημένοι από την Κοινωνικά Πρόνοια.

Αισθητά χειρότερη είναι η κατάσταση στην πρώην Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία, όπου ο αριθμός αυτών που έχει αφεθεί στο έλεος των επιδομάτων της Κοινωνικής Πρόνοιας από το 1991 και μετά έχει αυξηθεί κατά 28%, ενώ στη Δυτική Γερμανία κατά 10%. Ετσι, λοιπόν, ορισμένοι κοινωνιολόγοι είναι σε τέτοιο βαθμό απαισιόδοξοι και ανήσυχοι, που, κατά την άποψή τους, η συνεχιζόμενη αύξηση της μαζικής ανεργίας, η δραματική μείωση των γεννήσεων, η ραγδαία αύξηση των διαζυγίων, καθώς και πολλά άλλα καυτά κοινωνικά προβλήματα "θα ήταν δυνατόν να οδηγήσουν σε κοινωνικό κρημνό...".

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ